Waarom blijft het ene supporterslied langer hangen dan het andere?

Stop! Deviltime! Een hysterische herinterpretatie van MC Hammers ‘U Can’t Touch This’ moet de Rode Duivels en de supporters straks in hogere sferen brengen tijdens het EK, zoals New Order dat ooit lukte in Engeland en André Hazes in Nederland. Maar wat is de zin en onzin van een sfeerlied?

Wie tijdens het EK voetbal in 2000 bij bewustzijn was, heeft de sportieve prestatie van de Rode Duivels verdrongen, maar herinnert zich nog levendig de culthit van Sergio Quisquater: simpele foorrock met een tekst die zich na één luisterbeurt in de hersenpan had genesteld.

“Rood, geel, zwart, de kleuren van ons hart / En nu staan we hier samen aan de start / De ploeg is klaar voor het zware werk / Ja, geloof me maar samen staan we sterk.”

Hoewel Sergio de volgorde van de Belgische tricolore niet kent, is het hem gelukt om een supporterslied te maken, folklore ten top, dat in het collectieve geheugen gebrand zit. Bij het EK 2004 in Portugal denkt menig voetbalfan aan ‘Força’ van Nelly Furtado, terwijl de meerderheid ‘Waka Waka’ van Shakira aan het WK 2010 koppelt, eerder dan dat het zich de uiteindelijke winnaar herinnert (ter info: Spanje). Maar waarom blijft het ene sfeerlied langer hangen dan het andere?

Bij deelname aan een Europees- of Wereldkampioenschap zijn supportersliederen er om de verbondenheid tussen landgenoten te versterken. Will Tura bracht achtereenvolgens ‘De Rode Duivels gaan naar Spanje’ (1982), ‘De Rode Duivels gaan naar Mexico’ (1986) en ‘De Rode Duivels gaan naar Rome’ (1990) uit als duw in de rug van het Belgische elftal. Ook Maurice Engelen maakte onder het pseudoniem Forza een new beat-sfeerlied, ‘Viva Belgica’. Weinigen weten dat, weinig voetbalsongs overleven dan ook de tand des tijds.

World in Motion

Voor Max Gadeyne, communicatiemanager bij Ancienne Belgique, is ‘World in Motion’ (1990) van New Order het ultieme sfeerlied dat geschreven is voor een nationaal elftal. “Vandaag staat dat nummer er nog steeds”, vertelt Gadeyne, die met Stade een podcast maakt waarin hij voetbal en muziek samenbrengt. “New Order maakte een cross-over tussen alternatief en mainstream. Het was heel Brits, maar tegelijk ook heel internationaal.”

Hoewel het Engelse elftal aanvankelijk niet warm liep van het idee om bij te dragen aan een sfeerlied, rapte Liverpool-middenvelder John Barnes mee op het middenstuk van ‘World in Motion’. Uitgerekend Barnes’ bijdrage was het geheime wapen van het nummer, waardoor New Order zijn eerste en enige nummer 1-hit scoorde. Vandaag is de culthit ingebed in de Britse voetbalcultuur.

Is het toeval dat voetbalsongs vooral aanslaan over Het Kanaal? “In Groot-Brittannië is muziek zodanig verweven met de voetbalcultuur. De lad culture vindt aansluiting bij ska, punk en britpop. ‘Three Lions’ van The Lightning Seeds is ook zo’n iconische voetbalsong. Oasis, The Stone Roses en Kasabian zijn allemaal openlijk fan van een club, terwijl in België de combinatie voetbal en cultuur al snel herleid wordt tot F.C. De Kampioenen.”

Voor Cedric Engels van Sonhouse, het audiohuis dat samen met Soulwax instond voor het vernieuwende anthem van de Belgische Pro League, moeten sfeerliederen spontaan tot leven komen. “Het is heel moeilijk om in opdracht een sfeerlied te maken, want dan ga je al snel iets forceren. Het moet vertrekken vanuit de supporterscultuur en de spionkop, het kloppend hart van het spel. Alle sfeersongs die internationaal gaan, worden gedragen door de supporters.”

Pure marketing

Met forceren doelt Engels op de kunstmatige popsongs die de grootste voetbaltoernooien van een soundtrack voorzien. Voor het aankomende EK maakten Martin Garrix, Bono en The Edge het themanummer dat na de zomer wellicht in de vergeetput belandt. “Dat is pure marketing. Martin Garrix spreekt de jonge generatie aan, Bono en The Edge de anciens. Dat zal bij een bepaalde doelgroep aanslaan, maar dat nummer heeft geen ziel, omdat het te beredeneerd is.”

Ook ‘Deviltime’, een herwerking van MC Hammers ‘U Can’t Touch This’, is in hetzelfde bedje ziek. Het is een uitdaging om aansluiting te vinden bij de fans en de Rode Duivels, stelt Cedric Engels. “Als je er voldoende middelen in pompt om het grijs te laten draaien, zal dat nummer wel even blijven hangen, maar of het tijdloos is, is een andere vraag.” Voor Max Gadeyne was ‘Ta fête’ van Stromae, het nationaal sfeerlied tijdens het WK 2014, de beste keuze uit de recente geschiedenis. “Stromae ademt België. Het is bovendien een artiest wiens werk de taalgrenzen overstijgt. Dat nummer was swingend en sloot qua feel aan bij de gouden generatie Rode Duivels. De spelers waren ook betrokken bij de videoclip, dat verhaal klopte.”

DNA verloochenen

Als de spelers een sfeerlied dragen, kan een song een nationale hymne worden. In Frankrijk gaat ‘Ramenez la coupe à la maison’ van rapper Vegedream, drie jaar na het WK 2018, nog stééds van keel tot keel. “Dat nummer leeft enorm bij de Franse spelersgroep. Daarom vind ik het een gemiste kans dat de voetbalbond niets heeft gedaan met een artiest uit de leefwereld van de Rode Duivels, zoals Damso of Hamza.” Cedric Engels oppert dan weer voor Roméo Elvis en Angèle, “naast wie je dan nog een Nederlandstalige artiest kan zetten.” Nu is ‘Deviltime’ ingezongen door MC Devil, een Amerikaan, “wat zoveel is als je DNA verloochenen.”

Toen Nederland in 1988 Europees kampioen werd, had André Hazes met ‘Wij houden van Oranje’ het ultieme lijflied uitgebracht. Een levenslied dat de tijdsgeest vatte, sentiment oproept en daarom overeind blijft. Straks, als Hazard de beker in de lucht steekt, toch maar Angèle en Sergio optrommelen voor een duet?