Festival
Steeds meer steden zien 'het licht'
Vanaf vanavond komen ruim een half miljoen mensen lichtjes kijken in de Gentse binnenstad. En niet alleen de Arteveldestad heeft ontdekt dat je met een paar goed geplaatste lampen de massa kan lokken. "Tot voor een paar jaar waren slechts een handvol steden met licht bezig, nu wil iedereen zo'n festival."
Mo Assem is dezer dagen druk in de weer met het opstellen van Keys of Light, een interactieve projectie die al wie de komende dagen op het Bisdomplein is, moet betoveren. Het is voor Assem niet de eerste passage in Gent. Mr Beam, het atelier gespecialiseerd in projectiekunst waar hij voor werkt, is er al bij sinds het eerste lichtfestival dat in 2011 werd georganiseerd. “Toen waren slechts een handvol kunstenaars en evenveel steden met lichtkunst bezig”, vertelt hij.
De Franse stad Lyon was met haar Fête des Lumières het lichtend voorbeeld. Sinds begin deze eeuw lokt dat festival elk jaar een paar miljoen kijklustigen naar het stadscentrum. Een succesformule die sindsdien vlijtig werd gekopieerd. Ondertussen hangen ze niet alleen in Gent maar ook in steden als Londen, Berlijn, Amsterdam, en dichter bij huis ook Oostende of Knokke, op gezette tijden de lampjes buiten.
Die plotse opmars van het fenomeen lichtfestival komt niet als een verrassing voor Kaat Heirbrant, die samen met haar collega Jeroen De Schuyteneer, de programmatie van het Gentse Lichtfestival voor haar rekening neemt. “Het is logisch dat veel steden pas de laatste jaren op de kar springen, het idee om lichtkunst in de publieke ruimte te brengen is vrij nieuw.” Een fenomeen dat zich bovendien perfect leent om een breed publiek aan te spreken. Heirbrant: “Lichtkunst bevindt zich op het snijpunt van beeldende kunst, design, wetenschap en spektakel. Het is een heel diverse discipline, we zien soms heel hermetische werken maar evengoed spectaculaire, entertainende installaties. Wanneer je er in slaagt die beide uitersten in je festival te programmeren, komt daar veel volk op af.” Een stelling die bewezen wordt door de bezoekersaantallen voor het Gentse festival. De eerste editie in 2011 was goed voor 200.000 bezoekers, in 2012 waren dat er 490.000 en in 2015 kwamen 640.000 kijklustigen op het spektakel af.
Na de kerstmarkten
En zo’n lichtfestival heeft nog voordelen. Zo wordt het gros van dat soort festiviteiten georganiseerd in de donkerste maanden van het jaar, kwestie van de lichtjes op tijd aan te kunnen knippen. En laat dat nu, toeristisch gezien, net een moeilijke periode zijn. Natuurlijk zijn er de eindejaarsfeesten, met alle daaraan gekoppelde ijspistes en kerstmarkten, maar daarvoor en vooral daarna valt in de meeste stadscentra niet veel te beleven. Een evenement dat de straten nog eens vol doet lopen voor het mooie weer en de bijhorende terrasjes dat doen, klinkt veel stadsbesturen als muziek in de oren.
Die plotse hausse laat zich voelen in het wereldje van de lichtkunstenaars. Wie van zijn lichtfestival een succes wil maken, heeft immers een paar publiekstrekkers nodig. En dus zijn installaties als de lichtkathedraal die in 2012 in Gent te zien was of de wolk van meer dan 6.000 lampjes die tijdens de vorige editie in het stadscentrum hing gewild bij organisatoren. Van die laatste installatie maakten de Canadese bedenkers zelfs een kopie zodat hun cloud op meerdere plaatsen tegelijk kon toeren.
Een tendens waar Mo Assem niet onverdeeld gelukkig mee is. “Je merkt dat festivals steeds vaker op zoek gaan naar een soort plug and play-installaties, die gelijk waar opgesteld kunnen worden. Terwijl ik er zelf meer van hou om in mijn werk ook de plek waar het te zien is te betrekken.” Assem gaat het liefst zelf op verkenning in zo'n stad. “Ik vind het leuk om plaatsen onder de aandacht te brengen die normaal gezien onderbelicht blijven. Niets mooier dan met je installatie de bezoekers een straatje laten ontdekken waar ze anders nooit doorheen zouden lopen.”
De zoektocht naar publiekstrekkers zorgt er, in combinatie met de technologische evolutie, ook voor dat installaties steeds groter en spectaculairder worden. “De resolutie van de projecties wordt steeds hoger”, legt Heirbrant uit. “Waardoor bijvoorbeeld 3D-projecties steeds levensechter worden. Ook pyrotechnische of live-elementen duiken steeds vaker op.” Maar dat groter niet altijd beter is, wordt bewezen wanneer we Heirbrant vragen naar de werken waar zij naar uitkijkt. “Ik heb het wel voor 'Missing House', een projectie in de Duivelssteeg die op bijna analoge wijze de contouren van een huis tekent. Heel klein, heel poëtisch maar wel heel mooi.”
Meer info: lichtfestival.stad.gent
