Wegdromen met Rinus Van de Velde, Man Ray en Vermeer: voorpret voor voorjaarsexpo’s

Van dEUS tot Steven Spielberg, van Rinus Van de Velde tot Barbie: het culturele jaar belooft opnieuw heel wat lekkers. De cultuurredactie van De Morgen haalde alvast de krenten uit de pap zodat u nu al uw agenda kunt vullen. Naar deze expo’s kijken zij alvast uit.

Rinus Van de Velde en Herwig Ilegems

Rinus Van de Velde is nog steeds de enigmatische bouwer van zijn eigen fictieve autobiografie. In zijn ­studio dagdroomt hij een veelheid aan levens bij elkaar: van ontdekkings­reiziger, over tennisheld, tot plein-airschilder.

Zoals hij het zelf verwoordt: “Ik verbeeld een leven dat ik nooit heb gehad. Voor mij is dagdromen belangrijker dan wat er in de realiteit gebeurt. In gedachten kun je immers zoveel meer meemaken dan je in werkelijkheid kunt doen.”

Zijn gedroomde avonturen vinden hun uiting in enorme houtskooltekeningen voorzien van bijschriften met gedachten of dialogen of in grootse sculpturale ­installaties die hij gebruikt als decor voor zijn beelden. In Museum Voorlinden, in het Nederlandse Wassenaar, gaan zijn tekeningen, sculpturen, foto’s en films de dialoog aan met werken uit de museumcollectie zoals van Kaari Upson, René Magritte en Rodney Graham.

Ook haalde hij Joseph Beuys’ mythische slee met vilt en vet uit het depot van het museum, een werk dat nagenoeg naadloos past in Van de Veldes universum. In Voorlinden voert de kunstenaar het soort gesprek met de kunstgeschiedenis waarover hij graag dagdroomt en waaruit hij inspiratie blijft putten voor zijn indrukwekkende parcours.

Op hetzelfde moment is er nog werk van een Belg te zien in Voorlinden. ­Acteur Herwig Ilegems heeft in zijn kortfilm Head to Head letterlijk een tête-­à-tête met allerlei dieren, van een pauw over een alpaca tot een stier. Hij legt voorzichtig zijn voorhoofd tegen de snavel, neus of voorhoofd van het dier en wonderlijk genoeg gaan zij hier (meestal) in mee. Het zijn bevreemdende, maar ook ontroerende ontmoetingen tussen mens en dier, wat dan weer vragen oproept over wat het betekent om mens te zijn.

Head to Head is een verstilde kunstfilm met amper een noemenswaardige plot, die toch evenveel spanning en emoties bevat als de betere langspeelfilm. De film is het eerste kunstproject van Ilegems en wordt bij Voorlinden, dat het werk aankocht, voor het eerst in Nederland vertoond.

Rinus Van de Velde, van 11 februari tot en met 29 mei en Herwig Ilegems, Head to Head, vanaf 11 februari, Museum Voorlinden.

Inès van den Kieboom

Rose Wylie is niet de enige dame op leeftijd die plots naar buiten komt met bijzonder fris werk. Inès van den Kieboom, maar liefst 92 jaar, is de nieuwste aanwinst van de Tim Van Laere-stal. Ze krijgt in maart haar eerste solotentoonstelling bij de ­gerenommeerde galerie.

De tante van wijlen Arno en tevens de inspiratiebron voor diens ‘Elle adore le noir’ (omdat ze altijd in het zwart gekleed ging), maakt al schilderijen sinds 1970, maar stelde nog maar vier keer eerder tentoon. Twee keer kort nadat ze was begonnen te schilderen en twee keer heel recent in Antwerpen.

Voor haar naïef ogende schilderijen, collages en kijkdoosjes vindt ze inspiratie in haar onmiddellijke omgeving, maar ook in de kunstgeschiedenis, de populaire cultuur en de actualiteit.

