Wint België eindelijk een Oscar, of winnen op het einde de Duitsers? ‘Als je tot hier geraakt, wil je de prijs ook pakken’

Lukas Dhont mag alvast een op maat gemaakte smoking bestellen voor de rode loper: op 12 maart maakt zijn tweede film Close kans op een Oscar. Kan België eindelijk aan het langste eind trekken in de categorie voor Beste Buitenlandse Film? Of winnen op het einde toch de Duitsers? ‘Ik zal er alles aan doen om deze nominatie te verzilveren.’

Op alfabetische volgorde kondigden acteurs en gelegenheidspresentatoren Riz Ahmed (Sound of Metal) en Allison Williams (Get Out) de genomineerden in de categorie ‘Best International Feature’ aan. Dat wil zeggen: eerst topfavoriet All Quiet on the Western Front (Duitsland). Dan Golden Globe-winnaar Argentina, 1985 (Argentinië). En dan: Close, Belgium. Het Poolse EO en het Ierse The Quiet Girl volgden nog, maar de nominatie was binnen. Lukas Dhonts tweede film dingt op 12 maart mee naar de Oscar voor Beste Buitenlandse Film.

Een echte verrassing is dat niet. Al maandenlang werd Close getipt als een van de favorieten in de internationale categorie. En toch: andere kanshebbers als het Mexicaanse Bardo, van Oscarwinnaar Alejandro González Iñárritu, het Koreaanse Decision to Leave, van prijsbeest Park Chan-wook, en het Deense Holy Spider haalden wel de shortlist, maar bleven dinsdagnamiddag afwezig op de lijst met vijf genomineerden.

De opluchting was dus groot bij iedereen die Close een warm hart toedraagt, maar zeker ook bij regisseur Lukas Dhont zelf. “Ik heb vannacht heel weinig geslapen”, vertelde de filmmaker na de bekendmaking op een persconferentie vanuit New York. “Ik was heel nerveus, want niks is zeker. Andere films, zoals Decision to Leave, werden ook lang als favorieten gezien, maar zijn er niet bij. Ik hoor wel veel fantastische respons op Close, dus ik wist wel dat het mogelijk was, maar ik ben blijven wegkijken tot het einde.”

Als Close het haalt, is dat een primeur: het is de achtste keer dat een Belgische film genomineerd wordt – en Dhont benadrukt herhaaldelijk dat hij Close als een uitdrukkelijk Belgische film ziet – maar nog nooit werd die nominatie vertaald in een overwinning. “Ik hoop dat dit niet onze laatste nominatie is”, zei de regisseur meteen, en hij bedankte de Belgische filmmakers die de weg geplaveid hebben. “Het is vandaag een ongelooflijke dag voor ons, maar ook voor de Belgische cinema, die het laatste jaar zo prachtig naar buiten is gekomen.”

Hij bedankte ook “iedereen die Close heeft ondersteund” en de twee producenten van de film, want “film is een team effort”: zijn broer Michiel en ancien Dirk Impens. Voor Impens is het de derde keer dat hij een Oscarnominatie op zijn cv mag schrijven, na Stijn Coninx’ Daens, in 1992, en Felix van Groeningens The Broken Circle Breakdown, negen jaar geleden. Voor Impens staat het evenwel buiten kijf dat het succes van Close vooral aan de regisseur is te danken. “Dit is meer dan ooit Lukas’ nominatie, dat wil ik echt onderstrepen. Het is zíjn film, en zíjn verdienste.”

Eurovisiesongfactor

Hij vertelde erbij hoe Dhont al van bij de première in Cannes geloofde in een Oscar. “Terwijl ik dacht: probeer nu even te genieten van Cannes, en dan zien we wel wat gebeurt.” Hij loofde ook Dhonts “potentieel als marketeer en verkoper” van zijn eigen film, en de manier waarop hij erin is geslaagd om de Academy warm te maken voor Close. “Wij hebben financieel niet de middelen die andere landen hebben”, stelde Impens. “We hebben ook niet het politieke actualiteitsgevoel, de Eurovisiesongfactor, zeg maar. We hebben alleen maar de film, en dat maakt dit des te straffer.”

