‘Tár’: Oscarwaardige Cate Blanchett is onvergetelijk als dirigente met een blinde vlek ★★★★★

Lydia Tár dirigeert graag. Wanneer ze op het podium schittert met haar orkest, maar ook (en vooral) ernaast. Tijdens strak geregisseerde masterclasses die haar mythische status als muzikaal genie moeten betonneren. Op de school van haar dochter, waar ze zesjarige pestkoppen eigenhandig komt afdreigen. En ook in haar relaties met anderen – werknemers, minnaressen – die ze als pionnen op een schaakbord positioneert, en dan plots genadeloos aan de kant veegt.

Maar wanneer Lydia in de ban raakt van de jonge Russische muzikante Olga (gespeeld door de getalenteerde celliste Sophie Kauer), en er bezwarend nieuws naar buiten dreigt te komen, verliest de maestro stilaan haar grip: op haar emoties, op haar reputatie, en zelfs op de realiteit.

Cultfiguur in wording

Met Lydia Tár heeft regisseur/scenarist Todd Field (Little Children) een onvergetelijk personage geschapen. Cate Blanchett brengt haar op weergaloze (en soms verduiveld grappige) wijze tot leven. Dit is een cultfiguur in wording. Aanvankelijk windt ze ook de kijker moeiteloos om haar vinger: wanneer ze over muziek praat, hang je aan haar lippen, en wanneer haar stokje het orkest in beweging zwaait, komt al het haar op je armen recht. Maar de grote krachttoer van Field is hoe hij je blik op de complexe protagonist bijna geruisloos laat verschuiven.

Je zou Tár een briljante karakterstudie kunnen noemen, maar meer nog dan dat is het een uitdagende en erg genuanceerde – wie deze film als woke of antiwoke probeert te labelen, is gedoemd om te falen – reflectie over macht: hoe ze corrumpeert en verblindt. Lydia is geen monster, wel iemand met een enorme blinde vlek. Door vele jaren aan de top, omringd door jaknikkers en opportunisten, is ze zich totaal onbewust geworden van haar geprivilegieerde positie en de impact van haar daden op haar omgeving. Het bijna klinische design van de decors en kostuums benadrukt dat gevoel van een hermetische bubbel die losstaat van de echte wereld. Wanneer die uit elkaar spat, zijn de gevolgen niet te overzien.

Tár is pas de derde film van Todd Field in meer dan 20 jaar tijd, maar het valt te hopen dat hij hierna in een hoger tempo zal verder werken. Field was ooit een beschermeling van Stanley Kubrick, en dat is eraan te zien: hij filmt met dezelfde vormelijke beheersing en hetzelfde mysterie als zijn meester.

Tár speelt vanaf 25/1 in de bioscoop.