Wat maakt Lizzo zo uniek? ‘Ik denk niet dat ze tien jaar geleden had kunnen doorbreken’

Op 5 februari won Lizzo, als eerste zwarte vrouw sinds 1994 en Whitney Houston, de Grammy voor Record of the Year met ‘About Damn Time’. Vorige vrijdag kon u in het Sportpaleis nog met eigen ogen en oren vaststellen waarom dat terecht was. De Amerikaanse (34) is een fantastische rariteit, een fenomeen en vermoedelijk de onwaarschijnlijkste popster van de voorbije jaren. Wat maakt haar zo uniek?

1. Ze reikt vanuit de goot naar de sterren

Melissa Viviane Jefferson (34) werd geboren in Detroit, Michigan, het OCMW City van de Verenigde Staten. Als tiener trad ze eerst op als Lissa, later koos ze voor de artiestennaam Lizzo – naar ‘Izzo (H.O.V.A.)’, een hit van Jay-Z.

Lizzo is chronisch luid en excentriek, het is bijna een mirakel dat ze nog zo menselijk en herkenbaar overkomt. ‘Ze is een van ons’ is het populairste comment bij een YouTube-video waarin ze in tanga en in extreme close-up voor de camera twerkt.

Babette Moonen (Radio 1): “Haar devies is: ‘We zijn allemáál mooi.’ Beyoncé zegt zulke dingen natuurlijk ook, maar bij haar ga je onvermijdelijk denken: gemakkelijk gezegd voor iemand die er uitziet als een halve godin. Uit Lizzo’s mond klinkt dat geloofwaardiger.

“Ze is zelf een grote ster, maar begint nog altijd te giechelen wanneer ze een andere grote ster ziet, zoals onlangs Chris Martin. Dat betekent toch ook dat ze haar voeten nog op de grond heeft?”

Ze houdt ook zelden de schijn hoog.

Romy Schlimbach (plussizemodel, activiste en Flair-columniste): “In ontroerende speeches praat Lizzo vrijuit over de dood van haar vader en over haar financiële problemen.”

Rond haar 20ste woonde ze een jaar in haar auto.

Schlimbach: “Inderdaad. En ze is openhartig over bagger die ze constant over zich heen krijgt van fatshamers. Dan denk ik: als zij het kan, dan ik ook.”

Chic-voorman Nile Rodgers zei: ‘Muziek is méér dan entertainment, ze helpt mensen de dag door. Lizzo bewijst dat alles mogelijk is. Ze heeft de laatste jaren voor veel mensen draaglijker gemaakt.’

Nele Van den Broeck (zangeres, muzikante en De Standaard-columniste): “Ik hoorde daarnet nog ‘Don’t You Worry’, dat nummer van Shakira, David Guetta en de Black Eyed Peas. De manier waarop zij je opdragen: ‘Maak je vooral geen zorgen’ – ik vind het creepy. Ik maak me zoveel zorgen als ik wil!

“In Lizzo’s songs zit, die eeuwig funky beat ten spijt, geen valse positiviteit. Ze serveert positiviteit en empowerment maar óók angst en opfokkerij. Die balans maakt het geloofwaardig.”

Moonen: “De meeste mensen deugen: daarvan is Lizzo’s muziek doordrongen. Maar het wordt nooit belachelijk. Het is geen zweverig ‘Kumbaya’. Ze kan ook van leer trekken tegen mensen die tegen haar kar rijden. Ze is minder afgeborsteld dan de meeste popsterren. Ze heeft pit.”

Heeft ze nummers waarin jullie haar níét kunnen volgen?

Van den Broeck: “In ‘Birthday Girl’ trekt ze de horoscoop van enkele vrienden: what the fuck! Nee, dat is mij te Californisch.”

Eigenlijk lijkt Lizzo vooral aanstekelijk veel zelfvertrouwen te hebben. Zelf zingt ze: ‘It’s bad bitch o’clock’. Of: ‘I just took a DNA test, turns out I’m 100% that bitch’.

Moonen: “‘The Sign’, de openingssong van haar laatste en beste plaat, Special uit 2022, is een missionstatement. ‘Hi, motherfucker, did you miss me?’ – zo begint ze. Met de deur in huis, dus. Maar dat zelfvertrouwen is geen vanzelfsprekendheid voor haar. Ze tankt het, zegt ze in interviews, wanneer ze ziet dat haar songs ánderen zelfvertrouwen geven.”

