Weggooien of bijhouden? Een bestseller over de kunst van het opruimen

Als ik vertel dat het mijn werk is om mensen te leren hoe ze moeten opruimen, krijg ik meestal verbaasde blikken. "Kun je daar echt geld mee verdienen?" is de eerste vraag, meestal gevolgd door: "Hebben mensen daar lessen voor nodig?"

Hoewel scholen en instructeurs cursussen aanbieden in van alles - van koken en tuinieren tot yoga en meditatie - is het toch zo dat je een 'cursus opruimen' moeilijk zult kunnen vinden. Over het algemeen wordt aangenomen dat opruimen niet aangeleerd hoeft te worden, maar eerder ongemerkt wordt opgepikt. Kookkunst en recepten worden van grootmoeder op moeder op dochter doorgegeven als familietradities, maar je hoort nooit dat iemand het familiegeheim voor opruimen doorgeeft, zelfs niet binnen een gezin.

Denk eens terug aan je eigen jeugd. Ik weet zeker dat de meesten van ons weleens een standje hebben gekregen omdat we onze kamer niet hadden opgeruimd, maar hoeveel ouders hebben nu als onderdeel van de opvoeding hun kinderen aangeleerd hoe ze moeten opruimen? Tijdens een onderzoek naar dit onderwerp antwoordde minder dan 0,5 procent bevestigend op de vraag 'Heb je ooit officieel leren opruimen?' Onze ouders eisten dat we onze kamer opruimden, maar ook zijzelf hadden het nooit geleerd. Als het om opruimen gaat, zijn we allemaal autodidact. (...) Door de KonMari-methode aan te leren en toe te passen die in dit boek wordt uitgelegd, kun je ontsnappen aan de vicieuze cirkel van troep.

In één keer goed opruimen

De meeste mensen associëren het woord 'jojo-effect' met afvallen, maar als ze horen hoe ik het gebruik met betrekking tot opruimen, snappen ze het meteen. Het lijkt logisch dat een plotselinge, drastische vermindering van troep hetzelfde effect heeft als een drastische vermindering van calorie-inname; het kan leiden tot een kortstondige verbetering, maar het effect houdt niet aan. Maar niets is minder waar.

Zodra je met meubels begint te schuiven en spullen weggooit, verandert je kamer. Zo simpel is het. Als je tijdens één reuzenklus je hele huis opruimt, heb je alles aan kant. Het jojo-effect krijgt alleen maar een kans doordat mensen denken dat ze goed hebben opgeruimd, terwijl ze alleen gedeeltelijk wat hebben gesorteerd en opgeborgen. Als je het écht grondig doet, zul je je kamer voor altijd netjes kunnen houden, ook al ben je van nature een luie sloddervos.

Ga voor perfectie

"Ga niet voor perfectie. Begin rustig aan en gooi elke dag iets weg." Wat een mooie woorden om diegenen gerust te stellen die er geen vertrouwen in hebben dat ze kunnen opruimen of die geloven dat ze geen tijd hebben om het helemaal af te maken. Ik las dit advies in een periode waarin ik elk boek over opruimen verslond dat ooit in Japan was verschenen. En ik slikte het voor zoete koek.

De impuls die ik had gekregen bij mijn plotselinge openbaring over de kracht van het opruimen, begon wat af te zwakken en ik voelde me uitgeblust door het gebrek aan tastbaar resultaat. Dus ik vond het wel een aannemelijke stelling. Het was intimiderend om vanaf het begin voor perfectie te gaan, bovendien had ik weleens gehoord dat perfectie onbereikbaar was. Als ik elke dag één ding weggooide, zou ik na een jaar toch mooi 365 dingen hebben weggedaan.

Ervan overtuigd dat ik een heel praktische methode had ontdekt, begon ik met het opvolgen van de instructies uit het boek. 's Ochtends deed ik mijn kast open en vroeg me af wat ik vandaag eens weg zou gooien. Ik zag een T-shirt dat ik nooit meer droeg en deed het in een vuilniszak. Toen ik de volgende avond naar bed ging, deed ik de la van mijn bureau open en zag een blocnote die ik nogal kinderachtig vond. Ik deed hem in de zak. In dezelfde la zag ik een schrijfblok liggen en ik dacht: hé, dat heb ik niet meer nodig. Maar toen ik het wilde pakken om weg te gooien, bedacht ik me iets anders: dat kan ik bewaren om morgen weg te gooien. Dus wachtte ik tot de volgende dag met het weggooien van het schrijfblok. De dag erna vergat ik helemaal om iets weg te gooien, dus twee dagen later gooide ik twee dingen tegelijk weg...

Als ik heel eerlijk ben, heb ik het nog geen twee weken volgehouden. ik ben niet het type dat maar blijft aanmodderen, stapje voor stapje. Voor mensen zoals ik, die hun huiswerk maken op de laatste dag voor de inleverdatum, werkt deze methode dus niet. En trouwens, elke dag iets weggooien woog niet op tegen het feit dat ik al winkelend vaak meerdere dingen tegelijk kocht. Dus uiteindelijk kwam er meer binnen dan eruit ging en moest ik de ontmoedigende feiten onder ogen zien: het bleef een troep. Niet lang hierna vergat ik zelfs helemaal om elke dag iets weg te gooien.

