Wat is het geheim achter het succes van de Studio 100-musicals?

Na 40-45 heeft Studio 100 alweer een musicalsucces beet. Een week voor de première van Daens hebben al 170.000 mensen een ticket gekocht om een priester te horen zingen. Een geval van goddelijke inmenging, of is er sprake van een minder verheven geheim?

Ken uw klassiekers

Adolf Daens die de Aalsterse fabrieksarbeiders met een stemmig lied een hart onder de riem steekt. Frontsoldaten die zich in de loopgraven aan een danspasje wagen. Een beetje bij het haar getrokken vindt u? Studio 100 bewijst al twaalf jaar dat historische thema’s en musical wel degelijk een geslaagd huwelijk kunnen vormen. De eerste versie van Daens, de musical was goed voor 220.000 toeschouwers, ‘14 - ‘18 het oorlogsepos dat daarop volgde lokte 335.000 bezoekers. En voor het vervolg ‘40 - ‘45 staat de teller nu al op 700.000 verkochte tickets. Ondertussen staat in de coulissen al een vierde succesnummer klaar. Al meer dan honderdduizend musical-fans haalden nu al kaartjes in huis voor Daens 2.0. dat pas volgende week in première gaat.

Daens, WO I, WO II en straks ook nog Will Tura en koning Boudewijn. Studio 100 zoekt de onderwerpen voor zijn musicals dicht bij huis. “Er zijn twee vereisten”, legt Hans Bourlon, oprichter van Studio 100, uit. “We kiezen altijd voor iets wat in het collectief geheugen zit. Dat proberen we te koppelen aan een verhaal waar mensen iets bij voelen.” In het buitenland zien we dat musicalauteurs hun inspiratie vaak bij films halen. Mamma Mia, Grease en binnenkort ook Shrek zijn daar maar een paar voorbeelden van. Ook Bourlon en co. gingen het aanvankelijk in de cinemazalen zoeken. “En dan was er in Vlaanderen maar één film die aan alle vereisten voldeed: Daens.”

Nu de tickets de deur uitvliegen, zou je kunnen stellen dat de keuze voor thema’s als Daens en beide wereldoorlogen een veilige keuze was. Een garantie op succes bijna. Maar daar is Jelle Cleymans het niet mee eens. “Toen bekend raakte dat Studio 100 een musical rond Daens wou maken, dachten heel wat mensen dat Gert en co. gek geworden waren. Het is echt niet vanzelfsprekend om muziek en dans te integreren in een zwaar verhaal als dat van Daens. Hetzelfde geldt trouwens ‘14 - 18’ en ‘40 - 45’, dat zijn best wel heftige verhalen.”

De keuze voor die oorlogsverhalen zorgt er wel voor dat scholen en masse richting Puurs trokken. Wat altijd goed is om de bezoekerscijfers nog wat meer op te krikken. “Die schoolvoorstellingen waren in het geval van ‘40 - 45' goed voor 90.000 tickets”, zegt Bourlon. “En voor Daens zijn er al zo’n 34.000 de deur uit.” Maar de Studio 100-topman benadrukt dat zijn bedrijf daar geen winst op maakt. “We spelen die schoolvoorstellingen vooral omdat we vinden dat het verhalen zijn die onze scholieren in deze polariserende tijden gezien moeten hebben.”

De scenario’s mogen dan al uit de Vlaamse klei getrokken zijn, dat betekent niet dat ze bij Studio 100 niet naar het buitenland lonken. Momenteel wordt onderzocht wat de mogelijkheden zijn om ‘40 - 45’ naar Nederland en Frankrijk te exporteren. “Waarom zou dat niet lukken?”, zegt de Nederlandse musicalauteur Allard Blom, die ook aan ‘40 - 45’ en Daens meewerkte. “Een paar jaar geleden heb ik voor Judas Producties The War of the Roses, een op-en-top Amerikaans verhaal, naar een Vlaamse context vertaald. En in Nederland zien we dat de succesproductie Soldaat van Oranje het nu ook in Groot-Brittannië gaat proberen.”

Noem het geen musical, maar een ‘beleving’

Op restaurant willen we meer dan lekker eten, shoppen doen we bij voorkeur in een gepaste setting en een muziekfestival draait al lang niet meer enkel om de bands die er op het podium staan. Wie zijn cliënteel wil blijven boeien, moet tegenwoordig een belevenis aanbieden. “En laat dat nu net zijn waar ze bij Studio 100 heel erg goed in zijn”, zegt Sam Verhoeven die met musicalproductiehuis Judas de voorbije jaren onder andere De Rozenoorlog en Iedereen beroemd op de planken bracht. “Ze maken van zo’n opvoering echt een evenement. Het wordt een soort groepsgebeuren, iets wat je moet gezien hebben.” Verhoeven maakt de vergelijking met de concerten van Clouseau in het Sportpaleis of vroeger nog The Night of the Proms. “Wanneer ik op zondag bij de bakker sta, merk ik dat er over die musicals wordt gebabbeld”, vertelt musicalacteur Jan Schepens. “Het is zoals bij bepaalde televisieseries, je moet ze gezien hebben om mee te kunnen praten.”

Ook Jelle Cleymans, een vaste waarde in de Studio 100-musicals, ziet die beleving als een belangrijk onderdeel van het succes. “De bezoekers worden van bij het begin ondergedompeld in het verhaal. Bij ‘40 - 45’ staan er in de inkomhal steeds drie meisjes in kostuum liedjes uit die periode te zingen, dat lijkt een detail maar het zorgt wel meteen voor een bepaalde sfeer.”

