'The Red Turtle': Een fantasie die je graag wil geloven

Alles kan. Als Nederlander op je 63ste je langspeelfilmdebuut maken met een film besteld door een wereldbefaamde Japanse tekenfilmstudio die nog nooit een buitenlandse regisseur aan het werk had gezet. Ook dat kan.

De bonzen van Studio Ghibli waren bij Michael Dudok de Wit terechtgekomen door zijn schilderachtige kortfilm Vader en dochter, die in 2001 nog goed was voor een Oscar. Ze vonden die niet alleen prachtig, maar ook zeer Japans aandoen. "Als Studio Ghibli ooit een animator van buiten de studio aan het werk zet, zal hij het zijn", had Hayao Miyazaki (Spirited Away) toen gezegd.

Het leek niet meer dan een mooi compliment. Des te meer doordat de Nederlander toentertijd aan al wie het wou horen vertelde dat hij nooit een langspeler zou maken. Het werk van lange adem was niet aan hem besteed, zei hij. Maar de Japanners verschaften hem een extra paar longen. En Studio Ghibli zal zich de investering niet beklaagd hebben.

Dudok de Wit kwam met een verhaal aanzetten over een schipbreukeling die aanspoelt op een onbewoond, paradijselijk eiland, waar hij zo snel mogelijk weer af wil. Zijn enige gezelschap bestaat uit wat schaal- en weekdieren. Hoe sterk de verschillende vlotten die hij bouwt ook zijn, zijn pogingen om weg te geraken, stranden keer op keer.

Maar dan komt de rode schildpad uit de titel zijn leven binnen gezwommen en neemt het verhaal een magisch realistische wending. Dudok de Wit en zijn Franse coscenariste Pascale Ferran hebben geen woorden nodig om te boeien. De rode schildpad gaat een eigen leven leiden in de fantasie van de naamloze schipbreukeling, zowel als in die van de kijker. Het adembenemende The Red Turtle laat zich op verschillende manieren bekijken en ervaren.

Geheel naar goede Ghibli-gewoonten giet Dudok de Wit zijn verhaal in schijnbaar eenvoudige tekeningen die stuk voor stuk odes zijn aan de schoonheid van de natuur. Elk van de prachtig bewegende beelden zou je willen stilzetten om tegen de muur op te hangen. Zonder ook maar een moment zweverig, boodschapperig of hoogdravend te zijn, lokt de Nederlandse kunstenaar iedereen mee naar een andere wereld, in een fantasie die evengoed echt zou kunnen zijn. Of niet.

Wat je kwijtraakt, kan deel worden van wat je mooi maakt, zo laat The Red Turtle beseffen. En ook dat animatie nog iets heel anders kan zijn dan Disney en andere Pixars ons graag laten geloven.