Syrisch vrouwenkoor moest woensdag optreden in Bozar, maar kreeg geen visa van DVZ

Het in Damascus gevestigde Gardenia Choir stond woensdag geprogrammeerd op de avond Syrian Living Heritage in Bozar, een event waarmee Unesco om extra aandacht voor het Syrische erfgoed vraagt. Het professionele vrouwenkoor, dat optreedt met vrouwelijke en mannelijke muzikanten, had het voorbije jaar gewerkt rond traditionele trouwliederen uit verschillende Syrische steden en gebieden en was daarom een geknipte gast, oordeelde Unesco. Gardenia had eind maart al gezongen op een event van de VN-organisatie in de Libanese hoofdstad Beiroet.

Om de visa voor de reis te krijgen, trokken het koor en de muzikanten – samen 29 vrouwen en mannen – naar het Belgische consulaat in Beiroet. "Een vernederende ervaring", vertelt Safana Bakleh, de manager van het koor. Eerst werden ze gedurende vijf uur ondervraagd, waarbij ze naar eigen zeggen het gevoel hadden "als leugenaars behandeld te worden". Toen de groep op het punt stond het consulaat te verlaten, werden de leden teruggeroepen voor een zangsessie. "Toen de consul er zeker van was dat de vrouwen ook echt konden zingen, stuurde hij ze weg. De muzikanten moesten blijven voor meer vragen over technische muzikale details om zeker te zijn dat ze niet logen. De vragen werden steeds herhaald alsof het om een test met een leugendetector ging."

De interviews leverden geen positief resultaat op. Dertien dagen later kregen Unesco en het koor te horen dat geen enkel lid een visum kreeg om naar België te reizen. "De vermelde reden was dat alle 29 leden een ten laste nemer zouden hebben die in België woont. Dat is ongewoon en gewoon ook onmogelijk voor een muziekgroep die 29 leden telt en die een officiële uitnodiging heeft om hier te komen optreden."

Bij de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ), dat moet oordelen over het al dan niet uitreiken van visa om naar België te komen, valt te horen dat zoiets wel noodzakelijk is voor wie een visum voor België wil. "Er waren geen voldoende bestaansmiddelen en het koor had geen regelmatige inkomsten." Daarom vraagt DVZ dat er voor elke persoon die een visum aanvraagt een ten laste nemer is in België. Volgens DVZ was er ook geen officiële uitnodiging. Ook bij de Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken, dat bevoegd is voor de consulaten in het buitenland, zegt men dat de documenten niet volledig waren. Door de wat laattijdige aanvraag was het niet meer mogelijk om dat recht te zetten.

Bewijs

Klopt niet, zeggen zowel Unesco als het koor: bij de aanvraag in het consulaat in Beiroet waren alle noodzakelijke bewijzen wel voorhanden. "We hebben alle documenten die nodig waren voor de visa-aanvraag gegeven. Ook alle uitgaven waren door ons gedekt", zegt Cristina Menegazzi, die in het Unesco-kantoor in Beiroet werkt en verantwoordelijk is voor het Syrian Cultural Heritage-project.

Via mail gevraagd naar de volgens het koor "schandalige behandeling" door het consulaat in Beiroet, kwam er vanuit dat consulaat geen antwoord. Buitenlandse Zaken ontkent deze gang van zaken en zegt dat de reactie van Gardenia Choir te verklaren is door de ontgoocheling voor de geweigerde visa. Van een strenger beleid voor Syriërs is er ook geen sprake: enkele maanden geleden kwamen Syrische muzikanten hier nog optreden in het kader van de door Rudi Vranckx georganiseerde Imagine Tour.

Bij Gardenia Choir, dat nog niet eerder in Europa had opgetreden, laat de zaak een wrange smaak na, zegt manager Safana Bakleh. "Misschien zijn de visa geweigerd omdat de overheid twijfels had, maar dat konden we makkelijk weerleggen met alle documenten. Maar er is geen uitleg of rechtvaardiging mogelijk voor de manier waarop het consulaat ons behandeld heeft."

De Unesco heeft ondertussen ook een vervanger gevonden voor het Gardenia Choir. Woensdag komt het Ensemble Fawaz Baker spelen in de Bozar. De groep rond de Syrische muzikant en ex-directeur van het conservatorium in Aleppo werkt vanuit Parijs en had dus geen visum nodig om naar Brussel te komen. Unesco zal nu in augustus een optreden voor Gardenia organiseren in Damascus.