2. Ze schept een precedent voor mensen met een maatje meer

Lizzo brak in 2019 door met ‘Truth Hurts’ – of hoe een twee jaar oude song alsnog een wereldhit werd. Na twee lauw onthaalde platen had ze al ernstig overwogen om ermee te kappen. Zelf zegt ze daarover: ‘Ik zie er niet uit zoals de vrouwen die de industrie gewoonlijk naar voren schuift, hè. Lange tijd was er voor mij geen plaats in de showroom. Ik zat weggestopt in de achterste kast.’

‘Bodypositivity bestaat alleen maar omdat bodynegativity de norm is’, zegt Lizzo ook. In de clip van ‘Truth Hurts’ trouwt ze met zichzelf. In die van ‘Scuse Me’ droomt ze van masturberen in de kerk: ‘I’ll be slapping on that ass getting thicker and thicker / Scuse me when I feel myself.’

Moonen: “Haar succes illustreert hoe de tijden veranderen. Had ze tien jaar geleden ook kunnen doorbreken? Ik denk van niet, alleen al vanwege haar uiterlijk.

“Ik vind het knap dat Lizzo nu tegen haar fans – of breder: de wereld – zegt: ‘Jullie hebben mij aanvaard. Aanvaard nu ook iedereen die eruitziet als ik.’ Ze heeft gelijk: dat is nog altijd moeilijker dan je zou denken. We zitten in een hypocriete tussenfase: we juichen voor Lizzo, maar halen nog te vaak onze neus op voor de onbekende mensen die niet aan standaardmaten voldoen.

“Maar dankzij haar is er dus iets aan het veranderen: goed!”

Welke van haar teksten vat die boodschap het beste?

Van den Broeck: “Ik denk nu aan ‘Woke up feelin’ like I just might run for President / Even if there ain’t no precedent’. Dat klinkt goed én het klopt: wat zij doet, heeft niemand haar voorgedaan. Zij is het precedent. De voorganger.

“(denkt na) Of wacht, twintig jaar eerder was er natuurlijk al Missy Elliott, ook een zwarte vrouw met een zekere omvang. En zij had en heeft vooral ook een soortgelijk gevoel voor humor.”

Maar: eentje is geentje.

Van den Broeck: “En Elliott is sowieso even weg: ze worstelt met gezondheidsproblemen. Ik hoop dat ze vroeg of laat terugkomt.”

Schlimbach: “Op dit moment is Lizzo een van de weinige popsterren in wie vrouwen met mijn maten zich kunnen herkennen. Aan haar kan ik me optrekken, door haar voel ik me minder alleen.”

In Lizzo’s Watch Out for the Big Grrrls vochten 13 vrouwen vorig jaar om de kans om Lizzo’s vaste danseressen te worden: ‘De dansers die ik via agentschappen kan inhuren, zien er niet uit als ik’, zo verwoordde de zangeres de premisse van haar realityserie.

Schlimbach: “Als er al eens een rolmodel voor dikke vrouwen durft op te staan, krijgt die het meestal zo hard te verduren dat ze zich uiteindelijk toch weer aanpast. Kijk maar naar Adele.

“Op mijn zwaarste momenten heeft Lizzo me echt geholpen: met haar lyrics, haar speeches, zelfs met haar inclusieve kledingmerk. Ik overdrijf niet als ik zeg dat ze mijn leven al heeft gered.”

Plussize dansers worden soms ‘moedig’ genoemd. ‘Het lijkt een compliment, maar dat is het niet’, zegt Lizzo.

Schlimbach: “Tegen mij zeggen ze dat ook soms: ‘Wat goed voor jou dat je je als plussize model durft te tonen.’ Ik doe wat ik graag doe, maar vanwege mijn lichaam is dat plots een statement?! Zolang mensen ervan schrikken dat een plussize persoon in een glitterpak het podium beklimt, is de boodschap van Lizzo broodnodig.

“Ik heb al langer last van geïnternaliseerde vetfobie. Als ik in de spiegel kijk, hoor ik stemmen die me afkraken. Lizzo is nu die ándere stem in mijn hoofd: een steunende, een positieve.”

