Wanneer stripverhaal werkelijkheid wordt: superfan Iman Vellani wordt nieuwste superheldin Ms. Marvel

Als Iman Vellani naar zichzelf kijkt wanneer ze het titelpersonage vertolkt in Ms. Marvel, kan ze een gevoel van ongeloof moeilijk onderdrukken. Voor ze aan boord kwam bij de Disney+-reeks was ze nog gewoon een scholier die de ogenschijnlijk onmogelijke droom koesterde ooit betrokken te zijn bij een Marvel-project. En nu speelt ze dus een van zijn machtigste kostuumhelden, naast sommige acteurs die al haar hele leven idolen van haar zijn.

Het was soms moeilijk, zegt ze, om wie ze nu is te herkennen in de persoon die ze in de serie ziet. “Ik zie er zo jong uit”, zei ze onlangs. “Ik voel me nu heel anders. Het lijkt wel alsof ik twintig jaar ouder ben geworden.” Voor alle duidelijkheid: Vellani was net 18 jaar toen ze Ms. Marvel opnam. Nu is ze 19.

Vellani beseft dat ze, ondanks de ervaring die ze opdeed in de reeks, nog altijd onderschat zal worden vanwege haar leeftijd en haar status als nieuwkomer – nog niet zo lang geleden waren haar grootste bekommernissen haar eindwerk voor het middelbaar en een universiteit vinden. Toch vormde dat voor Marvel geen beletsel om haar in het centrum van zijn jongste superheldenverhaal te plaatsen.

Ms. Marvel, gebaseerd op de gelijknamige stripreeks, vertelt het verhaal van Kamala Khan, een scholier in Jersey City die van ver een bewondering koestert voor de Marvel-superhelden – tot ze op mysterieuze wijze zelf krachten toebedeeld krijgt die haar in staat stellen met hen mee te strijden.

Toen het personage in 2014 een eigen stripreeks kreeg, was Khan een van de speerpunten van Marvel om meer diversiteit in zijn aanbod te brengen – Khan was een Pakistaans-Amerikaanse moslim. Nu biedt Ms. Marvel het alsmaar meer uitdijende Marvel Cinematic Universe (MCU) de kans om die inspanning op grotere schaal nog eens te herhalen.

Grootste fan

Het is een zware last om te dragen. Bovendien kan Vellani niet bogen op de celebritystatus en het lijvige cv die haar tegenspelers wel kunnen voorleggen. Daartegenover staat haar onvoorwaardelijke liefde voor het fictie-universum waarvan ze nu deel uitmaakt. “Het was mijn hele wereld, ik kon alleen maar praten over Marvel”, zegt ze. “En nu moeten mensen nog luisteren ook als ik erover praat.”

Het is halverwege mei en Vellani praat via een videoverbinding vanuit Los Angeles voor het eerst in haar leven met de pers om de reeks te promoten. Twee jaar geleden was ze nog een middelbare scholier in Markham, in Canada, waar haar familie naartoe verhuisde vanuit Karachi in Pakistan toen ze ongeveer een jaar oud was.

Vellani was vijf toen de eerste Marvel-film, Iron Man, werd gelanceerd. Sindsdien is ze uitgegroeid tot beate Marvel-volgeling, die er openlijk voor uitkomt dat haar drie favoriete mensen in de wereld Robert Downey Jr., Billy Joel en Marvel-baas Kevin Feige zijn.

Toen ze op haar dertiende auditie deed voor de toneelrichting van haar middelbare school, vertelde Vellani dat haar droomrol gelijk welk personage in het MCU was. Een paar jaar later kwam ze voor Halloween naar school in een Ms. Marvel-kostuum dat ze samen met haar grootmoeder gemaakt had. “Niemand wist wie ik was”, zegt Vellani. “Iedereen dacht dat ik The Flash was. Ik moest een strip kopen en vasthouden om het duidelijk te maken.”

Op een bepaald moment tijdens haar studies had ze het wat gehad met acteren. “Als je samen in een klas zit met vijftienjarigen die allemaal denken dat ze Daniel Day-Lewis zijn, dan is dat redelijk verschrikkelijk. Je krijgt op slag een degout van toneel.”