Ik spreek dus uit ervaring als ik zeg dat je je huis nooit netjes zult krijgen als je halfslachtig opruimt. Als je, zoals ik, niet het gedisciplineerde en doorzettende type bent, kan ik je aanbevelen om slechts één keer voor perfectie te gaan. Sommigen zullen bezwaar maken als ik het woord 'perfectie' gebruik, omdat ze vinden dat dat een onbereikbaar doel is. Maar maak je geen zorgen. Opruimen is gewoon een lichamelijke handeling en het werk kan grofweg in tweeën gedeeld worden: beslissen of je iets wel of niet weggooit en beslissen waar je iets opbergt. Als je die twee dingen kunt, dan kun je daadwerkelijk perfectie bereiken. Het enige wat jij hoeft te doen is elk voorwerp bekijken, stuk voor stuk, en beslissen of je het houdt en waar je het opbergt. Dat is alles. Het is helemaal niet moeilijk om in één keer alles perfect op te ruimen. Sterker nog, iedereen kan het. En als je het jojo-effect wilt vermijden, is dit de enige manier.

Hoe te kiezen: word je er blij van?

Welke maatstaf gebruik je bij het beslissen wat er weg moet?

Er bestaan een paar standaardpatronen bij het wegdoen. Eén ervan is dat je iets wegdoet omdat het geen nut meer heeft, bijvoorbeeld omdat iets kapot is gegaan of omdat er een onderdeel ontbreekt. Een ander is dat je dingen wegdoet die verouderd zijn, zoals kleren die uit de mode zijn of dingen die je nodig had bij een gebeurtenis die al voorbij is. Het is gemakkelijk om iets weg te doen als er een duidelijke reden voor is, maar het is veel moeilijker wanneer er geen dringende reden voor is.

Verscheidene experts hebben maatstaven bedacht voor mensen die moeilijk afstand doen van hun spullen, zoals 'gooi alles weg wat je al een jaar niet gebruikt hebt' en 'als je er niet uit komt, doe het dan in een doos en kijk er over een halfjaar nog eens naar'. Maar zodra je je bezig gaat houden met hoe je moet kiezen wat je weggooit, dan ben je al helemaal afgedwaald en wordt het riskant om door te gaan met opruimen.

Op een bepaald punt in mijn leven was ik een soort wegwerpapparaat. Nadat ik op mijn vijftiende de kunst van het weggooien had ontdekt, raakte ik volledig gefocust op het wegdoen van spullen, en dat liep uit de hand. Ik was voortdurend op zoek naar nieuwe oefengebieden, zoals de kamers van mijn broer en zus of de gemeenschappelijke kluisjes op school. Mijn hoofd zat vol met opruimtips en ik was vol vertrouwen, zij het onterecht, dat ik elke plek netjes kon krijgen.

Mijn belangrijkste doel was om zo veel mogelijk weg te gooien en ik paste elk criterium toe dat werd voorgesteld in de boeken over opruimen. Ik probeerde alle kleren die ik al twee jaar niet had gedragen weg te doen, gooide elke keer iets weg als ik iets nieuws kocht en dumpte alles waar ik over twijfelde. Binnen een maand loosde ik dertig volle vuilniszakken. Maar hoeveel ik ook wegdeed, geen enkele kamer in huis voelde netter aan.

Drie jaar lang had ik opgeruimd en weggegooid en toch voelde mijn kamer nog rommelig. Wil iemand me alsjeblieft vertellen waarom mijn kamer niet netjes is, terwijl ik zo mijn best doe? Hoewel ik dit niet hardop zei, was ik in mijn hoofd aan het schreeuwen. En toen hoorde ik een stem.

Kijk goed naar wat je hebt.

Spring in het diepe

Hoe bedoel je? Ik kijk elke dag zo goed naar wat ik heb dat mijn ogen er bijna gaten in branden. Als ik iets slimmer was geweest, zou ik voordat ik zo neurotisch werd al beseft hebben dat je van je enkel concentreren op weggooien alleen maar ongelukkig wordt. Waarom? Omdat we moeten kiezen wat we willen hóúden, niet wat we weg willen gooien.

Toen ik wakker werd, wist ik onmiddellijk wat die stem in mijn hoofd had bedoeld. Kijk goed naar wat je hebt. Ik had me zo gefocust op wat ik wilde wegdoen en de aanval geopend op alle ongewenste spullen om me heen, dat ik was vergeten om de gewenste dingen te koesteren, de dingen die me dierbaar waren en die ik wilde houden. Door deze ervaring kwam ik erachter wat de beste manier is om te kiezen wat je wilt houden. Neem elk object in je hand en vraag jezelf af: word ik er blij van? Zo ja, dan hou je het. Zo nee, weg ermee. Dit is niet alleen de gemakkelijkste, maar ook de nauwkeurigste maatstaf.

Je zult je misschien afvragen hoe effectief zo'n vaag criterium is, maar de truc zit 'm in het vastpakken van elk ding. Je moet niet gewoon je kledingkast opendoen en na een vluchtige blik beslissen dat je blij wordt van alles wat daar hangt. Pak elk kledingstuk eruit. Als je de stof aanraakt, doet dat iets met je lichaam; je reageert overal anders op. Geloof me maar en probeer het eens.

Er is een reden dat ik deze maatstaf heb gekozen, want wat is tenslotte het doel van opruimen? Als dat doel niet is dat je blij wordt van je woonruimte en de dingen die erin staan, dan denk ik dat het helemaal zinloos is. Daarom is kiezen voor de dingen waar je blij van wordt het beste criterium.

Word je er blij van om kleren te dragen die niet lekker zitten?

Word je blij van stapels nietszeggende, ongelezen boeken om je heen? Denk je dat je gelukkig wordt van al die accessoires die je nooit zult gebruiken?

'Nee', zou het antwoord moeten zijn op al deze vragen.

Stel je jezelf nu voor in een woonruimte waar alleen maar dingen staan waar je blij van wordt. Houd alleen de dingen die je raken en spring vervolgens in het diepe door de rest weg te doen. Hierdoor reset je je leven en begint je nieuwe lifestyle.