Waarom het Spice-sprookje meer was dan een luchtbel

Spice Girls hangen halverwege de nineties in elke meisjesslaapkamer aan de muur. Girl Power is een globaal fenomeen dat een jaar lang de toon zal aangeven in alle hitlijsten. Bizar voor een marketingconcept, dat bedacht werd door een man.

In een filmscène uit Spice World (1997) zie je de Spice Girls repeteren voor hun optreden in de Royal Albert Hall. “Dat was absoluut perfect”, roept iemand in de entourage achteraf verrukt uit, “zonder écht goed te zijn.” Ginger, Sporty, Baby, Scary en Posh lijken niet te malen om die onderhuidse steek.

Het toont aan hoeveel zelfrelativering de vijf dames aan de dag leggen, terwijl ze zich zig-a-zig-ah een weg banen doorheen de jaren 90. Voor een piepjong, overwegend vrouwelijk publiek vormen ze de perfecte belichaming van girlpower (“spice up your life!”), vriendschap en individualiteit. Maar critici serveren de Britse popgroep af als een vage voetnoot in de muziekgeschiedenis. Voor hen zijn Spice Girls luidruchtige bimbo’s die door marketing gefabriceerd zijn en niet ééns zoveel talent aan tafel dragen. “It’s like being kicked to death by a pack of wild Barbies”, smaalt één recensent.

Doodslag staat de Britse meisjesgroep evenwel niet in de weg om wereldwijd meer dan 90 miljoen albums te verkopen, en negen keer een nummer 1-hit te scoren in de Engelse hitlijsten. De zeven Razzies – de Oscar voor slechte films – die Spice World binnenrijft kunnen deze Britse supersterren aan de reet roesten. Met deze ‘madcap mockumentary’ en gelijknamige tweede plaat bevestigen ze hun status als grootste popfenomeen in de wereld. Immens populaire boybands als Backstreet Boys, 5ive of *NSYNC geven ze een jaar lang het nakijken.

Punk

De Spice Girls worden in 1994 gevormd na een auditie, en komen onder contract bij Simon Fuller, die in de jaren nul bekend zal worden als brein-met-opgetrokken-broek in televisieformats als Pop Idol en American Idol. ‘Ginger Spice’ Geri Halliwell, ‘Sporty Spice’ Melanie C, ‘Baby Spice’ Emma Bunton, ‘Scary Spice’ Mel B en ‘Posh Spice’ Victoria ‘Adams’ Beckham ontketenen op hun beurt een van de grootste rages van de nineties. De infectieuze openingszin “I’ll tell you what I want / What I really, really want” uit ‘Wannabe’ bezorgt hen binnen de kortste tijd de populairste debuutsingle in de Britse popgeschiedenis.

De Girls worden nochtans eerst niet als hip beschouwd. Cool Britain identificeert zich liever met de bravado van britpop. Maar wanneer Geri Halliwell met haar iconische Union Jack-jurk op de uitreiking van de Brit Awards verschijnt, worden de vijf plots het visitekaartje van Britannia rules the Waves. Spicemania steekt Beatlemania zelfs naar de kroon. Girlpower gaat voor werelddominantie. ‘Wannabe’ stoot ‘Unbreak My Heart’ van Toni Braxton van de nummer één in de VS. In maart worden de Spice Girls de allereerste act in de geschiedenis die vier opeenvolgende nummer 1-hits scoort in de Top 40. Twee maanden later spelen ze hun eerste Britse live-optreden voor prins Charles’ jubileumconcert in het Manchester Opera House. Daar breken ze het koninklijke protocol door de prins van Wales vol op de wangen te kussen en zelfs in zijn kont te knijpen. Het lijkt de jaren 90-versie van punk, zoals Sex Pistols het koningshuis schoffeerde met ‘God Save the Queen’. Maar voor jonge meisjes zijn Spice Girls vooral een eerste kennismaking met feminisme.

Bij de oprichting van de Spice Girls is de achterliggende gedachte nochtans om jonge knaapjes een vrouwelijke tegenhanger te bezorgen voor Take That. Maar de vijf Spices vinden meteen meer weerklank bij jongere fans van de boyband. Simon Fuller bedenkt daarom het uitgekiende marketingconcept ‘girlpower’. Het moet een nieuwe, baldadige, zelfbewuste en sexy postfeministische stroming voorstellen. Madonna tekende dat vrouwbeeld natuurlijk al eerder uit, maar de girlpower van de Spice Girls wordt tot in de kleinste details gecreëerd door hun mannelijke manager. Ook de tekstschrijvers en componisten zijn meestal mannen. De “derde stroming” van het feminisme lijkt dan ook een makkelijk te doorprikken luchtbel. Maar in een industrie die wemelt van verhalen over jonge vrouwelijke artiesten die worden gemanipuleerd of misbruikt, tonen Spice Girls zich een zeldzaam voorbeeld van een band die een sterke hand heeft in contracten en afspraken.

Bonje

Hoewel ze elkaar in ‘Wannabe’ zweren dat “friendship never ends” krijgen de groepsleden toch al snel bonje met elkaar. Geri Halliwell slaat als eerste de deur achter zich dicht in 1998 om een solocarrière te ambiëren. Zo’n twee jaar later is het Spice-sprookje finaal voorbij. Posh wordt voetbalvrouw Victoria Beckham, en begint een eigen bedrijf. Mel B probeert het witte doek uit, maar mislukt en graaft zichzelf een immense schuldenput. Mel C scoort twee hits en zingt een duet met Bryan Adams, maar verdwijnt dan geruisloos van de radar. Emma Bunton blijft trouw aan haar imago als kleine blonde lolita wat voor een dertiger zielig gaat ogen. En Geri Halliwell doorloopt alle stadia van de geplaagde popster: na de hits, drugs en eetstoornissen volgen zelfhulp en yoga.

Spice Girls blijken tien jaar na datum evenwel meer dan een hol marketingconcept. Superfans groeien zelf uit tot supersterren als Adele en Katy Perry. De erfenis van de Spice Girls strekt zich ook uit van popwondertjes als Sugababes tot schreeuwerige socialites als Paris Hilton. Voor Oasis splitte noemden vier op vijf Britten dit vijftal zelfs het belangrijkste culturele icoon van de jaren 90. Niet kwaad voor een concept.