Haar nieuwsgierigheid werd opnieuw geprikkeld toen een kans voorbijkwam om Ms. Marvel te spelen. “Mijn tante bekeek een groepschat die ze anders nooit opende, en daarin had iemand een auditieoproep gepost die via WhatsApp verstuurd was. Ze stuurde die naar me door”, zegt Vellani.

Groentje

In vergelijking met Marvel-helden met een lange staat van dienst zoals Captain America (die dateert van voor de Verenigde Staten zich mengden in de Tweede Wereldoorlog) en Spider-Man (die in 1962 zijn opwachting maakte) is Kamala Khan nog een groentje. Ze werd minder dan tien jaar geleden gecreëerd door een team met onder anderen Sana Amanat aan boord, die redacteur bij Marvel was voor ze verantwoordelijk werd voor productie en ontwikkeling bij de studio en ook executive producer van Ms. Marvel.

In gesprekken met haar toenmalige collega Stephen Wacker, die mee het personage creëerde, had Amanat de wens uitgedrukt een heldin in het leven te roepen die zoals zijzelf moslim en het kind van Pakistaanse immigranten was. Amanat wilde dat haar verhalen “sommige van de ervaringen weerspiegelden die je zoal hebt als onwennige tiener van kleur – in je eentje naar het afstudeerfeest gaan, de ramadan volgen en tegelijk basketbal of lacrosse spelen, bij 32 graden een kousenbroek onder je short dragen”.

In de vroege stripverhalen, geschreven door G. Willow Wilson en geïllustreerd door tekenaars zoals Adrian Alphona en Jamie McKelvie, probeerde Khan zich bewust te modelleren naar Captain Marvel, het superheldenalterego van Carol Danvers.

Die narratieve keuze, zegt Amanat, moest illustreren hoe het er in het echte leven toegaat, zoals ze zelf in haar jeugd ervaren had. “Als mens van kleur kijk je rondom en taxeer je de mensen die je bewondert en wilt imiteren. Maar ze zien er helemaal niet uit als jij. Captain Marvel is dat ten voeten uit – blond, blauwe ogen, slank en rijzig. Dat was het vertrekpunt van ons verhaal.”

Bisha K. Ali, de hoofdscenarist en executive producer van de tv-reeks Ms. Marvel, zegt dat ze bij de adaptatie van de strips eigen doelstellingen vooropstelde: de onderdelen van het personage en haar wereld die de lezers al waarderen bewaren, en de kijkers handvatten aanreiken zodat ze mee zijn met haar verhaal in toekomstige rollen in het MCU – ze zou al aantreden in The Marvels, een film die in 2023 moet uitkomen.

“De uitdaging was vooral: wat pikken we eruit?”, zegt Ali, die ook meeschreef aan de tv-serie Loki voor Marvel. “Wat kiezen we, zodat dit personage zijn plaats heeft in het MCU? Ze moet kunnen meedraaien in dat gigantisch, wereldwijd mediafenomeen, maar tegelijk intiem en persoonlijk en wezenlijk aanvoelen.”

Ali zegt dat ze Ms. Marvel benaderde als het verhaal van een persoon die erachter komt wie ze is. “Alle superhelden hebben krachten. Maar als iemand diep vanbinnen weet wie hij is, dan schuilt daar op zich enorm veel kracht in, zeker voor iemand uit een historisch sterk gemarginaliseerde groep.”

Onbevangen

Terwijl Vellani zich begin 2020 door de verschillende fasen van het rekruteringsproces worstelde, raakten haar toekomstige collega’s gecharmeerd van haar enthousiasme en haar onbevangenheid. “Iman is niet alleen een ongelofelijk nieuw talent,” schreef haar held Feige in een e-mail, “ze is ook een grote fan van het MCU, die dit personage even goed kent en even hard liefheeft als gelijk wie bij Marvel Studios.”

Amanat denkt terug aan een videogesprek met Vellani in die beginperiode. “Ze toonde me haar kamer en ze had er Iron Man-parfum staan. En ze zegt: ‘Mijn vader kocht het voor me – ruikt eigenlijk niet slecht.’” (In de Ms. Marvel-reeks heeft Khan ook Iron Man-parfum in haar slaapkamer staan.)

