VIER steekt ‘Moeder der spelprogramma’s’ in totaal nieuw jasje

Voor het begin van Het Rad in Vlaanderen moeten we terug naar de man die in de grote formatdroogte van 1975 eigenhandig besloot het vliegtuig te nemen en in Amerika op zoek te gaan naar plezierige spelformules voor op de Vlaamse buis: Mike Verdrengh.

Verdrengh: “Het waren andere tijden. Er was niks op televisie. Er waren alleen wat cultuurmagazines en één keer per week een ontspanningsprogramma met Tony Corsari of Jan Theys en dat was het zo’n beetje. Iedereen keek toen naar Nederland. Ik heb helemaal niets tegen Nederlanders, maar ik vond toch dat wij dat zelf even goed konden.

“In 1975 was ik dan voor de eerste keer in L.A. en ik heb daar toen van ‘s ochtends tot ‘s avonds televisie gekeken. Eerst passeerden de ochtendshows en tegen de middag kon je dan ook het Rad van Fortuin en Jeopardy zien, allemaal formules die we daarna in onze contreien teruggezien hebben. Ik zag Het Rad en ik dacht: dat kunnen wij ook. Wij zijn toen naar de bedenker, Merv Griffin, gestapt, op Hollywood & Vine, en hebben gezegd: wij willen dat in België maken. Hij bekeek ons met grote ogen. Eén: waar ligt België? Twee: wat is het punt daarvan? Er was toen nog helemaal geen sprake van rechten of zo en wij hebben dat eigenlijk voor een heel zacht prijsje, een symbolische frank zeg maar, kunnen kopen. Wij hebben dan met wat houten planken een decor gemaakt en we waren vertrokken. Niemand geloofde er in, maar dat is the story of my life, denk ik. Gelukkig waren de cijfers meteen ontzettend goed. Op een zeker moment keken er meer dan twee miljoen mensen naar. Dat is het begin geweest.”

Online kan je nog fragmenten vinden uit die tijd, met een Verdrengh met gouden lokken waarvoor je een mooi prijsje voor kunt krijgen bij een gemiddeld wisselkantoor, en een decor dat opgetrokken lijkt uit aluminiumfolie en de genoemde houten planken. Iets dat ook gezegd kan worden van de kandidaten, houten klazen die vooral excelleren in stilstaan en beleefd hun mond houden. Maar toch is ook de magie van het programma al duidelijk zichtbaar.

Verdrengh: “Ja, de aantrekkingskracht zit in de eenvoud natuurlijk, hé. Er is het kansspel, de kijker thuis die zit te roepen hoe dom de kandidaten wel zijn, hoe ze dat in godsnaam niet kunnen zien. Het klassieke verhaal quoi. De spanning, de prijzen, de glamour, dat draagt allemaal bij.”

Ook ex-presentator Luc Appermont vindt Het Rad nog altijd onovertroffen in zijn eenvoud.

Appermont: “ Voor mij is dit de moeder van alle spelprogramma’s. Het sprak echt iedereen aan. Zowel jongeren, die gefascineerd waren door de lampjes en de draaiende letters, als ouderen, die dan weer konden genieten van het spelelement en de kandidaten. Toen ik het zelf mocht presenteren spraken ook heel veel allochtonen me erop aan. Stuk voor stuk zeiden ze dat ze Nederlands hadden geleerd dankzij het programma. Dat vond ik eerst zo raar. Maar achteraf begreep ik dat Het Rad ideaal was om spelenderwijs woorden en zinnen en dus ook een hele taal te leren. Het had voor elk wat wils.”

Doorslaggevend belang

In 1989, bij de opstart van VTM, dacht Mike Verdrengh dan ook meteen aan Het Rad der Fortuin, dat een eerste keer zou vervellen tot Rad van Fortuin.

Verdrengh: “Wij wilden het op dagelijkse basis brengen. Ook toen weer verklaarde iedereen ons gek, maar dat heeft wonderwel gewerkt. Het stond toen zelfs tegenover het BRT-nieuws geprogrammeerd, wat toch een bastion was. De rest van de geschiedenis kent men wel zeker? VTM was vertrokken. Het Rad is daarbij van doorslaggevend belang geweest.”

Het programma werd in de jaren die volgden verantwoordelijk voor enkele van de hardnekkigst in ons collectief geheugen opgeslagen bloopers als ‘Asibille O’, ‘sextent’, ‘woestijnvis’ en ‘Jill Clinton’ of frases als: ‘ik ga het zeggen, Walter’ en ‘ik ga een klinker kopen’. Eens de begintune weerklonk, begon men in menig Vlaamse huiskamer pavloviaans te dromen hoe ze die huiskamer opnieuw konden oprichten. Zo ook een tiener genaamd Peter Van de Veire.

Van de Veire: “Toen ik een jaar of dertien was, deed een moeder van een van de kinderen bij ons in de chiro mee aan het Rad van Fortuin, en zij won letterlijk àlles. Zij hebben toen al hun oude meubelen buiten gezwierd en vervangen door spullen uit de prijzenwinkel. Ik vond dat zeer indrukwekkend.

