InterviewWannes Hubau
‘Als regenwouden meer CO2 uitstoten dan opnemen kan het klimaat op hol slaan’
Door klimaatverandering en menselijke activiteit stootte het Braziliaanse regenwoud de laatste tien jaar een vijfde meer CO2 uit dan het absorbeerde. ‘Een onheilspellende evolutie’ zegt professor Wannes Hubau (Universiteit Gent), ‘er is nog tot rond 2030 tijd om actie te nemen’.
U doet zelf onderzoek naar CO2-opslag in regenwouden. Bent u verrast door dit nieuw onderzoek dat gepubliceerd werd in het wetenschappelijk tijdschrift Nature Climate?
“Nee, dit sluit aan op onze bevindingen. Wat we zien gebeuren in het Amazonewoud is dat niet alleen het regenwoud dat volledig is vernield massaal koolstofdioxide uitstootte maar ook steeds meer het ‘gedegradeerde bos’ (waar er fragmentatie is door selectieve houtkap of branden die bomen beschadigen maar niet vernielen, MR). Zelfs in het resterende ‘intacte bos’ gaan nu, ook zonder directe tussenkomst van de mens, bomen sterven en CO2 uitstoten.”
Lees ook
Zorgwekkende omslag in Amazone: deel van woud stoot nu meer CO2 uit dan het opneemt:
Ontbossing en klimaatverandering verzwakken het vermogen van de Amazone om CO2 op te nemen. Dat schrijven wetenschappers in het vakblad Nature na jarenlange metingen met vliegtuigen boven het gebied. Het is de langstlopende atmosferische studie naar het grootste tropische woud ter wereld.
Hoe komt dat zelfs het intacte bos CO2 gaat uitstoten?
“C02 werkt eigenlijk als bemesting voor bomen en vegetatie. Door de hoge globale emissies worden bomen al decennia zwaarder. Vergelijk CO2 dan met een soort steroïden of permanente overvoeding. Op lange termijn kunnen bomen die opname niet meer aan. Zo krijg je ook in het intacte woud een grote sterfte, waardoor al deze CO2 weer vrijkomt.”
Wat zijn de gevolgen voor het globale klimaat?
“De situatie is zeer alarmerend. Wereldwijd zijn bossen nog steeds belangrijke CO2-opslagfabrieken maar we drijven het zo ver door dat de balans nu doorslaat in negatieve zin. Een gevolg waar wij als wetenschappers al een tijd voor waarschuwen is een runaway climate, een op hol geslagen klimaat als er globaal minder CO2-opslag is dan uitstoot.”
Hoeveel tijd rest ons nog als er niets zou veranderen?
“Wij publiceerden vorig jaar een studie, in Nature, waarin wij voor de eerste keer een projectie maakten van de CO2-opslagcapaciteit in natuurlijke regenwouden. Door permanente metingen toonden we aan dat zelfs de intacte regenwouden in de Amazone tegen 2030-’35 meer CO2 gaan vrijgeven dan opslaan door hogere boomsterfte. Als we dat punt bereiken wordt het zeer penibel en gevaarlijk. Het is echt onheilspellend. Eigenlijk zien we nu al het begin van een catastrofaal domino-effect. Het begint al in onze tuinen, waar door de vroegere droogtes sommige gewassen niet meer groeien.”
Is deze verandering nog omkeerbaar?
“Ja, op langere termijn, maar alleen als er nú actie wordt ondernomen.”
Wat kunnen we als wereldgemeenschap doen?
“Van hieruit moeten we in de eerste plaats CO2-emissies naar beneden brengen, nóg sneller dan vastgelegd op de klimaattop in Parijs. Helaas is Vlaanderen een negatief voorbeeld, omdat wij zelfs al achterliggen op deze doelen. We moeten wereldwijd investeren in bosbehoud. Noorwegen is een goed voorbeeld. Zij geven veel geld aan arme landen om bos te beschermen.
“Mits politieke wil, op dit moment moeilijk in Brazilië, kunnen we ook nieuw bos aanplanten. Bos is veerkrachtig. In de tropen groeien bomen gelukkig nog zeer snel. Zo kunnen we daar nieuwe CO2-reservoirs aanleggen. Ik vind het een goede evolutie dat steeds meer bedrijven overzees aan herbebossing doen om zelf klimaatneutraal te worden. Ze moeten dan wel samenwerken met de lokale bevolking. Ook Afrika biedt hoop. Er is degradatie van het regenwoud, maar minder dan in de Amazone. De natuurlijke CO2-opslag blijft er nog constant.”