“Al wat ik zie, is interessant genoeg voor mij om te schilderen”, zegt ze daar zelf over. Het levert een wonderlijk universum van badgasten, paardrijders en andere circusartiesten op. “Mijn schilderijen maken de mensen vrolijk”, weet ze en dat kunnen wij alleen maar beamen.

Van 23 maart tot 13 mei 2023, Tim Van Laere Gallery.

Four Sisters

Vier vrouwelijke zielsverwanten gaan met elkaar in dialoog in het Joods Museum in hartje ­Brussel. Chantal Akerman, Marianne ­Berenhaut, Sarah Kaliski en Julia ­Pirotte belichten elk met een eigen medium thema’s als vrouwelijkheid, verlangen en herinnering. Door film, beeldhouwkunst, schilderkunst en fotografie worden hun oeuvres eenmalig aan elkaar verbonden.

Wijlen Akerman scoorde met Jeanne Dieleman vorige maand nog de titel van de beste film ter wereld in de poll van het voorname Britse magazine Sight and Sound. In de expo zal ze omringd worden door gelijkgestemden, een opzet dat smaakt naar meer.

Vanaf 23 maart.

Bendt Eyckermans

Bendt Eyckermans komt uit een lange lijn beeldend kunstenaars. Zijn voorvaders (vijf ­generaties in totaal) waren beeldhouwers, maar Eyckermans scoort zelf als schilder met een sculpturale toets. In het oude familieatelier, ­omringd door hun oude beelden, zet hij de familiegeschiedenis verder, in een poging zowel hen als zichzelf beter te begrijpen. In Beeldmaker brengt hij zijn leven, partner en vrienden in beeld en geeft ze een plaats in een imaginaire ruimte waar kunst-, familiegeschiedenis en autobiografie samenkomen.

Van 14 januari tot 19 februari, Gallery Sofie Van de Velde.

Vermeer

Voor hét kunstevenement van 2023 moet je naar het Rijksmu­seum in Amsterdam. Daar komen 28 van de 35 schilderijen van Johannes Vermeer voor het eerst samen, de grootste verzameling ooit afkomstig uit collecties en musea verspreid over de hele wereld. Naast het beroemde Het meisje met de parel zult u zich ook ­kunnen vergapen aan zelden eerder ­getoonde schilderijen uit Dresden en New York. De vorige Vermeer-expo in dateert uit 1996. Hoog tijd dus om een nieuwe generatie kunstkijkers te laten kennismaken met het werk van de Delftse grootmeester.

Vanaf 10 februari.

Man Ray en de mode

Man Ray is de innovatieve ­fotograaf achter surrealistisch werk zoals Le Violon d’Ingres of Noire et Blanche, maar hij begon zijn steile klim naar de top van de kunstberg als modefotograaf. Het Modemuseum in Antwerpen belicht dit voorjaar zijn oeuvre vanuit dat modeperspectief in de expo Man Ray en de mode.

Als zoon van een kleermaker en naaister ging dat hem makkelijk af. Zijn werk voor ontwerpers zoals Coco Chanel of Elsa Schiaparelli en voor modebladen zoals Harper’s Bazaar, Vanity Fair en Vogue maakte hem dan ook in sneltempo populair in ­mondaine kringen.

Voor Man Ray zelf was zijn toegepaste werk vooral een manier om de rekeningen te betalen en een kans om te experimenteren. Zijn ­innovatieve beelden gaven de modefotografie, die tot dan toe voornamelijk een documentair karakter had, een enorme creatieve ­impuls.

De tentoonstelling in het Mode­museum, die eerder in het Musée du Luxembourg in Parijs te zien was, laat dan ook in de eerste plaats zien hoe ver Man Ray zijn tijd vooruit was en hoeveel hedendaagse modeontwerpers en fotografen hij met zijn werk wist te inspireren.

Van 22 april tot en met 13 augustus 2023, Modemuseum Antwerpen.