Ze heeft het hart sowieso op de juiste plaats.

Van den Broeck: ”Haar muziek straalt onversneden positiviteit uit, net zoals die van ABBA. Misschien is dat niet cool, maar oprecht is het wél.”

Moonen: “Vorig jaar zamelde ze ook geld in voor abortusklinieken, nadat het Amerikaanse Hooggerechtshof het recht op abortus onderuit had gehaald.”

Behalve activiste is ze ook een mode-icoon.

Schlimbach: “Ze zou er natuurlijk voor kunnen kiezen om pakweg in een lange jeans te twerken, maar ze doet het liever in strings en minibikini’s. Op de Brit Awards, eerder deze maand, kwam ze de show stelen in een gigantische roze jurk.

“Mensen zeggen soms dat ze ongezond is, en niet fit. Dat klopt niet. Probeer maar eens een halfuur te twerken op hoge hakken: dat is fucking intens!

“Met Halloween verkleedde ze zich vorig jaar als Miss Piggy, het prominente Muppet Show-personage. Het was zelfspot, en tegelijk schaarde ze zich zo in een rij van plussize iconen.”

3. Ze heeft een krachtige, unieke stem

Ricky Reed, nog altijd Lizzo’s vaste producer, vroeg haar in 2016 of ze even wilde ophouden met rappen: ‘Zou je voor de verandering op de beat van een gospeltrack willen zíngen?’

Ricky Reed: “Ik was overdonderd! Ik hoorde Aretha, ik hoorde Chaka, ik hoorde de ziel van al mijn favoriete zangeressen, en dat in een nieuwe stijl die alleen maar van Lizzo kon zijn.”

Die song was ‘Worship’, uit Lizzo’s debuut-ep Coconut Oil. Nog een proeve van haar kunnen krijgt u te horen als u haar versie van ‘A Change Is Gonna Come’ youtubet, de onverwoestbare ballad van Sam Cooke die ze bracht op One World: Together at Home, een onlinebenefiet in de eerste maanden van de pandemie.

Moonen: “Ik heb Beyoncé drie keer live gezien, en zij was vocaal nog net iets beter. Lizzo is minder gepolijst, maar haar stem is absoluut een van haar superkrachten.”

Schlimbach: “Je merkt haar zangtalent vooral in trage nummers als ‘Jerome’, op ‘Cuz I Love You’ uit 2019. Ze kan noten lang aanhouden, flink uithalen en de toonladder daarna moeiteloos aflopen. Omdat ze zo snel als ‘rapper’ wordt omschreven, wordt haar zangtalent nog onderschat.”

De Duitser Tino Piontek, in binnen- en buitenland bekend als Purple Disco Machine, won deze maand een Grammy voor zijn remix van Lizzo’s ‘About Damn Time’.

Tino Piontek: “Eigenlijk heeft Lizzo bijna alles mee. Haar stem, haar gevoel voor melodieën, het talent om clevere lyrics te schrijven... En ‘About Damn Time’ is een meesterlijke song.”

Proficiat met de Grammy, trouwens.

Piontek: “Four Tet en Soulwax, grote voorbeelden van me, waren ook genomineerd. Ik was dus compleet overdonderd. Blij dat ik er toch in ben geslaagd enkele mensen te bedanken in mijn speech (lacht).”

Heb jij Lizzo eigenlijk al ontmoet?

Piontek: “Nee. Ze heeft me wel een lovely berichtje gestuurd om me te feliciteren met mijn Grammy. Ik hoop dat we ooit eens samen in de studio zullen zitten, zodat ik met eigen ogen kan zien hoe zij muziek maakt.

“Trouwens, ik hou ook van haar funky discogeluid! Blij dat er supersterren zijn die zich door dezelfde muziek laten inspireren als ik. Je kunt trouwens geen disco maken zonder te erkennen dat de roots van het genre in de lgbtq+-community liggen. Ik eer die roots, en Lizzo ook.”

