AchtergrondDe Tijdloze Countdown
Waarom de Tijdloze van StuBru geen voorspelbare lijst meer is: ‘Spotify, Netflix en TikTok brengen bepaalde nummers weer onder de aandacht’
Jarenlang was De Tijdloze een baken van rustige vastheid. Maar dankzij Netflix, TikTok en ruimdenkende jonge luisteraars wordt de ultieme best of-lijst van StuBru steeds onvoorspelbaarder. ‘De vraag of je een nummer wel oké mag vinden wordt al lang niet meer gesteld.’
Kate Bush is - voorlopig - amper een voetnoot in de geschiedenis van De Tijdloze. Goed voor een handvol noteringen met een twintigste plaats voor ‘Wuthering Heights’ als -alweer voorlopig - hoogtepunt. In 1998 verdween ze uit de top 100. Voorgoed dacht iedereen toen. Maar dat was buiten Stranger Things gerekend. In het vierde seizoen van die Netflix-hit duikt het nummer ‘Running Up That Hill’ op. De song wordt plots massaal gestreamd en stijgt 37 jaar na datum wereldwijd naar de top van de hitlijsten. Een opmerkelijke comeback die de Britse zangeres ongetwijfeld ook in De Tijdloze geen windeieren zal leggen.
Niet alleen Kate Bush doet trouwens haar voordeel met haar muzikaal gastoptreden in Stranger Things. Ook de heren van Metallica doken op in de reeks. Met een plotse toename van de interesse in het nummer ‘Master of Puppets’ tot gevolg. In De Tijdloze stond die song ooit op nummer tien, maar ondertussen zakte hij weg naar de 25ste plaats. De verwachtingen zijn dat ook James Hetfield en de zijnen dit jaar op een net iets hogere notering zullen mogen rekenen.
Stranger Things is trouwens niet de enige Netflix-reeks met muzikale impact. Thibault Christiaensen, die zich in de podcast Thank you, boomer over het tijdloze karakter van artiesten boog, ziet ook The Cramps dit jaar mooie dingen doen in De Tijdloze. Met dank aan Wednesday, een nieuwe Netflix-hype waarin hoofdpersonage Wednesday Addams op de tonen van ‘Goo Goo Muck’ uit de bol gaat op de dansvloer.
De opmars van Fleetwood Mac in De Tijdloze is dan weer aan TikTok te danken. Nathan ‘Doggface’ Apodaca dropte daar een skateboardfilmpje van zichzelf op de tonen van ‘Dreams’, een van de hits van de band. Het filmpje ging viraal en Fleetwood Mac werd plots hip bij een publiek met een gemiddelde leeftijd die een stuk onder die van de bandleden lag. Met alle gevolgen van dien voor hun Tijdloze-ranking.
Ruimere blik
Nu had De Tijdloze ook in het verleden met trends af te rekenen. Zo duiken artiesten die het tijdelijke met het eeuwige verwisselen wel vaker plots in de bovenste regionen van de lijst op. “Ook een documentaire of een film over een bepaalde band of artiest kan wonderen doen voor hun positie in de lijst”, weet Stijn Van de Voorde, lijstjes-fetisjist en dit jaar ook presentator van De Tijdloze. “Zelfs het uitbrengen van een best of heeft zijn effect.”
Maar terwijl het in het verleden bij dat soort trends vooral de typische Tijdloze-bands waren die er hun voordeel mee deden, is de blik van de nieuwe generatie stemmers een stuk ruimer. “Er zijn tegenwoordig zoveel manieren om muziek te ontdekken”, stelt Van de Voorde vast. “Er is natuurlijk Spotify, maar bijvoorbeeld ook Netflix of TikTok brengen bepaalde nummers onder de aandacht. En anders dan vroeger worden die enkel beoordeeld op hoe ze klinken. De vraag of je een bepaald nummer of een bepaalde band wel oké mag vinden wordt al lang niet meer gesteld.”
Van de Voorde vertelt over zijn eigen zestienjarige dochter die soms liedjes loopt te zingen om dan tot haar eigen verbazing vast te stellen dat het om een oud nummer gaat waarvan ook haar vader de lyrics blijkt te kennen. “Net als veel van haar leeftijdsgenoten pikt ze zulke nummers op en voegt die aan haar playlist toe zonder de context van zo’n song te kennen. Het enige wat voor hen telt is de klank.” Wat soms tot vreemde taferelen leidt. “Het is wel bizar om op Crammerock zestien- en zeventienjarigen luidkeels te horen meezingen wanneer je ‘Call Me’ van Blondie opzet.”
Die open blik weerspiegelt zich de laatste jaren ook steeds nadrukkelijker in De Tijdloze, waar traditionele toppers als Deep Purple of Led Zeppelin het steeds moeilijker krijgen om zich in de bovenste regionen te handhaven. “Vroeger stelden mensen hun top drie samen uit nummers die sowieso in de lijst stonden”, merkt Van de Voorde. “Tegenwoordig wordt bij die selectie veel breder gekeken.”
Vernieuwing vs. status
Dat zorgt voor vernieuwing in de lijst. Al mag de omvang daarvan niet overdreven worden, vindt docent muziekgeschiedenis Gert Keunen. “We zien toch nog vaak dezelfde nummers opduiken in De Tijdloze. Nummers die - net omdat ze al jaren in die lijst staan - een zekere status hebben opgebouwd en daardoor telkens opnieuw gekozen worden. Want laat ons eerlijk zijn, een nummer als ‘Bohemian Rhapsody’ mag dan al een traditie zijn in De Tijdloze, het is niet meteen een song die je op de andere dagen van het jaar voor je plezier op zal zetten.”
Toch zullen ook die klassiekers het op termijn steeds moeilijker krijgen voorspelt Van de Voorde. Net omdat de nieuwe generatie stemmers zich vooral laat leiden door hoe een nummer klinkt. “En bij bands als Deep Purple of Led Zeppelin is die klank wel héél erg vintage. Die nummers zijn gewoon niet fris meer.”
Al houdt Van de Voorde wel een slag om de arm. “Voor hetzelfde geld is de sound van Deep Purple binnen twintig jaar wel weer helemaal in. Of gebruikt Netflix binnenkort ‘Child in Time’ als soundtrack voor een van hun reeksen en staat het nummer volgend jaar toch weer helemaal bovenaan te blinken.”
De Tijdloze Countdown, vanaf 26 december op Studio Brussel
