Wie mag met haar Mercedes rijden? Kinderen Aretha Franklin bikkelen over de erfenis

Het zit er bovenarms op over de erfenis van Aretha Franklin. Haar vier zonen en nog wat andere partijen bakkeleien over drie handgeschreven documenten die in haar huis gevonden zijn. Kunnen ze beschouwd worden als testamenten?

Op de uitvaart van Aretha Franklin in Detroit een jaar geleden vulden familieleden van haar, gekleed in strak zwart en wit, een hele vleugel van de Greater Grace Temple toen ze naar haar kist schreden – een waardig beeld van eendracht na de dood van de matriarch.

Van die eendracht blijft niet veel meer over. Sommigen van haar dichtste familieleden, onder wie haar vier zonen, vechten een verbeten juridische strijd om de erfenis uit. De rechter moet ernstige vragen omtrent hun handelingsbekwaamheid beantwoorden, maar evengoed bagatellen regelen zoals wie met Franklins Mercedes-Benz mag rijden.

Alles draait om een nalatenschap die volgens deskundigen honderden miljoenen waard kan zijn – als de familie er oordeelkundig mee omgaat. “Bij het beheer van een nalatenschap moet iedereen van de familie mee zijn en samenwerken”, zegt Jeff Jampol, die de nalatenschap van Janis Joplin, Otis Redding en The Doors beheert. “Anders rijten ze het weefsel van de erfenis aan flarden.”

Familieruzies over de erfenis van beroemde mensen komen wel vaker voor. Maar die van Franklin is nog net ietsje complexer, omdat je om te weten hoe ze haar bezittingen wilde verdelen, moet bepalen of drie handgeschreven documenten die drie maanden geleden in haar huis werden gevonden – één onder de kussens in de zetel – rechtsgeldig zijn als testament.

Toen Franklin op 76-jarige leeftijd overleed, dacht haar familie dat ze geen testament had achtergelaten. Volgens de wet in Michigan zou dat betekenen dat haar nalatenschap gelijk onder haar zonen verdeeld zou worden. Met dat in het achterhoofd stemden de zonen ermee in dat een nicht, Sabrina Owens, werd aangesteld als de uitvoerder van de nalatenschap.

Maar als de rechter de documenten die in het huis gevonden werden inderdaad beoordeelt als testament, dan vervalt die regeling, met vergaande gevolgen voor Franklins zonen: afhankelijk van welk testament legitiem verklaard wordt, kunnen ze er veel bij inschieten. Ook de status van uitvoerder Owens is in gevaar. “De testamenten veranderden alles”, zei Charlene Glover-Hogan, een advocaat van Kecalf Franklin, de jongste zoon, op 6 augustus tijdens een rumoerige zitting van de rechtbank.

De zonen zijn net als hun moeder altijd discreet geweest over gezinsaangelegenheden. Drie van hen – Clarence, Kecalf en Edward – groeiden samen op in de omgeving van Detroit en waren jarenlang bijzonder hecht, zegt James Holley, een vertrouweling van Aretha Franklin. Maar die band verslechterde toen Clarence, die volgens gerechtsdocumenten geestesziek is, werd opgenomen in een paar instellingen. Hij leeft momenteel in een tehuis buiten Detroit. Een andere zoon, Ted White Jr., groeide grotendeels op bij de familie van zijn vader, Ted White, Franklins voormalige manager met wie ze in de jaren 60 getrouwd was.

Clarence, die geboren werd toen Aretha dertien was, schreef songs, waarvan sommige door zijn moeder werden opgenomen. Het is niet duidelijk hoe hij er momenteel aan toe is. In haar testament van maart 2014, het laatste van de drie, drong ze erop aan dat haar andere zonen zich wekelijks zouden informeren over zijn toestand en zouden “toekijken op zijn noden”. Maar Mildred Gaddis, een radiomaker uit Detroit die bevriend was met Franklin, noemde Clarence ‘best lucide, zonder twijfel’. “De perceptie bestaat dat hij intellectueel achter is, maar dat klopt absoluut niet.”

De door de rechtbank aangestelde bewindvoerder van Clarence, Jon B. Munger, wil zich niet uitlaten over de gezondheid van zijn cliënt, maar voert aan dat noch van het testament uit 2014 noch van twee versies uit 2010 de echtheid bewezen kan worden. Ze bevatten bovendien tegenstrijdige instructies en zijn bij momenten onleesbaar. Als blijkt dat Franklin gestorven is zonder testament na te laten, dan zou Clarence een vierde van de nalatenschap krijgen, net zoals de andere zonen. Maar het testament uit 2014 vermeldt hem zelfs niet als begunstigde. Er staat alleen in dat de andere zonen zich om hem moeten bekommeren.

Kecalf, die gewonnen is voor het testament van 2014, stelt zich het agressiefst op in de rechtszaak. Zijn advocaten klaagden deze week in de rechtbank dat een complete inventaris van de nalatenschap veel te lang op zich laat wachten. “Het is totaal onaanvaardbaar dat de erfgenamen er al een jaar over doen om te achterhalen wat hun moeder precies bezat op het moment van haar dood”, zeggen de advocaten in een rechtbankverslag.

Kecalf viseert vooral Owens en beschuldigt haar ervan dat ze de nalatenschap slecht beheert en verwacht dat de rechtbank dat voor haar doet. Vorige maand wreef hij Owens – een bestuurder van de University of Michigan die bekendstaat als een bekwame zakenvrouw – aan dat ze aan zelfbediening doet omdat ze rondrijdt in een Mercedes-Benz van Franklin uit 2016.

