Waarom The Beatles amper te bespeuren zijn in De Tijdloze

Geen band die méér klassiekers in zijn catalogus heeft staan dan The Beatles, maar toch zijn The Fab Four in De Tijdloze van Studio Brussel minder populair dan Linkin Park of Editors. Zijn The Beatles simpelweg te oud? Of zijn ze hun eigen grootste concurrent?

Vijf jaar lang, tussen 1967 en 1972, mocht ‘A Day in the Life’ van The Beatles niet gespeeld worden op de BBC omdat het nummer druggebruik zou promoten. Gelukkig is zo’n puriteinse attitude ver te zoeken op Studio Brussel, want anders zouden The Fab Four helemáál afwezig zijn in de jaarlijkse Tijdloze 100. Sinds 2009 is ‘A Day in the Life’ immers de enige Beatles-song in de jaarlijkse top van Studio Brussel. Vorig jaar stond de song op nummer 74, nadat het in 2013 zijn hoogste notering liet optekenen met plaats 26.

Van 2002 tot en met 2008 stonden The Beatles helemaal níét in de lijst. Opvallend, voor een band die te boek staat als de meest invloedrijke, zo niet de allerbeste, uit de muziekgeschiedenis. Niemand zal betwijfelen dat John Lennon, Paul McCartney, George Harrison en Ringo Starr méér hebben betekend voor de populaire muziek dan Linkin Park, Editors of System of a Down, maar die hadden elk twee nummers in de Tijdloze 2020.

“Hoe je het ook draait of keert: 1970 (het jaar waarin The Beatles splitten, EWC) is meer dan vijftig jaar geleden”, zegt Mark Coenen, voormalig nethoofd van Studio Brussel en Radio Donna en eeuwige Beatles-fan. “En dus zijn The Beatles een bende oude zakken. Voor de generatie die na de boomers komt, zegt hun muziek niet meer zo veel. En er is ook gewoon veel goede popmuziek bijgekomen sinds The Beatles.”

De statistieken lijken dat te illustreren: in 1990 stonden nog 26 nummers uit de jaren 60, meer dan een kwart van de volledige lijst dus, in De Tijdloze. Vorig jaar waren dat er acht. Naast The Beatles wordt het decennium vertegenwoordigd door onder anderen The Rolling Stones, Nina Simone, The Doors en Jimi Hendrix, telkens met één nummer. Bob Dylan is zelfs helemaal afwezig, ook al is hij de oorspronkelijke uitvoerder van Hendrix’ ‘All Along the Watchtower’.

De laatste jaren zijn vooral de nineties – denk: Nirvana, Pearl Jam, Gorki en dEUS – zeer aanwezig in de lijst, met 27 nummers in de editie van 2020. De noughties waren dan weer goed voor 20 songs, van The Killers tot Amy Winehouse. “Mensen die stemmen vragen zich niet af hoe belangrijk een song is geweest, maar kiezen voor nummers die voor hen persoonlijk veel hebben betekend”, zegt Studio Brussel-presentator en lijstjeskenner Stijn Van de Voorde. “Vaak is dat muziek die ze leerden kennen toen ze 16 of 17 waren. Natuurlijk kun je als 16-jarige ook nu nog The Beatles leren kennen, maar de muziek die het meeste impact heeft, is toch wat er op dat moment uitkomt. Dan ga je ook naar je eerste concerten en festivals. Daar hangt veel sentimentele waarde aan vast.”

Té goed

The Beatles treden al niet meer op sinds 1966. Zo is het moeilijk om in de actualiteit te blijven. “In de top 3 staat tegenwoordig wel ‘The Chain’ van Fleetwood Mac, een nummer uit 1977: dat is toch ook al behoorlijk oud”, stelt Coenen vast. “Maar dat nummer wordt in leven gehouden op de soundtrack van films en series.” Zo was ‘The Chain’ de afgelopen jaren te horen in de films I, Tonya en Guardians of the Galaxy Vol. 2. “Zo krijgt die muziek een tweede leven. Dat is bij The Beatles toch minder gebeurd, denk ik.” Zelfs de impact van de veelbesproken documentaire Get Back zal beperkt zijn, denken Van de Voorde en Coenen. “Ik denk niet dat ze daar een nieuw publiek mee aantrekken”, aldus Coenen.

Maar de eenvoudigste verklaring voor de gebrekkige representatie van The Beatles in de Tijdloze is ironischer, denkt Van de Voorde: The Beatles zijn té goed. “Het is beter om een onehitwonder te zijn dan een band met héél veel nummers die veel mensen als extreem goed beschouwen. Als ze alleen ‘Hey Jude’ of ‘Yesterday’ hadden geschreven, was de keuze voor mensen gemakkelijker geweest. Maar in vijf jaar tijd hebben The Beatles zó veel legendarische songs en platen uitgebracht: wat is dan dé klassieker van The Beatles? Hoe meer hits of klassiekers je hebt, hoe meer de stemmen van de fans zich verspreiden.” Coenen: “Er is niet één nummer dat er bovenuit steekt. Al heeft ‘Hey Jude’ misschien het grootste anthem-gehalte: iedereen kan dat meezingen.”

Sinds de eerste uitzending van De Tijdloze, in 1987, hebben acht Beatles-songs in de lijst gestaan, met ‘Yesterday’ op 12, 1988, als hoogste notering. Tot 1992, met onder andere ‘Hey Jude’, ‘Let it Be’ en ‘Strawberry Fields Forever’, stonden The Beatles met vier songs in De Tijdloze. “Dat er keuze genoeg is, blijkt uit De Tijdloze Countdown, die aftelt vanaf nummer 2021. Er staan 24 Beatles-songs, van ‘Help!’ over ‘Tomorrow Never Knows’ tot ‘Don’t Let Me Down’, tussen plaats 1941 (‘Twist & Shout’) en plaats 132 (‘Hey Jude’).

Als het van Coenen afhangt, is ‘In My Life’ (plaats 723) overigens de beste Beatles-song. “Het is een nummer van de jonge Beatles, maar het bevat een ongelooflijke levenswijsheid, een fantastische melodie en een heel mooie tekst.” Voor Van de Voorde is de keuze voor één song nog moeilijker. “Op dit moment”, zegt hij na lang nadenken, “kies ik voor ‘While My Guitar Gently Weeps’. Maar vraag het me morgen nog eens, en dan kies ik waarschijnlijk een ander nummer.”

De Tijdloze 100, van 10 tot 20 uur op Studio Brussel.