Tourist LeMC, hiphopper zonder swag

Hartje zomer, in de achtertuin van den Tourist, aka de Antwerpse stadstroubadour Johannes Faes. De kaartjes voor zijn optreden in het Openluchttheater Rivierenhof in Deurne vliegen de deur uit. In allerijl wordt een tweede concert gepland, ook uitverkocht.

Bart Peeters kruipt er mee het podium op tijdens het nummer 'Meester kunstenaar'. Tot zijn verrassing stelde Faes hem voor om samen op een bankje te zitten tijdens de act. Peeters: "Nu heb ik zelf een geschiedenis in het Rivierenhof en mijn optredens daar blinken uit in energie. Ik vond het absurd om voor een vol Openluchttheater te gaan zitten." Maar Faes wijst hem op de eerste strofes van het nummer: 'Ik zat wat op een bankje te staren/hij kwam erbij en vroeg mij wat is er?'

"Ik besefte dat het onzinnig was om hem tegen te spreken", zegt Peeters. "Nog nooit heb ik zo zenboeddhistisch op een podium gestaan, het was wonderschoon."

Het gezin Faes is wat men 'doorsnee' noemt: moeder is verpleegster, vader werkt als leerkracht, samen krijgen ze vier zonen van wie Johannes de derde is. Als hij vijf is, verhuizen ze naar een zijstraat van de Lange Beeldekensstraat, hartje Seefhoek. Een multiculturele en veelal arme wijk die, zo heeft Faes al vaak verteld, hem gemaakt heeft tot wie hij is. "Ik denk dat zijn sociaal bewustzijn daar is gegroeid", vertelt zijn jongste broer Andreas. "Je groeit op in een bijzondere buurt en ziet die ook veranderen. Je maakt vrienden op straat en neemt die mee naar huis. Op den duur maak je geen onderscheid meer tussen mensen en afkomst."

Johannes Faes: "Daar is den Tourist geboren."

Zijn oudere broers luisteren naar oldskool Amerikaanse en Franse hiphop, en vooral dat laatste blijft hangen. "Ze rapten over het leven in Parijs en Marseille, dat herkende ik."

Zoals het een hangjongere betaamt, slaat Faes aan het rhymen en beatboxen met zijn maten van de straat. Eerst de lyrics van anderen, later probeert hij zelf een en ander te schrijven over zijn eigen buurt. "Die teksten waren best oppervlakkig, ik ben daar echt in moeten groeien."

Het eerste optreden van den Tourist, dat weet Serge Ernalsteen - destijds zijn producer en dj (Kinetic), later getuige op zijn huwelijk - nog goed, was op een feestje in Het Paleis. "We hadden wat nummers online gezet; Jeroen Perceval en zijn kliek hadden onze blog ontdekt. We mochten twee nummers zingen op dat feestje, nogal een arty-farty bedoening."

Het geluid trok op niets, en het optreden zelf verliep wat sukkelachtig, maar leuk was het wel om eens met de muziek uit de slaapkamer te komen.

Underground

Daarna volgden de obligate parochiezaaltjes, en tegen dat Filip Baeyens van het Cultureel Centrum Deurne Tourist LeMC ontdekte, had die al een behoorlijke undergroundreputatie opgebouwd. "Dat is het straffe aan zijn verhaal: ondanks zijn totaal gebrek aan swag, nam Johannes een heuse fanbase met zich mee. Ook daarom sprong hij in het oog."

Van Baeyens kreeg den Tourist een repetitieruimte en de kans om regelmatig op te treden. Niet dat de klim omhoog zonder hindernissen verliep. Ernalsteen: "We hebben op het punt gestaan om te stoppen. We speelden voor zes man, onder wie drie voetballende kinderen, het geluid was slecht en de plomb sprong. Toen hebben we ons afgevraagd waar we mee bezig waren. Maar dan dook het kleine hiphoplabel Eigen Makelij op, en we kregen studiotijd en andere producers."

Nog zo'n mijlpaal was Humo's Rock Rally, editie 2012, waar Tourist LeMC als buitenbeentje doorstootte tot de finale. Het is daar dat hij Christian Pierre, manager van dEUS, leerde kennen. Plots had hij een manager, een booker en een nieuw label, Top Notch. "Toen zijn veel deuren opengegaan", zegt Faes. Drie jaar later staat hij voor volle zalen en staat hij met lovende recensies en een gouden plaat in de kranten.

Ze zeggen allemaal hetzelfde, de mensen die Johannes Faes wat kennen: intelligent, bescheiden en introvert. Een man die twee keer nadenkt voor hij iets zegt. "Johannes was bevriend met mijn jongere broer", zegt zijn producer Youssef Chellak. "Hij was er altijd bij, op straat, de rustige van de groep. Nooit geen zever mee. Maar moeilijk te lezen, toen al."

Interviews met de man zijn eerder schaars, naast het podium hoeft hij niet zo te shinen. Bart Peeters: "Bij de eerste ontmoeting was hij zo rustig en bescheiden dat ik dacht 'Oei jongen, je weet toch wat je wil?'"

Wel dus. Want ook dat zeggen ze allemaal: den Tourist weet verdomd goed wat hij wil. "Hij is authentiek en oprecht. Hij heeft iets te zeggen en hij meent het ook", zegt Baeyens. Misschien verklaart dat de contradictie die hij in Faes ziet: timide in het dagelijks leven, zelfverzekerd op het podium en in de studio. "Maar wel altijd constructief. Je hebt artiesten die arrogant zeggen wat ze willen. Johannes heeft ook een uitgesproken mening, maar verpakt die als 'zullen we het zo aanpakken?', of 'ik denk dat we beter...'." "Met de zachte hand maar assertief", noemt Bart Peeters dat.