Ali was meteen gecharmeerd toen ze Vellani ontmoette in Los Angeles: “Ze stapt naar me toe en zegt: ‘Jij bent Bisha? Ik ben Iman. Je gaat me alles vertellen over de tv- en de filmindustrie.’ Ze is ook in het dagelijks leven de ware belichaming van Kamala. Ze is zo nieuwsgierig en zo actief.”

Vellani voelde de nervositeit omtrent haar vooruitzichten toenemen, vooral na een bezoek aan Marvel. “Ik had het gevoel dat ik binnen was. Ik kreeg al een voorsmaakje van hoe mijn leven eruit zou zien. Ik dacht: nu kan ik onmogelijk nog naar de universiteit gaan. Ik zie echt niet wat ik nu nog anders zou kunnen doen.”

Later dat voorjaar, toen ze al wist dat ze was aanvaard door de unief van haar keuze, reed Vellani rond in Markham met vrienden en kreeg ze het bewuste telefoontje van Feige. Ze vroeg of ze even mocht uitstappen. Nadat ze gehoord had dat de rol voor haar was, zegt Vellani, “probeerde ik geen reactie te tonen, want al mijn vrienden waren aan het kijken. Ik stapte terug de auto in en mijn vrienden vroegen: ‘Heb je de loterij gewonnen of zo?’ En ik zei: ‘Eigenlijk wel.’ En daarna gingen we burrito’s eten om het te vieren.”

Kleine speelgoedkoffer

Nu moet Vellani niet alleen rekening houden met de voordelen die een superheld spelen met zich brengt, maar evengoed met de nadelen – niet het minst als het gaat over een klein deel van het publiek dat pogingen om diversiteit te tonen beschouwt als een aantasting van tradities uit het verleden en dat ook ventileert op sociale media.

Op de vraag of ze dit soort kritiek herkent van haar Marvel-dagen antwoordt Amanat grinnikend: “Jongen, jongen. Ga maar niet op zoek naar mijn naam op YouTube. Dat is geen goed idee.” Zulke reacties “zijn nu eenmaal eigen aan de business”, zegt Amanat. “Ik begrijp niet goed waarom de speelgoedkoffer zo klein is. We doen niets af van Captain America – we voegen iets toe. Het maakt me wat triest en gefrustreerd.”

Het neemt niet weg, zegt Amanat, dat projecten zoals Ms. Marvel belangrijk zijn voor een publiek dat het niet gewoon is zichzelf te zien in grote entertainmentfranchises. “Ik denk aan mijn nichtjes en mijn petekinderen en de kinderen van vrienden”, zegt ze. “Ik zie ze opgroeien met Iman Vellani in een superheldenpak, en dat is prachtig. Dat hebben ze nooit gehad.”

Vellani is wat omzichtiger als ze praat over kritiek op het Ms. Marvel-personage. “Ik zit niet op sociale media, en dus ik ben er nooit rechtstreeks mee in aanraking gekomen. Je kunt niet iedereen tevredenstellen, en dat is ook niet onze bedoeling. Dat loopt geheid fout af. Als ik elke dag naar mijn werk ga met het idee ‘Ik ben de eerste moslimsuperheld’, dan komt er niets van terecht.”

De problemen waarmee Vellani zich momenteel liever bezighoudt, is onder meer beslissen of ze nieuwe MCU-films samen met vrienden in haar lokale bioscoop gaat bekijken, of toch maar exclusief samen met de andere Marvel-mensen die eraan gewerkt hebben.

Toen ze zich onlangs “subtiel naar binnen wurmde” bij een screening van Doctor Strange in the Multiverse of Madness voor het Marvel-personeel, vond ze bepaalde dingen fijn, zoals haar kennismaking met Xochitl Gomez, die de jonge held America Chavez speelt.

Maar samen met fervente Marvel-medewerkers kijken heeft ook nadelen. “Ik besefte dat ik het veel leuker vind om deze films te bekijken met een normale groep nerds”, zegt Vellani. “Want die medewerkers klappen voor alles. Er dagen mensen op van wie we weten dat ze in de film zitten, en ze applaudisseren. Ik begrijp dat wel: ze applaudisseren voor hun eigen ploeg. Maar ik wil me concentreren als ik kijk.”

Ms. Marvel is nu te zien op Disney+

© The New York Times