‘Tristan und Isolde’ in De Munt: Te vaak te vrijblijvend ★★★☆☆

Toegegeven, het blijft een verdomd moeilijk stuk. De traagheid, de bespiegelende, pseudo-filosofische kant ervan: hoe breng je dat op het toneel? Vaak werd de oplossing gezocht in symbolische voorstellingen van nacht en dag, liefde en dood. Het concept van regisseur en cineast Ralf Pleger en beeldend kunstenaar Alexander Polzin gaat nog verder in de abstractie. En al levert dat soms intrigerende of zelfs mooie beelden op, het werkt in zijn dodelijke ernst soms ook lachwekkend.

Het eerste bedrijf is, zoals zo vaak, een beproeving. Enorme stalactieten (of zijn het ijspegels?) suggereren, ja wat eigenlijk? Personages worden gespiegeld: is het verhaal misschien een waanbeeld? Voor de onbeweeglijkheid van dat eerste bedrijf vindt Pleger geen andere oplossing dan hiëratische symbolische gebaren en plechtig schrijden.

Het tweede biedt in principe meer dramatische mogelijkheden. Polzin heeft op het toneel een soort witgipsen struikgewas neergezet, waarin je ook een beeld van de hersenen kunt zien. Daar (dus in het samenspel van hun neuronen en synapsen?) speelt zich het liefdesspel van Tristan en Isolde af: een mooie gedachte maar nogal ingewikkeld vorm gegeven. Na enige tijd blijkt het struikgewas ook uit dansers te bestaan en dus te kunnen bewegen. En nog wat later draait het geheel ook nog eens rond. Maar waarom eigenlijk? De aanpak van Pleger en Polzin blijft te vaak te vrijblijvend.

Maar het heeft ook een voordeel: plots komt Wagners muziek in het middelpunt te staan. Het is verfrissend dat dirigent Alain Antinoglu de grote klankengolven slechts enkele keren toelaat en ook dan voor een beheerste opbouw zorgt. Nog belangrijker is de precieze balans die hij in Wagners subtiel geïnstrumenteerde akkoorden brengt en de afgeronde toon die daaruit ontstaat. In die muziek, zo merk je, zit meer dan in de enscenering: een zorgvuldige analyse van het menselijke erotische gevoel en een groot medelijden met de gevolgen ervan. Je had gehoopt dat dat ook op het toneel te zien was geweest.

Nog voorstellingen in De Munt tot 19 mei.