“Mensen willen iets meemaken wanneer ze ergens een ticket voor kopen”, vult Bourlon aan. “Ze gewoon op een stoel zetten, hen een show voorschotelen en hen daarna naar de uitgang begeleiden is niet meer genoeg. Dat merken we in alle afdelingen van ons bedrijf. Daar spelen we met onze musicals op in, bijvoorbeeld op het vlak van catering. Wie naar Puurs komt, kan hier een pak frieten eten, maar wie een paar uur vroeger komt, heeft ook de kans om op het terrein in een toprestaurant te dineren. Daar willen we de komende jaren nog in groeien. Zo’n musicalvoorstelling moet nog meer een echte uitstap worden.”

Locatie, locatie, locatie

Het mantra van elke retailexpert. Wil je dat je winkeltje draait dan moet je het in de juiste straat neerplanten, daar komt het zo ongeveer op neer. Dat hebben ze ook bij Studio 100 begrepen. Na het voormalige postsorteercentrum in Berchem en de Nekkerhal in Mechelen worden de Studio 100-musicals tegenwoordig in het eigen pop-uptheater in Puurs opgevoerd. Een ligging met voordelen, zegt Schepens, die voor zijn rollen in Daens en ‘40 - 45’ geregeld naar Puurs pendelt. “Parking in overvloed en amper file op de weg er naartoe. Bij veel klassieke theaterzalen die meestal in het midden van stadscentra liggen, is dat niet het geval. Blijkbaar maakt dat voor behoorlijk veel mensen toch een verschil.”

Nog een voordeel van zo’n eigen pop-up theater in vergelijking met een klassieke zaal is de flexibele agenda. Die laat toe naar hartenlust extra voorstellingen in te lassen. “Toen we met musical begonnen, zijn we alle klassieke zalen afgegaan”, vertelt Bourlon. “Overal stootten we op dezelfde beperking. Elke zaal had bepaalde vaste afspraken in de agenda staan, waardoor we na een bepaalde periode hoe dan ook een einde aan zo’n productie moesten maken. Ook al was er nog vraag naar tickets.” Een probleem dat zich bijvoorbeeld bij ‘14 - 18’ stelde. “Die productie was nog lang niet uitgespeeld”, herinnert regisseur Frank Van Laecke zich. “Maar er stond in de Nekkerhal een andere evenement gepland en dus moesten wij weg.”

Uiteindelijk besloot Studio 100 dan maar zelf een tijdelijke theaterzaal te bouwen. Het complex in Puurs mag blijven staan tot januari 2023. Ondertussen blijkt het musical-succes van Puurs ook in andere steden niet onopgemerkt. Bourlon: “Er zijn ons ondertussen al verschillende alternatieve locaties aangeboden.” Uitwijken naar een klassieke zaal, ook al maakt die de agenda helemaal leeg, is trouwens sowieso geen optie meer. “Daarvoor zijn onze shows te groot geworden. De producties die we maken, met rijdende tribunes en led-schermen, krijg je nergens anders binnen.”

Een scheut spektakel

“Studio 100 heeft het begrip spektakelmusical uitgevonden”, zegt Allard Blom. “Wat ze aan technische snufjes laten zien, is zelfs op wereldschaal absolute top.” De musicals die Studio 100 de laatste jaren op de planken bracht, zitten tjokvol special effects. Dankzij rijdende tribunes en gigantische led-schermen valt het publiek van de ene verbazing in de andere. De kiem daarvan ligt bij de jaarlijkse Samson & Gert Kerstshows, vertelt Bourlon. “Onze eerste ‘stunt’ was Samson & Gert die tijdens het nummer ‘Wij gaan vliegen boven’ het podium van de Koning Elisabethzaal konden zweven”, herinnert Bourlon zich. “We haalden alle kranten en mensen stonden in lange rijen te wachten om een ticket te kopen. Iedereen wilde dat zien. Sindsdien hebben we de lat steeds hoger gelegd.”

Bekende koppen

In elke Studio 100-musical zijn acteurs te zien die eerder al hun strepen verdienden in het Studio 100-universum. Peter Van de Velde, die Daens speelt, is bij het jeugdige publiek vooral als Piet Piraat bekend, Free Souffriau hijst zich al jaren in het latex pakje van Mega Mindy en Jelle Cleymans zal voor veel mensen toch altijd Evert uit Spring blijven. “Die bekende koppen hebben hun effect op de aantrekkingskracht van zo’n productie”, zegt Jan Schepens. “Daar moeten we niet flauw over doen. Geef drie koeien een tv-programma in prime time, bouw er daarna een musical rond en je zal waarschijnlijk ook tickets verkopen.(lacht) Al zullen het er dan geen 700.000 zijn.”

Waarom Studio 100 daar wel in slaagt, is simpel, zegt Schepens. “Die Studio 100-gezichten zijn naast bekende koppen gewoon ook erg goede acteurs. Er wordt in al die producties op een hoog niveau geacteerd.” Met dank aan grote namen uit het theater als Jo De Meyere en Lucas Van den Eynde. Cleymans: “Zij stuwen de hele ploeg naar een niveau dat ik daarvoor nog niet vaak in musical heb gezien.” Dat op het podium in Puurs vaak dezelfde gezichten opduiken, heeft nog een andere reden, vertelt regisseur Van Laecke. “Op een bepaald moment speelden we wekelijks tien à twaalf voorstellingen van ‘40 - 45'. Dat is absolute topsport. Dat kan je alleen maar tot een goede einde brengen als je je laat omringen door acteurs die je door en door vertrouwt en van wie je weet dat ze dat zullen aankunnen.”

Daens gaat op 21 februari in première. Tickets en info: daens.be