Vloeken in de kerk voor gevorderden: Rosalía vangt de tijdgeest op haar grandioze nieuwe plaat ‘Motomami’

Rosalía spot met haar eigen roem op Motomami, haar derde plaat, en viert er de vrijheid. De soundtrack bij dat feest is ronduit superbe.

Motomami zal de popmuziek definitief veranderen. Het is een collectie songs die aanvoelt als een kentering: een accumulatie en een consolidering van de wirwar aan subculturele impulsen die Generatie Z de voorbije jaren heeft getekend. Op dat vlak herbergt Motomami een aangekondigde triomf. We berichtten de voorbije jaren in deze krant immers al vaak over de groeiende impact van niet-Westerse muziekstijlen zoals afrobeats of reggaeton op de popmuziek. Dat er ooit een plaat zou landen die de puntjes op de i zet en kan dienen als het ultieme muzikale referentiepunt van zo’n culturele golf mag bijgevolg niet verbazen.

Motomami bepaalt een toekomstige muzikale esthetiek en een kwaliteitsnorm waarnaar popmuzikanten in spe zich verlekkerd zullen schikken, zoals Miss E...So Addictive van Missy Elliott dat ook ooit deed. En zoals Homework van Daft Punk of Untrue van Burial lijkt Motomami een compleet nieuwe poptaal te serveren, maar zoals voornoemde meesterwerken zitten ook Rosalía’s muzikale hybrides diep verankerd in de underground.

Want de schijnbaar roekeloze versmelting van moderne klanken uit verschillende continenten is natuurlijk niet iets wat Rosalía heeft bedacht. In de jaren 80 en 90 vonden Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse klanken al een breder publiek door versmeltingen met postpunk of met elektronische genres zoals triphop en drum-’n-bass. Het hek vloog pas van de dam toen na de millenniumwissel ruimdenkende indie-avonturiers zoals Diplo, M.I.A., Santigold en Buraka Som Sistema schijnbaar exotische subgenres zoals kuduro, dembow en baile funk naar de Amerikaanse en Europese festivalpodia brachten.

De mondiale overheersing van de hiphopcultuur deed na 2010 de rest: haar affiniteit met Congolese, Nigeriaanse, Braziliaanse of Afro-Caraïbische muziekstijlen zorgde ervoor dat het doorsnee poppubliek toleranter werd voor klanken die niet noodzakelijk binnen een Westers referentiekader vallen. Geen wonder dat de hitparades vandaag bulken van de reggaetonbeats en de Afro-trap.

Gore praat

Maar Rosalía gaat nóg verder op Motomami. Vier jaar geleden brak de Catalaanse zangeres door met haar tweede plaat, El Mal Querer, waarop ze de flamenco waarmee ze opgroeide voorzichtig tooide met reggaeton en autotune. De resem singles die ze in het kielzog van dat album uitbracht, bleken almaar radicaler in hun kruisbestuivingen. Op Motomami licht ze als nooit voorheen stijlkenmerken uit hun context. Ze laat kapitalistische hitparadehiphop prachtig contrasteren met de smerigste riddims van de Caribische juvé-carnavals, waardoor ze menig subgenre herdefinieert. Het is vloeken in de kerk voor gevorderden.

“Me contradigo / yo me transformo”, zingt Rosalía dan ook niet verwonderlijk in ‘Saoko’, dat reggaeton in punky elektro drenkt. In ‘La Fama’ breekt ze Dominicaanse bachata open om er met The Weeknd zeemzoet te croonen over faam en roem (‘vreselijke minnaars’ en ‘huichelachtig en onbetrouwbaar’, zo zingt ze). ‘Diablo’ mismeestert nog maar eens de reggaeton, maar dan om te kunnen freaken met morsige synths die halverwege plaatsmaken voor de zang van James Blake.

Het door The Neptunes geproduceerde ‘Hentai’ knipoogt naar de Japanse animeporno uit de titel en is in wezen een vrijgeleide voor Rosalía om gore praat te verkopen. Tussen ratelende elektronische percussie droomt ze er hardop van om haar lief te berijden alsof hij haar fiets is (“Te quiero ride como a mi bike”), bekent ze dat ze helemaal gek is op zijn pistool (“Enamorá de tu pistola”), één met naar verluidt een diamantje op de punt (“Caro como que tiene un diamante en la punta”). Geinig en geil, da’s Rosalía anno 2022.

Wanneer ze gas terugneemt en haar muzikale roots ontdoet van de blitse productie treft ze ons recht in de hartstreek. In ‘Bulerías’ doet haar wonderlijke flamencofrasering buitenaards aan, tot de autotune het overneemt en we in Kanye-territoria zitten. ‘Delirio De Grandeza’ is dan weer een evergreen van de Cubaanse ster Justo Betancourt die ze doorspekt met – heiligschennis alweer! – een sample van hiphoppatser Soulja Boy.

Backlash

Op die manier klutst Rosalía op Motomami een dozijn muzikale universums door elkaar met een branie eigen aan de grootste visionairs uit de popgeschiedenis. Daardoor is deze plaat behoorlijk experimenteel voor iemand die wordt gepercipieerd en gepromoot als een mainstreamartiest. Of Rosalía’s experimenteerdrift zal worden getolereerd in een popuniversum waar dit type onversaagde kruisbestuivingen door meer extremistische stemmen al snel voor culturele toe-eigening wordt versleten, valt af te wachten.

In het verleden kreeg de zangeres al kritiek over zich heen toen ze als witte Catalaanse een resem Latin Grammy’s wegkaapte onder de neus van de zwarte latino’s die aan de wieg stonden van de muziekgenres die ze herinterpreteert. Die weerslag lijkt ze op Motomami in de kiem te willen smoren door om de haverklap haar idolen te vermelden (Puertoricanen zoals Tego Calderón en Willie Colón, maar ook rappers zoals Lil’ Kim) en door in interviews te benadrukken dat ze bovenal een ongecompliceerde feestplaat wilde maken, met het grootste respect voor haar voorgangers.

Rosalía’s dominantie in de pop van 2022 zal totaal zijn. Geen enkele plaat zal dit jaar de overdaad aan popculturele impulsen van nu zo treffend vatten én deze tegelijk in onweerstaanbare muziek gieten. U zal niet om haar heen kunnen. Rosalía is de vrouw die uw kinderen Spaans zal leren spreken.

Motomami is nu uit bij Columbia Records.