Impens’ verwijzing naar “het politieke actualiteitsgevoel” van andere films zou weleens kunnen slaan op All Quiet on the Western Front, de Duitse Netflix-film die zich afspeelt aan het einde van de Eerste Wereldoorlog, waarvan de anti-oorlogsboodschap anno 2023 erg luid doorklinkt. Dat All Quiet on the Western Front scoort, blijkt uit de negen (!) nominaties die de film binnenhaalde. Naast die voor Beste Internationale Film maakt de Duitse inzending ook kans op prijzen voor onder meer voor Beste Bewerkt Scenario, Beste Originele Score en Beste Film.

Daarmee is de Duitse inzending nu dé absolute topfavoriet in de categorie van Close. Het is niet ongewoon dat een film uit de internationale categorie ook naar de hoofdvogel mag hengelen, maar het is wel slecht nieuws voor de concurrenten. De laatste dertig jaar gebeurde het zes keer dat een film uit de internationale categorie ook genomineerd werd voor de hoofdprijs. Alle zes wonnen ze de internationale Oscar, van het Italiaanse La vita è bella in 1998 tot het Japanse Drive My Car afgelopen jaar. In 2001 trok het Chinese Crouching Tiger, Hidden Dragon aan het langste eind: met Dominique Derudderes Iedereen beroemd! was toen ook een Belgische film genomineerd.

Dhont benadrukte evenwel dat hij nu zijn zinnen heeft gezet op het beroemde gouden beeldje. “Ik zal er alles aan doen om deze Oscarnominatie te verzilveren”, vertelde Dhont nadat hij de felicitaties van VAF-intendant Koen Van Bockstal in ontvangst nam. “Als je tot hier geraakt, then you’ve got your eyes on the prize. Ik ben heel dankbaar dat een film over de vriendschap tussen twee 13-jarige jongens in deze categorie belandt, maar we zijn hier voor die Oscar zelf.”

De 31-jarige regisseur zit al een hele tijd aan de andere kant van de oceaan om er zijn tweede film te promoten, en die campagne zal alleen maar intenser worden – te beginnen met de Amerikaanse release van Close, nu vrijdag. “Ik merk dat meer en meer leden van de Academy de film inmiddels hebben gezien. Op de Critics’ Choice Awards zijn veel mensen naar mij gekomen om over Close te praten, wat bij de Golden Globes nog niet het gevoel was. En onze grootste troef is dat de film hier nog niet in de zalen is gekomen. We hopen dat de release de zichtbaarheid van Close nog gaat vergroten.”

Cheque van 100.000 euro

Dhont had dinsdag nog twee screenings en q&a’s over de film op de planning staan, en zit weldra samen met de Amerikaanse distributeur A24 om de verdere campagne te bespreken. “Ik weet dat zij er ook in geloven”, zegt Dhont. “Ik denk dat we verder zullen doen zoals we we de voorbije weken bezig waren: de film tonen, de film tonen en de film tonen. Daarin hebben we de voorbije weken meer geïnvesteerd dan in de grote events. We hebben de film ook uitgestuurd naar invloedrijke mensen in de industrie, en mensen als Cate Blanchett en Barry Jenkins (Oscarwinnaar voor ‘Moonlight’, EWC) hebben de film gezien en zich al als fan geuit.”

De vraag is nu welke impuls er vanuit de politiek komt. In een persbericht dat net na de bekendmaking van de nominaties werd uitgestuurd, stelde Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA), tevens bevoegd voor Cultuur, dat de Oscarnominatie “echt de kers op de taart” is “na een uitzonderlijk succesvol jaar voor de Vlaamse film”. Als het van Impens afhangt, vertalen die felicitaties zich ook financieel. “Ik doe een oproep aan de Vlaamse Gemeenschap, want godverdomme, ’t is nu de moment: meneer Jambon, gebruik je verstand en geef ons een cheque van 100.000 euro. We zullen die goed gebruiken.” Waarna Dhont er meteen aan toevoegde dat “een miljoen” ook mocht.

Bij het Vlaams Audiovisueel Fonds valt die boodschap alleszins niet in dovemansoren. “Er komt nog extra geld op tafel”, belooft Van Bockstal. “Ik heb Dirks oproep net gehoord, en ik zal ervoor zorgen dat die landt waar hij moet landen.” Ook voor het VAF is het Hollywood-succes van Close, dat eerder onder meer de Grand Prix won op het Filmfestival van Cannes, de bekroning van een boerenjaar. “Na de première in Cannes is er een sneeuwbal aan het rollen gegaan, met alleen maar positieve feedback, overal ter wereld”, aldus Van Bockstal. “Vanaf vandaag is Lukas Dhont de gekroonde koning van deze nieuwe generatie in de Vlaamse cinema.”