“Maar de echte coup de foudre kwam er pas zo’n twintig jaar geleden, toen ik op reis was in Frankrijk met mijn kinderen. Ik zat in een appartementje aan zee, het was slecht weer, we hebben de televisie aangezet en daar zag ik La roue de la fortune, met Christophe Dechavanne, toen één van de voornaamste presentatoren in Frankrijk.

“Onder zijn hoede was dat een heel eigentijdse show geworden, met een heel enthousiast publiek en onwaarschijnlijk goed gecaste kandidaten. Hij had ook een aantal dwaze foefkes, zoals een hond waar hij af en toe mee speelde, of een Zweeds model dat twee koppen groter was dan hijzelf en waar hij ook wat mee dolde.

“Maar de basis van de verliefdheid is natuurlijk het spel zelf: ik merk het ook nu tijdens de opnames, elk spel is anders. Je kan gigantisch goed spelen en toch op het einde bankroet gaan. Het valt niet te voorspellen. Ik heb het al een paar keer vergeleken met het leven. Je moet af en toe wat geluk hebben, maar je moet ook wel je best doen.

“Ik heb sinds die keer in Frankrijk tegen Jan en alleman gezegd: als iemand dat rad ooit wil terugbrengen, bel mij, ik wil het met veel plezier presenteren. En in het voorjaar hebben ze bij Vier gezegd: awel, wij gaan dat doen. Zo is het gegaan.”

Update

Een kleine vijftien jaar na de laatste aflevering op VTM was het programma wel toe aan een update. “Ik heb veel naar oude afleveringen gekeken en ik merkte toch hoe traag en braaf het vroeger was. Wij hebben er meer een entertainmentshow van gemaakt. De belangrijkste verandering is wellicht dat er geen bevallige assistent meer is, maar letterzetters: BV’s zoals Regi, K3, Christian van De Mol, die langskomen en niet alleen bordjes zullen omdraaien, maar echt deel zullen uitmaken van het spel.

“We hebben ook de prijzen ietsje meer van deze tijd proberen te maken. Een benji-sprong of een weekendje shoppen met advies van Jani Kazaltzis kon je vroeger bij mijn weten toch niet winnen. Maar de allerbelangrijkste verandering ligt volgens mij op het vlak van de kandidaten. Bij het oudere Rad zag je wel eens mensen die heel erg zenuwachtig of onwennig waren. Ze waren daar uitsluitend om prijzen te pakken en op televisie komen was daarbij een vervelende bijkomstigheid. We hebben de lat nu heel hoog gelegd, maar dat loont, want die mensen maken het programma echt.”

Maar ondanks alle aanpassingen zullen ook de fans van het eerste uur volgens Van de Veire nog aan hun trekken komen. “We wilden vermijden om er ‘De Grote Nostalgieshow’ van te maken, maar als het op een leuke manier kan, gaan we het verleden zeker niet schuwen. Zo zijn er zeker twee kandidaten wiens ouders vroeger hebben meegedaan. Er was een vrouw die vijf jaar oud was toen haar moeder meedeed. Die moeder heeft toen alles gewonnen, heeft haar prijzen verkocht, het geld belegd en toen haar dochter trouwde heeft ze alles aan haar gegeven. Nu doet haar dochter mee, en om het helemaal af te maken heeft ook die nu een dochter van vijf jaar. Het is toch wel bijzonder om te zien hoe dat Rad levens beïnvloed en veranderd heeft.”

Vraag is nu of het programma genoeg gaat opvallen tussen de vele herhalingen die ons in deze corona days overspoelen. Mike Verdrengh heeft zijn buik er van vol (“Ik denk voortdurend: heb ik dat al eens niet gezien? Is dit de dementie die haar intrede doet? Maar het is blijkbaar ergens anders dat de dementie zit.”), maar is toch heel benieuwd wat het vernieuwde Rad gaat teweegbrengen.

Verdrengh: “In de jaren ‘70 was een en ander nieuw, maar vandaag heeft dat in het slechtste geval een lange baard natuurlijk. Maar ik vergelijk het met klassieke sporten zoals voetbal, of wielrennen: de spelregels zijn daar door de jaren heen niet veranderd. Bij wielrennen heb je nog steeds een start en een aankomst en al wat daartussen ligt is spanning, tegenslag en sensatie, dus ja dat zou nog steeds kunnen lukken. Er zit een nieuwe generatie klaar. Het zal vijftien jaar geleden zijn dat het programma op VTM verscheen. Voor de nieuwe generatie is het mogelijk een aangename kennismaking. Als het er goed uitziet en niet te gedateerd is, dan is een goed programma een product dat met gemak een tweede of derde en in uitzonderlijke gevallen wel een tiende leven kan krijgen.”

Ook volgens Luc Appermont heeft het programma alle kans van slagen. “Volgens mij is dit een programma dat altijd zal blijven bestaan.”

En wat hoopt Peter Van de Veire zelf? “Lukt het, dan is dat mooi. Lukt het niet, dan is het ook maar zo. De gril van de kijker is onvoorspelbaar. Het Rad is een zachtaardige vorm van escapisme, een bubbel waarin het even niet over corona gaat, een uurtje om je te amuseren en deze verwarrende, middeleeuwse tijden even te vergeten. Op dat vlak ben ik al lang gelukkig als ik wat mensen gelukkig kan maken.”