Een scheiding die zich in de hele wereld laat voelen

Het koppel maakte maandagavond tegelijkertijd bekend op hun Twitter-pagina dat hun huwelijk na 27 jaar gestrand is. “Na heel wat nadenken en werken aan onze relatie hebben we beslist om ons huwelijk te beëindigen. (...) We geloven er niet langer in dat we samen kunnen groeien als koppel in de volgende fase van ons leven.”

Bill (65) en Melinda Gates (56) leerden elkaar kennen in 1987 toen zij bij Microsoft kwam werken, het informaticabedrijf dat hij eerder had opgericht. Ze trouwden in 1994 en hebben drie kinderen, Jennifer (25) , Rory (21) en Phoebe (18).

Met Microsoft werd Bill Gates een tijd lang de rijkste man ter wereld. Persagentschap Bloomberg schat zijn huidige waarde op 121 miljard euro. De titel van allerrijkste moest Gates enkele jaren terug wel afgeven, vooral omdat hij zich de afgelopen decennia op liefdadigheidswerk heeft gestort. Met Melinda richtte hij in 2000 de Bill & Melinda Gates Foundation op. Vandaag is het de grootste private liefdadigheidsorganisatie ter wereld, die overal projecten rond ziektebestrijding, onderwijs en klimaatverandering ondersteunt.

Het afgelopen jaar trad het koppel nog meer op de voorgrond. Volgens The Washington Post besteedde de Gates Foundation 1,46 miljard euro aan onderzoek naar vaccins, geneesmiddelen, test- en traceersystemen, en fondsen voor gezondheidssystemen in de strijd tegen het coronavirus. Ze speelde ook een sleutelrol in de ontwikkeling van Covax, het systeem dat ontwikkelingslanden van vaccins moet voorzien.

Wat met hun stichting?

De vraag is wat de scheiding gaat betekenen voor de Gates Foundation, maar vooral ook voor ontwikkelingshulp in de hele wereld. Natuurlijk hoeven ze geen partners te zijn om actief te blijven in de stichting. In hun statement geven Bill en Melinda aan dat ze het geloof in hun stichting blijven behouden en dat ze ervoor blijven werken. Beiden zouden actief blijven als voorzitter en beheerder. Mark Suzan, directeur van de Gates Foundation, schreef in een brief aan het personeel, die The New York Times kon inkijken, dat “er wat veranderingen in hun planning op de korte termijn zouden komen, maar dat beiden zeker zijn van hun engagement voor de stichting die ze samen hebben uitgebouwd”.

Dan nog roept de scheiding vragen op over wat met hun aanzienlijk vermogen zal gebeuren dat nog niet is geschonken aan de Bill & Melinda Gates Foundation. Volgens entertainmentwebsite TMZ, dat de echtscheidingsaanvraag kon inkijken, zouden er geen schriftelijke afspraken zijn over de verdeling van het vermogen. Dat zal sowieso nog een heel kluwen worden. Tientallen miljarden van het koppel zitten via de holding Cascade in tal van vastgoed, hotelgroepen, autoverdelers en zelfs de Canadese spoorwegen.

Volgens Anand Giridharadas, auteur van het boek Winners Take All, kan de scheiding dramatische gevolgen hebben. “Meer nog dan het leven van een familie overhoop halen, zal de scheiding zich laten voelen in het zakenleven, onderwijs, gezondheidszorg, het maatschappelijk middenveld, filantropie en veel verder”, vertelde hij tegenover persagentschap Reuters. “Dat is omdat onze maatschappij het voor individuen mogelijk heeft gemaakt om zoveel rijkdom te vergaren dat ze bijna de beslissingsmacht van regeringsleiders krijgen.”

Melinda op eigen benen

De breuk is de tweede miljardenscheiding in de Verenigde Staten in twee jaar. In 2019 gingen Amazon-oprichter Jeff Bezos en zijn vrouw MacKenzie Scott uiteen. Aangezien Scott recht had op een kwart van het vermogen dat het koppel tijdens hun huwelijk had opgebouwd, werd ze door de scheiding in een klap een van ’s werelds rijkste vrouwen. Een aanzienlijk deel van haar fortuin heeft ze sindsdien gespendeerd aan liefdadigheid. Zo doneerde ze vorig jaar 3,3 miljard euro aan voedselbanken en noodhulp in de coronapandemie.

Volgens sommige waarnemers zou de scheiding van Bill en Melinda Gates ervoor kunnen zorgen dat ook die laatste een grotere invloed op het wereldtoneel zal spelen. De afgelopen jaren trad ze al nadrukkelijker op de voorgrond. Met haar eigen bedrijf, Pivotal Ventures, ondersteunde Melinda Gates de afgelopen jaren al tal van projecten om genderongelijkheid te bestrijden. In 2019 schreef ze met The Moment of Lift een boek over datzelfde thema. Daar zou ze onafhankelijk van Bill de komende jaren nog meer op kunnen inzetten.

“Het is goed mogelijk dat beiden werkzaam blijven in de stichting, en daarbuiten hun eigen filantropie bedrijven”, zegt David Callahan, stichter van Inside Philanthropy aan The Associated Press. “Niemand weet precies wat overeengekomen is bij hun scheidingsdocumenten. Maar als Melinda een deel van het vermogen opstrijkt en gebruikt om haar eigen stichting op te richten, zou het meteen een van de belangrijkste stichtingen in de Verenigde Staten worden.”

De Gatesen zelf wilden geen verder commentaar geven op de scheiding. “We vragen om ruimte en privacy voor ons gezin, nu we dit nieuwe leven beginnen.”