Vete tussen progressieve schrijvers maakt linkse twitteraars ongemakkelijk

Gejuich in het kamp van mensen met een gloeiende hekel aan linkse jongeren die al te drammerig zouden strijden voor sociale rechtvaardigheid. Woensdag publiceerde de bekende Nigeriaanse schrijver Chimamanda Ngozi Adichie (43), zelf ook een progressief boegbeeld, op haar site een vernietigende kritiek op het slag jonge mensen dat sociale media gebruikt om anderen ideologisch de maat te nemen en niet in staat is om empathie of vergevingsgezindheid op te brengen.

‘Een volkomen glorieus essay’ werd het genoemd, en ‘het is alsof de rede zelf is afgedaald om deel te nemen aan de strijd’. Het betoog trok zoveel lezers dat Adichies site de toestroom lange tijd niet aankon. Fans van haar kritiek – vooral ter rechterzijde – deelden toen maar screenshots van het artikel op sociale media.

Het artikel is opgedeeld in drie delen. In de eerste twee delen vertelt Adichie, bekend van de roman Americanah uit 2013 over een Nigeriaanse vrouw die naar Amerika emigreert, over haar pijnlijke ervaringen met jonge, feministische collega-schrijvers. In het derde, en op sociale media meest gedeelde deel, zet ze de bijl in de wokes: jonge linkse activisten die anderen ‘cancelen’ als ze niet de juiste links-ideologische orthodoxie volgen.

Twitteroorlog

Opmaat naar deze filippica is een conflict dat Adichie heeft met Akwaeke Emezi (33), een Nigeriaanse collega-schrijver. Emezi, die zichzelf identificeert als non-binair en aangesproken wil worden met de meervoudsvorm hen of zij, volgde in Nigeria een prestigieuze schrijfcursus bij Adichie. Twee jaar geleden debuteerde Emezi succesvol met de roman Freshwater.

In het begin van hun contact was er nog sprake van vriendschap tussen Emezi en Adichie. Maar in 2017 kwam daar abrupt een einde toen Emezi lelijke dingen over hun mentor op Twitter gooide.

Aanleiding was een interview dat Adichie gaf aan de BBC en waarin ze stelde dat de ervaringen van geboren vrouwen onvergelijkbaar zijn met die van transgender vrouwen, die ter wereld kwamen als man, een nog altijd bevoorrechte sekse. Om deze opmerkingen werd Adichie vanuit links-progressieve hoek fel bekritiseerd en beschuldigd van transfobie.

Ook Emezi deed op Twitter een duit in het zakje en noemde Adichie een “moordenaar” die met haar opmerkingen geweld tegen transgenders legitimeert. Later voegde Emezie daaraan toe dat Adichie met machetes aangepakt zou moeten worden om haar transfobie. Een nieuwe ronde Twittervitriool volgde toen Adichie een uitgever verzocht om haar naam uit het promotiemateriaal voor Emezi’s werk te verwijderen. Emezi was verbolgen over deze ‘sabotage’ van hun carrière door de gearriveerde Adichie en deed daar luid kond van op Twitter.

Stilte en ongemak

Lange tijd hield Adichie zich in over het conflict. Totdat ze besloot de beschuldigingen en verdachtmakingen te weerspreken voordat ze een eigen leven zouden gaan leiden. Het resultaat is een fel stuk waarin ze haar vroegere vriendin Emezi haar verraad inwrijft en in een beweging door een generatie jonge mensen aanpakt die uit naam van de progressieve zaak anderen besmeurt en intimideert. “Er zijn heel veel socialemediawijze mensen die zowat stikken in hun eigen voortreffelijkheid (…), die op Twitter vloeiend kunnen poneren over vriendelijkheid, maar niet in staat zijn om daadwerkelijk vriendelijkheid te tonen.”

Ter linkerzijde op sociale media is het stuk van Adichie grotendeels met stilte en ongemak begroet. Hoewel Adichie zich al eerder uitsprak tegen linkse intolerantie, wordt ze in dat deel van het politieke spectrum nog altijd gezien als een natuurlijke medestander. Haar pamflet We moeten allemaal feminist zijn is vaste kost voor iedereen in progressieve hoek.

Sommigen op links probeerden een middenweg te bewandelen in de netelige kwestie. Chimamanda heeft ‘het recht’ om zich verraden te voelen door mensen die ze zag als vrienden, tweette Unju Anya, een leraar aan de Pennsylvania State University in Amerika. “Transvrouwen hebben ook het recht om verontwaardigd te zijn en zichzelf te verdedigen tegen haar kwaadaardige politiek die ze probeert te verkopen als welwillendheid.”

Op Instagram liet Akwaeke Emezi weten dat hen Adichie’s artikel niet gelezen heeft. Wel ziet hen in het artikel een poging van Adichie ‘om hordes transfobische Nigerianen’ op hen af te sturen. ‘Als je Adichie steunt, al is het maar een beetje, dan heb je een kant gekozen, die tegen transgenders.’