Over het privéleven van Faes vallen geen smeuïge verhalen te rapen. Getrouwd met Marta, een meisje van de wijk met Poolse roots. Nog steeds is hij halftijds aan de slag als sociaal werker in Antwerpen Noord, al droomt hij er van om ooit van de muziek te kunnen leven. Fanatiek en luidruchtig supporter van den Antwerp, elk jaar speelt hij op de fandag.

Volstrekt ongeïnteresseerd in materieel bezit, vegetarisch en ecologisch bewust. De man die less is more belichaamt. Het succes heeft hem, zo vindt zijn omgeving, niet veranderd. "Hij staat met beide voetjes op de grond", vertelt Ernalsteen.

"Feesten? Niets voor hem. Je moet hem meesleuren. Een theetje drinken op café, dat gaat nog net. Johannes drinkt trouwens geen alcohol. Hij houdt echt van relaxen, denk ik. Thuis, met zijn vrouwke. Eén keer per jaar trekken ze met de tent naar de bossen. Ik pest hem er soms wel eens mee, dat hij een geitenwollensok is. Het zou me niet verbazen als hij aan yoga deed. Vroeger deed hij aan gevechtssporten met zo'n spiritueel kantje, zoals kungfu. Hij is nogal zoekend."

Zelf heeft Faes het liever over magisch realisme. "Maar het is zoals de liefde, nogal moeilijk te definiëren. Het gaat over onsterfelijke momenten. Je komt het wel tegen als je er in gelooft." En over dat zoeken: "Dat komt voort, denk ik, uit doorgedreven zelfrelativisme. Ik denk veel na over wat ik doe en wie ik ben."

Nonchalance

Zelfs na lang aandringen komt niemand met een slechte eigenschap van een man die stilaan de allures van een halve heilige krijgt. Ernalsteen: "Hij is echt een van de heiligste mensen die ik ken."

Baeyens doet een voorzichtige poging: "In zijn vastberadenheid heeft hij onderweg misschien hier en daar mensen die niet helemaal mee waren, een beetje achter zich gelaten." Maar hij denkt meteen ook aan dat benefiet dat Faes ooit met zijn vrouw organiseerde. "Het was voor een of andere organisatie die bezig was met onderwijs. In Kenia, denk ik. Uiteindelijk hebben ze 'maar' 2.000 euro verzameld, maar zo'n koppel is dat dus." Zijn broer denkt aan z'n nonchalance en zo ziet Faes het zelf ook. "Daar worstelde ik als kind al mee. Ik ben niet altijd bezig met details, wat leidt tot een zeker gebrek aan attentheid. Het is een vorm van luiheid."

Inmiddels verovert Tourist LeMC met rustige vastheid het land, zijn laatste plaat En route onder de arm. Zijn tongval blijkt ook buiten de Antwerpse ring geapprecieerd te worden. "Tien jaar geleden noemden ze me nog een zot, omdat ik hiphop met kleinkunst combineerde." De agenda tijdens de festivalzomer liep overvol; dit najaar speelt hij nog vijf keer, waaronder in een uitverkochte Roma. "Ik ben nog altijd heel verlegen op het podium. De ene helft zingt, de ander denkt what the fuck sta ik hier te doen?" Er wordt naarstig gewerkt aan een liveplaat, opgenomen in de AB (ook uitverkocht), voor een nieuwe plaat is het nog wat te vroeg.

Sting

Zijn potentieel, zo maakt Bart Peeters zich sterk, is enorm. "Tourist LeMC is de nieuwe wind waar dit land al zo lang op wacht. Hij heeft een ongelooflijke muzikaliteit, die hij live op een geweldige manier vertaalt. Den Tourist op een podium is, dankzij de Sting-achtige groep die hij rond zich verzameld heeft, helemaal anders dan op de plaat. En het allerbelangrijkste: wat hij vertelt over de stad en de wereld is zo sterk en onderbouwd. Zo'n muzikant kom je maar eens in de zoveel jaar tegen."

Zelfs Nederland gaat langzaamaan voor de bijl voor die onverstaanbare en dus exotische Belg. "Hij opent voor de rapper Typhoon. Dan speel je met de top."

Faes houdt zich goed staande in de muziekwereld, vindt Peeters, net omdat hij goed weet waar hij naartoe wil en goed is omringd. "Met het label Top Notch zit hij zowat bij de Blue Note van de hiphop en zijn management is ook niet min. Hij heeft op tijd Eigen Makelij verlaten voor een groter label; dat soort beslissingen moet je soms nemen."

"Ik ken mijn beperkingen", zo benoemt Faes zelf zijn sterkte. "Daarom probeer ik een goed team rond mij te verzamelen."

Maandag cureert hij de Radio 1 Sessies; op de vraag van het succesvolle Liefde voor muziek (VTM) ging hij niet in, ondanks herhaaldelijk aandringen. Uit tijdsgebrek, zegt hij zelf, maar Peeters vindt het ook een goede zet. "Hij werkt volop aan zijn eigen lijn. Dan moet je niet beginnen variëren." Die eigen lijn, dat is volgens Faes zelf verder doen zoals hij bezig is. "Ik vroeg het hem onlangs", zegt Baeyens. "Waar wil je naartoe, waar ligt de lat? Hij antwoordde dat hij een gevestigde muzikale waarde wil worden. Het is oprecht for the love of music."

Muziek Radio 1 sessies met Tourist LeMC Maandag 16/11 in Zuiderpershuis, Antwerpen. (uitverkocht)