Met een besmette president koerst Amerika nog wankeler af op de verkiezingen

Trump twitterde donderdagavond dat hij en zijn vrouw Melania het Covid-19-virus onder de leden hadden. “We beginnen onmiddellijk aan onze quarantaine en herstelproces. We zullen er SAMEN uit komen.” Trumps arts bevestigde de tweet even later. Eerder die avond was bekend geworden dat zijn naaste adviseur Hope Hicks woensdag ziek was geworden en positief had getest.

De Amerikaanse president heeft ‘lichte, verkoudheid-achtige symptomen’, meldde zijn stafchef Mark Meadows vrijdag. Trump zou donderdag al ‘lethargisch’ zijn geweest. Toch zou hij zich volgens geruchten later op vrijdag nog aan het Amerikaanse volk willen laten zien.

Wat nu met de verkiezingen?

Trumps ziekte kan grote gevolgen hebben voor de verkiezingen. De twee resterende debatten staan in elk geval op losse schroeven. Mochten de symptomen verergeren en hij voor 3 november niet meer in staat is het presidentschap uit te oefenen (of erger), dan zullen de Republikeinen een nieuwe kandidaat op het stembiljet moeten zetten. Daarover zullen de 168 leden van het nationale partijcomité dan stemmen (en dat hoeft niet per se vicepresident Mike Pence te zijn). Zo’n situatie heeft zich in de Amerikaanse geschiedenis nooit eerder voorgedaan, al is in 1912 wel de (Republikeinse) vicepresident vlak voor de verkiezingen gestorven. Hij hoefde niet vervangen te worden, omdat de Republikeinen de verkiezingen toen verloren.

Hoewel de meeste Amerikaanse media de ziekteberichten uit het Witte Huis zonder slag om de arm voor waar aannamen, reageerden veel Amerikanen met scepsis. Na vier jaar van dagelijkse spin, onwaarheden en regelrechte leugens door Trump en zijn woordvoerders is het vertrouwen in officiële informatie uit het Witte Huis tot een minimum gedaald. Op straat waren veel scenario’s te horen hoe het land een rad voor ogen zou worden gedraaid. Een president in quarantaine zou zijn eigen ruiten niet meer kunnen ingooien, is de redenering.

Geen beste week

Het was een bijzonder slechte week voor Trump. Zondag onthulde The New York Times dat hij jarenlang nauwelijks federale inkomstenbelasting heeft betaald, en werd oud-campagneleider Brad Parscale getackeld door de politie in Florida. Maandag zei gezondheidsadviseur Anthony Fauci dat Trump zich op verkeerde informatie over het coronavirus baseert. Dinsdag zei Trump in het verkiezingsdebat met Joe Biden dat de extreemrechtse knokploegen van de Proud Boys ‘paraat moeten staan’. Woensdag distantieerden Republikeinse partijgenoten zich van die uitspraak. Donderdag lekten er tapes uit van Melania die zich beklaagde over de kerstversiering waarmee zij zich in het Witte Huis moest bezighouden (“who gives a fuck about Christmas”) en bleek Trump verder gedaald in de peilingen, die, zelfs als ze er even ver naast zitten als vier jaar geleden, nog steeds een pittig verkiezingsverlies impliceren.

Ja: het is mogelijk dat hij zich, via de ziekte en een herstel, à la Boris Johnson in het Verenigd Koninkrijk, van zijn kwetsbare en vervolgens sterke kant kan laten zien en een aantal twijfelaars met zijn patriottische strijd achter zich kan krijgen.

Maar evengoed valt te beredeneren dat de ziekte Trump electoraal geen goed doet, aangezien hij een half jaar lang zonder mondkapje heeft rondgelopen, massale verkiezingsbijeenkomsten heeft gehouden, bleef hameren op het openen van winkels en scholen, en heeft gezegd dat de pandemie vanzelf zou verdwijnen. Hij is nu het levende bewijs dat het land veel bevattelijker voor de ziekte was dan hij wilde doen voorkomen. De vraag is hoe zijn aanhangers met deze harde waarheid om zullen gaan, al is het natuurlijk mogelijk dat Trump een eventueel herstel zal aangrijpen als bewijs van zijn gelijk: dat het niet erger dan een griepje is.

Vorige week maandag zei hij tijdens een rally in Ohio nog dat het virus eigenlijk alleen “oudere mensen ziek maakt, oudere mensen met hartproblemen en andere problemen, als ze andere problemen hebben, dan worden ze ziek, dat is alles”. Hij wees erop dat vooral jonge mensen besmet raken, die “a hell of an immune system” hebben en dat die ‘”zo goed als immuun” zijn. Daardoor raakt “bijna niemand” ziek. Dinsdag tijdens het presidentieel debat ridiculiseerde hij opponent Biden voor het consequent dragen van “het grootste mondkapje dat ik ooit zag”. Overigens is Biden vrijdag negatief getest.

Ook kan het hem electoraal worden aangerekend dat Trump, hoewel al duidelijk was dat Hope Hicks besmet was geraakt, donderdag nog een geldinzamelingsactie heeft gehouden op zijn golfresort in Bedminster, New Jersey. Daarbij stond hij zonder mondkapje in contact met tientallen donateurs. Stafchef Meadows zei vrijdag te verwachten dat “andere mensen in het Witte Huis zeker ook een positief testresultaat zullen krijgen”. De aanwezigen in Bedminster zullen worden getest en gevolgd.

Volgens diverse media wilde het Witte Huis de besmetting van Hicks aanvankelijk geheim te houden. Tijdens haar dagelijkse persconferentie donderdag zou Kayleigh McEnany nog van niets hebben geweten. Persbureau Bloomberg bracht het nieuws donderdag als eerste.

Besmettingsbron

Hoe Trump het virus heeft opgelopen is nog niet bekend. Hicks kreeg symptomen tijdens een verkiezingsrally woensdag in Minnesota, en werd op de weg terug apart achterin het vliegtuig gezet. Die dag werd ook partijvoorzitter Ronna McDaniel positief getest. Zij was vorige week vrijdag voor het laatst in het gezelschap van de president. Vrijdag bleek ook senator Mike Lee positief, die aanwezig was bij activiteiten rond de nieuwe hoge rechter Amy Coney Barrett (negatief).

Trump zelf stelde donderdagavond in een interview met presentator Sean Hannity van Fox News dat hij het leger als bron van de besmetting ziet. “Het is heel, heel moeilijk als je met militairen of politiemensen bent, ze komen naar je toe, en ze willen je knuffelen, en ze willen je kussen, omdat we echt goed werk hebben verricht voor hen. En je komt dichterbij, en er gebeuren dingen.”