Owens, de dochter van Aretha’s zus Erma, ontkent de aantijging. Haar advocaten voeren aan dat de auto op haar naam staat vanwege de verzekering, en niet omdat Owens de auto bezit of gebruikt. Pittig detail volgens de advocaten: Kecalf had gevraagd of zijn zoon met de auto mocht rijden.

David J. Bennett, de advocaat van Aretha Franklin, spaart zijn kritiek op Kecalf niet. Hij zei ooit tegen de rechter dat Kecalf “de bekwaamheid mist om op te treden als wettelijk vertegenwoordiger”. Bennett merkte ook op dat Kecalf een voorschot uit de nalatenschap had gekregen om zijn criminele advocaat te betalen vanwege een arrestatie voor dronken rijden vorig jaar.

Edward Franklin staat grotendeels aan de kant van Kecalf, zegt zijn advocaat Craig A. Smith. Ted White Jr. heeft aan de rechter gevraagd alle drie de testamenten te beschouwen als een uiting van de wensen van Franklin, en verzoekt benoemd te worden als wettelijk vertegenwoordiger van de nalatenschap, samen met Owens.

Ondanks de juridische gevechten probeert de ruimere familie eendrachtig te blijven, zegt Cristal Franklin, een andere nicht. De broers-Franklin, zegt ze, staan op een private e-maillijst om te overleggen over parades, huldigingen en andere Franklin-evenementen die regelmatig plaatsvinden. Maar volgens haar hebben zulke evenementen, en de constante media-aandacht, de familie de kans ontnomen te rouwen. “Als puntje bij paaltje komt hangen we als familie nog altijd aan elkaar en gaan we nog liefdevol met elkaar om.”

In de rechtbank zitten de zonen anders wel apart. Twee van hen, Edward en Kecalf, woonden een recente zitting bij waarin de rechter moest bepalen of een paar bezittingen van Aretha al verdeeld mochten worden bij wijze van persoonlijk aandenken. Ook Barack Obama kwam daar ter sprake. Hij was volgens Bennett geïnteresseerd in het hoedje met strik dat Aretha Franklin droeg bij zijn eerste inauguratie. Edward en Kecalf zaten tijdens de hele zitting apart en spraken niet met elkaar.

Op langere termijn moet de nalatenschap van Franklin aanzienlijke opbrengsten opleveren, maar in de onmiddellijke toekomst zijn er nogal wat financiële uitdagingen. Zo eist de fiscus 8 miljoen dollar aan achterstallige belastingen en onbetaalde boetes (volgens de uitvoerders is inmiddels al 3 miljoen betaald). In een andere zaak moet 160.000 dollar betaald worden voor auteursrechten op ‘Angel’, een song van Franklin uit 1973. En nog maar een maand geleden eiste Franklins schoonzus Earline 43.000 dollar voor de verzorging van Franklin in haar laatste maanden en voor de teruggave van een “militaire vlag van de luchtmacht”.

Maar de meest nijpende financiële kwestie is de vraag welke impact de vondst van de testamenten zal hebben op toekomstige zakelijke transacties. Volgens Bennett, die Franklin bijna 30 jaar vertegenwoordigde, hebben vragen over wie de nalatenschap precies controleert ernstige gevolgen voor een paar grote projecten die in de pijplijn zitten. Het gaat onder meer over een biopic van MGM met Jennifer Hudson en een seizoen van Genius op National Geographic Channel gewijd aan Franklin. “De ontdekking van de testamenten heeft een hoop onderhandelingen stilgelegd, omdat niet duidelijk is wie de beslissingen neemt”, zegt Bennett. “Dat vertraagt en compliceert de zaken aanzienlijk.”

In zeker opzicht plantte Franklin de zaadjes voor de problemen zelf. Ze wilde per se haar eigen zaakjes beredderen, versleet hopen advocaten in de loop van de jaren en negeerde steevast hun advies om een testament op te maken – of op zijn minst met hen samen te werken om dat te doen. “Ze was erg op zichzelf, heel gereserveerd”, zegt haar voormalige agent Dick Alen. Het verbaast hem niet dat ze zelf testamenten schreef. “Dat was heel typisch voor haar”, zegt hij.

De testamenten zijn onorthodox en ontberen standaardelementen zoals de handtekening van getuigen. Ze herroepen bepalingen van vorige testamenten en sommen – met doorhalingen en schijnbaar irrelevante details zoals klachten over advocaten uit het verleden – zorgvuldig haar vastgoedbezittingen en royalty-inkomsten op. Eén testament, van 21 juni 2010, bevat zelfs de handtekening van notaris Zoretha Coleman, die het document vijf maanden na Franklin ondertekende.

Maakt dat het testament rechtsgeldig? Volgens de wet van Michigan komt een handgeschreven testament daarvoor in aanmerking, zelfs zonder getuigen, zolang het ondertekend en gedateerd is en het handschrift van de overledene bevat.

In een kort telefoongesprek geeft Coleman aan dat ze optrad als notaris. Ze zegt dat ze meer dan twintig jaar assistent van Franklin was en dat ze is blijven samenwerken met Owens, ook voor de nalatenschap. Ze wilde niet ingaan op andere vragen, zoals de geldigheid van het testament dat ze ondertekende. “Ik ben niet gemachtigd om over het testament te praten”, zegt ze.

© New York Times