Nog onverwachte muzikale wendingen in haar muzikale opvoeding: de kleine Lizzo ging braaf naar de kerk, waar gospel koning was en popmuziek des duivels. Ze was 9 toen haar gezin naar Houston verhuisde. Daar bouwde ze elke ochtend voor school een feestje in haar slaapkamer. Ze draaide Panic! at the Disco, Destiny’s Child en Missy Elliott terwijl ze op haar bed danste. Ze hield ook van OK Computer van Radiohead. ‘Die plaat was zelfs de soundtrack van mijn jeugd!’ zei ze daar later over. ‘Maar dat heb ik nooit met anderen gedeeld. Ik ging naar een school met vooral zwarte studenten. Ik wou niet dat ze met me lachten: ‘Radiohead, jij?! Blanke meid!’’

4. Ze heeft een fluit

Als tiener kon Lizzo rappen, maar ze zat evengoed in de schoolfanfare. Ze was 11 toen ze haar eerste fluitles kreeg en 14 toen ze haar eerste rapgroep begon, Cornrow Clique. Nu is ze de eerste popster sinds Berdien Stenberg met een dwarsfluit. Wat trekt haar zo aan in dat instrument? ‘Komaan! Het is lang en smal en past perfect in je mond. En er zijn veel nauwe gaatjes om je vingers in te stoppen: bestaan er instrumenten die sexyer zijn en aanleiding geven tot meer flauwe dubbelzinnigheden?’

Ze mocht intussen (al twerkend) op de kristallen, eeuwenoude fluit van de Amerikaanse president James Madison blazen. En in ‘About Damn Time’ zit de treffendste dwarsfluitsolo in een eeuw popmuziek. ‘Mijn vader hield van dat instrument. Ik voel me dichter bij hem als ik fluit speel.’

Lizzo’s dwarsfluit heet trouwens Sasha, genoemd naar een Beyoncé-plaat. Sasha heeft een eigen Instagram-kanaal: @sashabefluting. Met 333.000 volgers!

Piontek: “De fluit was belangrijk in de jazz- en funkscene van de jaren 60 en 70: Lizzo speelt vaardig met die erfenis. In de popwereld is het een allesbehalve vanzelfsprekend instrument, waardoor ze ermee opvalt – op een goede manier.”

Moonen: “En die fluit was precies wat een song als ‘About Damn Time’ nodig had. In de pop heeft Lizzo dat instrument eigenhandig cool gemaakt.”

5. Ze heeft een bijzonder gevoel voor humor

Twee jaar geleden deed het gerucht de ronde dat Lizzo zwanger was. Van niemand minder dan Chris Evans, bovendien, Captain America in de Marvel-films. Maar wie haar kende, kon haar flirterige Instagram-uitwisselingen met de acteur lezen voor wat ze waren: een grap. Een voorbeeld van haar fijngeslepen gevoel voor humor. Toen ze begin deze maand haar wassen evenbeeld onthulde in Madame Tussauds, Las Vegas, klonk het laconiek: ‘Nu kan ik eindelijk ook zélf zien hoe sexy ik ben.’ Lizzo lacht vaak, hard en gul, maar vooral met zichzelf.

Moonen: “Ze is een halve comedian, hè. Haar openingsmonoloog in de satirische comedyshow Saturday Night Live, vorig najaar, was om je te bescheuren. En het is sowieso een genot om haar te volgen op sociale media.”

Van den Broeck: “Een paar jaar geleden deed ze mee met de Tiny Desk Concerts van NPR, de Amerikaanse publieke omroep. Iemand stuurde me dat clipje door en schreef erbij: ‘Dit doet me aan jou denken.’ Ik dacht: hoe raar, mijn muziek klinkt toch helemaal anders? Iets later snapte ik het: Lizzo is spontaan, ze zoekt de interactie met haar publiek op, en als iets misloopt geeft ze dat gewoon toe.”

‘Ik gebruik humor als verdedigingsmechanisme’, zegt Lizzo zelf. ‘Ik was de clown van de klas, waardoor het leek alsof ik bruiste van zelfvertrouwen. Als ik tegenwoordig stress voel, heb ik nog altijd de neiging om luid en grappig te worden.’

Van den Broeck: “Dat is superherkenbaar. Vroeg of laat zal ze zo wel tegen een muur lopen, vermoed ik. Humor als verdedigingsmechanisme: dat blijft niet werken. Maar het is natuurlijk een betere manier om je te wapenen dan – ik zeg maar iets – bommen of zo.”

© Humo