Hoe het tengere oorlogskind Modric uitgroeide tot WK-ster

Vanavond neemt Kroatië het in de halve finale van het WK op tegen Argentinië. Aanvoerder en Real Madrid-ster Luka Modric (37) is het gezicht van een gouden voetbalgeneratie, die opgroeide in een door oorlog verwoest land.

Toen Luka Modric vier jaar geleden op het podium stond met de Gouden Bal in zijn handen dacht hij aan Luka Modric, de grootvader naar wie hij vernoemd is. De voetballer, geboren in 1985, was zes jaar oud toen Servische guerrilla’s zijn geliefde opa met een machinegeweer doodschoten.

Modric senior was een lange, knappe man en de grote held van zijn kleinzoon – behalve wanneer hij de schaar zette in het altijd net iets te lange haar van de kleine Luka, herinnert de middenvelder zich in zijn autobiografie. Opa Modric was een van de meer dan 6.300 burgerslachtoffers die tijdens de onafhankelijkheidsoorlog (1991-1995) aan Kroatische zijde vielen.

Modric is niet de enige Kroatische voetbalster wiens vroege jeugd getekend is door oorlog. Centrale verdediger Dejan Lovren was pas drie toen zijn Kroatische ouders besloten Bosnië te ontvluchten. Het gezin van oud-international Ivan Rakitic vluchtte van Kroatië naar Zwitserland.

Hoewel de nieuwe generatie spelers, inmiddels het grootste deel van de selectie, de oorlog zelf niet meemaakte, is het voor de Kroaten allesbehalve een gesloten hoofdstuk. “We zijn opgegroeid als vechters”, verklaarde keeper Dominik Livakovic (geboren in 1995) vrijdag na de comeback van het elftal in de kwartfinale tegen Brazilië, waarbij hij zelf uitblonk tijdens de penaltyserie.

Ook bondscoach Zlatko Dalic verwijst naar de oorlog om te verklaren dat een land met maar 3,9 miljoen inwoners voor de derde keer in een kwarteeuw hoge ogen gooit op het WK. Behalve de verloren finale tegen Frankrijk in 2018 haalde Kroatië ook tijdens zijn eerste deelname in 1998 al een derde plaats, via de troostfinale tegen Nederland.

Vluchtelingenhotel

Na de moord op grootvader Luka ontvluchtte de familie Modric haar geboortedorp Obravac. Vader, moeder, Luka en zijn vier jaar jongere zusje Jasmina vonden onderdak in een hotelkamer in Zadar, een kuststad veertig kilometer verderop, waar ze jaren tussen de andere vluchtelingen leefden.

Terwijl zijn vader zich vrijwillig aansloot bij het Kroatische leger speelde de Real Madrid-ster op het trapveldje voor het vluchtelingenhotel zijn eerste wedstrijdjes. De kinderen waren alert, want als het luchtalarm afging moesten ze maken dat ze naar een schuilkelder kwamen. Maar, zegt Modric in zijn boek, dat wende verrassend snel. “We leerden leven met de angst.”

Ook tijdens zijn eerste jaren in de jeugdopleiding van Zadar bleven de Servische bommen vallen, maar ze weerhielden Modric er niet van om van het vluchtelingenhotel naar de training te fietsen. Liever dan op de oorlog richtte hij zijn energie op de strijd op het veld, waar hij het als een van de kleinsten en fysiek zwaksten vaak moest ontgelden.

Als tiener kwam zijn geringe lengte (Modric is 1,72 meter) hem te staan op een afwijzing van Hajduk Split, de club waarvan hij net als zijn vader al zijn hele leven fan was. Dinamo Zagreb zag het wel in hem zitten, dus vertrok hij als vijftienjarige naar de hoofdstad. Daar zou het magere jongetje transformeren tot de topspeler die met zijn verfijnde techniek nu al jaren het internationale publiek vermaakt, eerst bij Tottenham Hotspur (2008-2012) en sinds 2012 bij Real Madrid.

Meineed

Ook in eigen land is hij een grote held, al liep zijn gouden reputatie in 2018 schade op. Modric werd door de Kroatische aanklager beschuldigd van meineed, omdat hij zou hebben gelogen over details rondom zijn transfer van Dinamo Zagreb naar Tottenham. De verklaringen maakten deel uit van een corruptieproces tegen de directeur van Dinamo Zagreb, Zdravko Mamic.

Mamic werd uiteindelijk veroordeeld en Modric werd juist vrijgesproken voor meineed, maar fans van Dinamo namen het de voetballer toch kwalijk dat hij met tegenstrijdige en incomplete verklaringen zou hebben gepoogd om Mamic te beschermen.

De zaak behoort inmiddels tot het verleden, en dat geldt zeker vanavond, als heel Kroatië achter Modric staat. Het cliché dat voetbal oorlog is blijkt ook dit WK weer een andere betekenis te hebben voor spelers die daadwerkelijk weten wat oorlog is. Modric heeft wel ergere dingen gezien dan de bikkelharde Argentijnse ploeg, maar voelt de verantwoordelijkheid om zijn landgenoten te doen juichen als geen ander op de schouders drukken.

Als Kroatië de finale bereikt, zal Luka Modric vast weer aan Luka Modric denken. In zijn autobiografie fantaseert hij hoe de nuchtere grootvader op het voetbalsucces van zijn kleinzoon zou hebben gereageerd. “Luka, ik ben zo trots op je. Maar je moet nodig eens naar de kapper.”

Argentinië - Kroatië, 13 december, 20 uur