Wat u moet weten voor u de nieuwe 'Star Wars' ziet

Star Wars: hoe zat dat ook alweer?

• Saga van 7 films, waarvan delen 4 tot 6 eerst in de zalen kwamen:

I The Phantom Menace (1999)

II Attack of the Clones (2002)

III Revenge of the Sith (2005)

IV A New Hope (1977)

V The Empire Strikes Back (1980)

VI Return of the Jedi (1983)

VII The Force Awakens (2015)

• Het deel dat nu in de zalen komt is het begin van een nieuwe trilogie, maar kan ook als op zich staand verhaal worden bekeken.

• In de films is 'The Force', een mystieke kracht die een lichte en een donkere kant heeft, een centraal concept. Dat wordt verteld aan de hand van Jedi-ridder Anakin Skywalker. Die valt ten prooi aan de donkere kant, maar wordt door zijn zoon Luke (ook een Jedi-ridder, jawel) gered. Dit alles tegen een achtergrond van een intergalactische opstand, bevolkt door exotische nevenpersonages en spectaculaire ruimtetuigen. Het huidige verhaal speelt zich 30 jaar na 'Return of the Jedi' af.

• 'Star Wars' keerde eind jaren 70 zowat eigenhandig de tanende interesse in science-fictionfilms en zette nieuwe standaarden op het vlak van speciale effecten en geluid. Ook de filmmuziek van John Williams mag u tot klassieke Hollywood-geschiedenis rekenen.

Voel u vooral niet eenzaam

Zeker niet wanneer de 'Star Wars'-begingeneriek morgen en de daaropvolgende weken over het grote scherm rolt. Bij bioscoopgroep Kinepolis - de grootste speler in ons land - sneuvelden de records met een voorverkoop van ruim 55.000 tickets, waarvan meer dan de helft voor woensdag 16 december, de releasedag in België.

Het goede nieuws is dat 'Star Wars: The Force Awakens' wel de zevende film is in de reeks, maar u hoeft zich geen weg te banen door de vorige delen om mee te zijn met het verhaal. Dat belooft de regisseur althans. Beter nieuws nog is dat de film zowel stilistisch als qua personages lijkt terug te grijpen naar de drie 'Star Wars'-films die het scifi-genre vanaf 1977 nieuw leven inbliezen, en veel minder met de tweede trilogie die doorgaans lauw werd onthaald.

Morgen laten we u recensiegewijs weten of de wereld terecht in de ban van de hype is, maar nu al willen we u even bijspijkeren over het alfa en omega van het 'Star Wars'-universum.

'The Force Awakens' is de eerste échte 'Star Wars' in 32 jaar

Zonder fans voor het hoofd te willen stoten: het drieluik 'The Phantom Menace' (1999), 'Attack of the Clones' (2002) en 'Revenge of the Sith' (2005) was voor het grootste deel een martelgang van belabberd acteerwerk, vervelende plots en pseudo-diepzinnig geleuter.

Dat had 'Star Wars'-bedenker George Lucas, die de regie van deze drie delen voor zijn rekening nam, ook wel een beetje aan zichzelf te danken. Met hoofdrollen voor een kind (de toen 10-jarige Jake Loyd als kleine Anakin Skywalker), een Canadese posterboy (Hayden Christensen als iets-minder-kleine-Anakin) of rubber met een gecontesteerd Jamaicaans accent (Jar-Jar Binks) was het een evidentie dat het geen Oscarnominaties voor Beste Acteur zou regenen.

Omdat 'The Phantom Menace' zo onwaarschijnlijk slecht was, heeft dat de misconceptie gevoed dat de twee volgende delen er nog mee door konden. Maar als je dit drieluik nuchter vergelijkt met de frisse branie in de trilogie 'Star Wars: A New Hope' (1977), 'The Empire Strikes Back' (1980) en 'Return of the Jedi' (1983), dan kun je niet anders dan vaststellen: laat ons die laatste reeks maar gewoon vergeten.

Er komen oude bekenden terug

Neen, dan veel liever de 'old school'-trilogie, en gelukkig lijkt 'The Force Awakens' daar ook veel dichter tegenaan te schurken. Of het aan de overtuigingskracht van J.J. Abrams dan wel aan harde dollars lag, durven we hier niet zeggen. Vast staat dat 'Star Wars: The Force Awakens' een aantal personages uit de films van de jaren 70 en 80 terugbrengt.

Deze jongste aflevering in de filmsaga speelt zich zo'n 30 jaar na die originele trilogie af, wat acteurs Harrison Ford (Han Solo) en Carrie Fisher (Prinses Leia) toestaat om waardig ouder te worden zonder rimpels of grijze haren te moeten camoufleren. Ook helemaal terug is de wookie Chewbacca, al lijkt die in de trailers voor de film aan vergrijzing of - godzijdank - kaalheid te zijn ontsnapt.

