Waarom het een klein wonder mag heten dat ‘Death on the Nile’ vandaag in de cinema’s loopt

Een releasedatum die zesmaal verschoven wordt. Een acteur beschuldigd van kannibalisme. En dan was er natuurlijk nog Covid-19. Het is een klein wonder dat Death on the Nile vandaag in de bioscoop verschijnt en niet stilletjes via streaming gedumpt is.

Wanneer Kenneth Branagh op 18 december 2019 met het idiomatische “It’s a wrap” een punt zet achter de opnamen van Death on the Nile, volgt er een rondje applaus van alle aanwezigen op de set. Toch heeft Branagh een zure smaak in de mond. Want nadat zijn Murder on the Orient Express in 2017 een onverwacht grote hit wordt – een opbrengst van 350 miljoen dollar voor een kostprijs van 55 miljoen – zijn de plannen voor een tweede film rond Hercule Poirot snel gesmeed. Meer zelfs, het doel was aanvankelijk om de film rond Kerstmis 2019 al in de zalen te krijgen. Helaas gaat de sequel een tijdje de koelkast in omdat Branagh verplicht wordt om zijn sciencefictionfilm Artemis Fowl bij te schaven. Maar vergeleken met wat volgen zal is dit een mineur probleem.

Death on the Nile is gebaseerd op de gelijknamige detectiveroman van de Mistress of Mystery, Agatha Christie. Het is het vijftiende boek waarin ze de little grey cells van onze landgenoot Poirot op volle toeren draaien om een misdaad op te lossen. Ditmaal een moord aan boord van de S.S. Karnak, een luxueus schip dat met the rich and famous de Nijl afvaart.

Al in 1928 werd Christie voor het eerst naar het witte doek gebracht. Ondertussen zijn er meer dan veertig films op haar werk gebaseerd, wat relatief weinig is voor een auteur die volgens officieuze tellingen samen met Shakespeare de beste verkochte ter wereld is. In deze eeuw is Christies werk vooral in Frankrijk en Bollywood (!) verfilmd. In de Engelstalige wereld dateren de laatste belangrijke adaptaties al van de jaren 70 en begin jaren 80. Dat is voor een groot stuk te verklaren door de populaire televisiereeks Agatha Christie’s Poirot die van 1989 tot 2013 liep. De erfgenamen van Christie willen het succes ervan niet ondermijnen met films. Na het stopzetten van de reeks ligt de weg open voor een nieuwe bioscoopadaptatie. 20th Century Fox, in 2019 opgekocht door Disney, waagt de gok met Murder on the Orient Express.

Schandaal

Uiteindelijk wordt Kerstmis 2020 de nieuwe releasedatum voor Death on the Nile. Dat is buiten corona gerekend, want de pandemie vertraagt de release van een pak blockbusters. Uiteindelijk is die pandemie een handig excuus, want in werkelijkheid hangt er een veel groter zwaard van Damocles boven Death on the Nile: Armie Hammer. De rijzende ster uit Call Me by Your Name wordt begin 2021 door verschillende vrouwen beschuldigd van misbruik, gaande van verkrachting via het kerven van een letter op een heup tot kannibalisme. In maart volgt er ook een officieel onderzoek wegens verkrachting.

Hammer ontkent de beschuldigingen – ze hebben nog niet geleid tot een proces – maar daar wordt in Hollywood na de Weinstein-affaire niet meer op gewacht. De gevoeligheid voor schandalen blijft er groot. Dat weet ook Johnny Depp, de slechterik Gellert Grindelwald in Fantastic Beasts: The Secrets of Dumbledore, die eind 2020 wordt gevraagd om op te stappen. Reden: de negatieve publiciteit rond zijn persoon na een verloren proces over smaad. Depp aanvaardt de beslissing wetende dat hij zijn volledige gage – naar verluidt 10 à 15 miljoen dollar – sowieso op zijn bankrekening zal zien verschijnen.

Ook Hammer voelt al snel de gevolgen. Enkele dagen na de eerste berichten mag hij fluiten naar de hoofdrol naast Jennifer Lopez in Shotgun Wedding en vervangt Miles Teller hem in The Offer, een reeks over de productie van The Godfather. Ook de serie Gaslit en de film Billion Dollar Spy mag hij op zijn buik schrijven. In de al opgenomen Taiki Waititi-film Next Goal Wins worden zijn scènes opnieuw gedraaid met een andere acteur. Inderdaad, zoals in 2017 is gebeurd voor All the Money in the World, nadat Kevin Spacey beschuldigd was van grensoverschrijdend gedrag.

En hoe reageert Disney op de heisa? Naar buiten toe: zwijgen. Onder het motto: wie geschoren wordt, moet stil blijven zitten. Volgens insiders worden intern wel degelijk verschillende pistes overwogen. Reshoots van alle scènes met Hammer onder meer, maar dat lukt niet omdat het onmogelijk is om alle andere acteurs en actrices opnieuw te verzamelen. Hammer digitaal wegpoetsen en vervangen is ook onderzocht, maar is technisch te moeilijk. De film zonder veel promotionele tamtam via streaming aanbieden is eveneens een optie. Daar wordt van afgezien. Officieel uit respect voor alle medewerkers van de film. Officieus omdat het gelijk staat met het slachten van de kip met de gouden eieren.

Het probleem is immers niet alleen Death on the Nile. Aangezien er een bioscooppubliek blijkt voor Poirot-films wordt er natuurlijk al gedacht aan meerdere sequels van deze vooralsnog winstgevende franchise. Hoewel Hammer vorig jaar geweerd wordt uit het eerste promomateriaal voor Death on the Nile, heeft de studio ondertussen het geweer van schouder veranderd: Hammer figureert in een trailer die eind vorig jaar verschijnt en op ander promomateriaal, al blijft het allemaal wat en sourdine.

Branagh laat de problemen rond Death on the Nile niet aan zijn hart komen en zodra de film klaar is, najaar 2020, stort hij zich op een lang gekoesterd project, Belfast. Deze film komt – als er geen corona of schandalen tussenkomen – volgende maand in de cinema.

Death on the Nile speelt nu in de zalen.