Vandekeybus is regisseur én cameraman: ‘Het wordt hard werken en er kan van alles mislopen’

Dus zo ziet een theater er aan de binnenkant uit. We zitten in het zwarte pluche van de Koninklijke Vlaamse Schouwburg (KVS), op het eerste balkon; de hele parterre is uitgebroken om plaats te maken voor het technische team van Ultima Vez, het gezelschap van choreograaf en theatermaker Wim Vandekeybus (57). Op de scène speelt Hands do not touch your precious Me, de nieuwste voorstelling van Vandekeybus. Zaterdag zal die voor het eerst een publiek vinden: niet in een schouwburg, maar online.

“Ik noem het meer een coronapreview dan een première”, komt Vandekeybus ons nog zeggen voor de doorloop begint. “De première zal plaatsvinden in juli, hier in de KVS. En als we de voorstelling dan live spelen, zal er toch nog wat veranderd zijn”, verduidelijkt hij nadien. Zaterdag wordt Hands do not touch your precious Me live gestreamd via KVS 24/7, het onlineplatform van de KVS dat coproducent is. Vier camera’s (twee op rails voor de scène, één op een toren in de zaal en één op het eerste balkon) zullen de dansers naar uw huiskamer brengen.

Hands do not touch your precious Me zou eigenlijk eind oktober in première gaan in het Italiaanse Ferrara. “Ik ben naar daar vertrokken met de techniekers, na een negatieve test”, vertelt Vandekeybus. “Dan horen we dat een van onze dansers, die nog moesten vertrekken, positief heeft getest. Daardoor moesten we in Italië in quarantaine en hebben we de première met vijf dagen uitgesteld. Onze danser heeft ondertussen bloed laten trekken en zich opnieuw laten testen: negatief. Maar de dag voor ze wilden vertrekken, hebben ze de theaters in Italië gesloten.”

Geen Italiaanse première dus. En geen Belgische: de eerste speelreeks in de KVS was voorzien in november, maar tegen dan gingen ook in België de theaters weer op slot.

Soemerische mythe

Net als andere Vandekeybus-voorstellingen is Hands do no touch your precious Me uiterst lichamelijk. Zoals Vandekeybus voor Die Bakchen samenwerkte met muzikant Dijf Sanders en straatkunstenaar Vincent ‘Bonom’ Glowinski, slaat hij nu de handen in elkaar met de Spaanse componiste Charo Calvo en de Franse kunstenaar Olivier de Sagazan, bekend om zijn liveperformances waarin hij zichzelf met klei bewerkt. “Dit is een voorstelling waarin onze drie universums samenkomen.”

Hands do not touch your precious Me toont een groep dansers, aangevoerd door Lieve Meeussen (voor de eerste keer in twintig jaar weer bij Ultima Vez), die zich op de dunne grens tussen primitief en futuristisch bevinden. Dat geldt ook voor De Sagazan, die zichzelf in allerhande wezens transformeert met de hulp van een gigantische brok klei. Tekst is er niet, Vandekeybus inspireerde zich op een Soemerische mythe. “Charo kwam aanzetten met het verhaal van Inanna, een Soemerische godin die door een hogepriesteres werd beschreven in gedichten op kleitabletten, de oudste die ze ooit hebben teruggevonden. Ze is een godin van tegenstelling, van licht en donker, van haat en liefde, van geboorte en vernietiging.”

Het zijn die tegenstellingen die in de lichamelijke choreografie worden uitgewerkt. Terwijl De Sagazan de ene metamorfose na de andere ondergaat, sleurt hij Vandekeybus’ dansers mee in die transformaties. “In het begin dacht ik: wat is dat, jong?”, herinnert de choreograaf zich. “Vooraan zag je een performance van De Sagazan en achteraan een voorstelling van Ultima Vez. Het is wel een puzzel om die twee werelden in elkaar te laten passen.”

Vandekeybus zelf vormt de lijm. Met een camera in de hand beweegt hij zich langs de dansers en de kleine ceremoniemeester; de close-ups die hij filmt worden op een groot scherm geprojecteerd. “Ik vond niet dat ik tekst moest gebruiken. Het is een heel beeldend verhaal, een heel visuele voorstelling. En het is fijn om die beelden van dichtbij te kunnen bekijken.”

Geen totale controle

In die zin kan de vorm van een livestream, met verschillende camerahoeken, goed uitpakken, meent hij. “Maar eigenlijk is dit niet gemaakt voor streaming. Normaal moeten de mensen zelf kiezen waarop ze focussen. Nu gaat de camera die keuze maken. Dat is niet gemakkelijk.”

In september maakte Vandekeybus Draw From Within, een voorstelling bij de Rambert Company in Londen, met het specifieke doel om gestreamd te worden van de VS tot in Zuid-Korea . “Ik kreeg daarvoor een director of photography, vijf cameramensen en een hele week repetitie met de technische ploeg. Hiervoor heb ik één dag om te repeteren met de camera’s. Ik doe zelf de regie, maar ik sta ook op scène. Het wordt hard werken en er kan van alles mislopen. Ik heb geen totale controle. Het is een risico. But I’m ready to embrace it.”

Bovenal is het fijn om weer naar een première – of een coronapreview – te kunnen toewerken, besluit Vandekeybus. “Sinds maart hebben we twee keer gespeeld, in tien maanden. That’s it. Het zijn rare tijden. Daarom vond ik het heel fijn dat de KVS de moeite doet om eens weer te laten spelen. Met die livestream hebben we iets om naartoe te leven. Dat hebben we al heel lang niet meer gehad.”

Hands do not touch your precious Me wordt op zaterdag 16 januari live gestreamd op KVS 24/7. De stream blijft 48 uur online staan.