De iconische Millennium Falcon, een schroterig geconcipieerd voertuig dat definitief komaf maakte met het cliché van het blinkend witte ruimteschip, keert terug. ^{(lees verder onder de foto)}

De regisseur weet hoe je een kaskraker draait

De hoon die hem bij de vorige drie films te beurt viel, bracht George Lucas klaarblijkelijk bij dat hij regisseren dezer dagen beter aan iemand anders overlaat. J.J. Abrams is de man die profiteerde van dat voortschrijdend inzicht, en in filmmiddens werd dat op enthousiasme onthaald. Abrams verdiende zijn sporen op tv, waar hij de mysterieuze hitreeks 'Lost' voor zijn rekening nam.

Maar ook voor grootschalige, complexe Hollywoodproducties draait de man zijn hand niet om. Zo tekende hij onder meer voor 'Mission: Impossible III' en 'Armageddon' - twee spectakelfilms waarin hij ongetwijfeld onschatbare ervaring met speciale effecten opdeed. Pittig lijntje op 's mans cv: J.J. Abrams regisseerde in 2009 de elfde 'Star Trek'-film. Géén evidentie, want 'Star Trek'- en 'Star Wars'-fans staan al decennialang tegenover elkaar in een discussie die geen zinnig mens meer kan volgen, maar waarvan de verwijten zich kort laten samenvatten als 'saai' versus 'kinderachtig'.

Abrams verklaarde tegenover de website Wired al dat hij met 'The Force Awakens' een op zich staand verhaal draaide. Met een voorgeschiedenis en mogelijkheden voor een vervolg, maar perfect te volgen voor wie nooit eerder een 'Star Wars'-film zag. "Maar de fans zullen extra betekenis vinden in wat de personages meemaken."

Special effects staan op een hoger niveau dan ooit

Toen George Lucas midden jaren 70 speciale effecten in zijn film wou stoppen, vond hij geen enkel bedrijf dat kon maken wat hij voor ogen had. Dus richtte hij zijn eigen Industrial Light and Magic (ILM) op. In een tijd dat computers nog iets waren voor wiskunde-departementen aan de universiteit, betekenden die effecten vooral veel bricoleren met maquettes en slimme vondsten. De 'landspeeder' waarmee personages doorheen het woestijnlandschap van 'A New Hope' raasden, leek alleen maar te zweven door een ingenieus systeem van spiegeltjes. En in de koddige robot R2-D2 zat wel degelijk een echte acteur.

In de daaropvolgende decennia nam de digitalisering een hoge vlucht, maar ILM bleef een pioniersrol spelen binnen de speciale effecten. Kwatongen zeggen zelfs dat de knappe digitale personages het enige zijn waar de recentere trilogie echt goed in was. Oude films worden dan ook geregeld eens digitaal 'opgepoetst' en heruitgebracht.

Dat 'Star Wars' het aan zijn status verplicht is om ook in 2015 het slimste jongetje van de klas te zijn op vlak van 'special effects', laat zich raden. De eerste trailers met duizelingwekkende ruimtegevechten en neergestorte megatuigen ogen alvast verbluffend, zelfs in een YouTube-venstertje op het scherm van je tablet.

De mayonaise met Disney 'pakt'

Lucasfilm, het bedrijf dat 'Star Wars'-bedenker George Lucas in 1971 oprichtte, was al lang geen klein spelertje meer toen het in 2012 door The Walt Disney Corporation werd overgenomen. De entertainmentreus betaalde meer dan 3 miljard euro voor Lucasfilm, maar fans van het eerste uur hielden hun hart vast. Zou Disney een 'Star Wars'-wereld vol pluizige beren en kleffe tekenfilms uittekenen?

In het geval van 'The Force Awakens' lijkt het echt zo'n vaart niet te lopen. Abrams mocht een visueel overdonderende maar niet van duisternis gespeende film maken, zo lijkt het. Neergestorte megaschepen, afbladderende helmen en bepaald grimmig uitziende aanbidders van het kwade zijn een 'galaxy far, far away' van Mickey Mouse en Sneeuwwitje verwijderd.

De neuzen bij Disney lijken alvast in dezelfde richting te staan. Want tijdens het draaien van zijn film liet Abrams al optekenen: "De enige voorwaarde die we onszelf stelden bij deze film, is dat hij verrukkelijk moest zijn". En dat sluit wel erg mooi aan bij het mission statement van Disney: "To make people happy'.