Spitten in het verleden van de Wetstraat

“Bij de VLD kon alles. Ze hebben misschien twee minuten naar onze karteltekst gekeken om dan te zeggen: 'Dat ziet er goed uit'.” Vlaams minister van Mobiliteit, Openbare Werken, Toerisme en Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA) haalt herinneringen op aan de spaak gelopen kartelgesprekken die zijn partij eind 2003, begin 2004 met de VLD voerde vóór N-VA met CD&V in zee besloot te gaan. Toen waren die gesprekken strikt geheim. Meer dan tien jaar na de feiten zijn de tongen wat losser. En daar doet Marc Van de Looverbosch voor zijn docureeks Wissel van de macht zijn voordeel mee.

De VRT-journalist loopt al twintig jaar in de Wetstraat rond, goed voor een schat aan verhalen. Een paar jaar geleden bundelde hij die al eens in een boek. Nu is er een televisievervolg. “Van de dingen die ik in mijn boek beschreef hadden we bij de VRT fantastisch beeldmateriaal liggen. Alleen kun je daar op papier weinig mee aanvangen.”

Van de Looverbosch selecteerde zes verhalen om die daarna uit te spitten met de heren en dames politici die ze van op de eerste rij mee maakten. Onder andere het ontstaan en het opblazen van het kartel tussen N-VA en CD&V, de desastreuze regeerperiode van Groen en het uiteenspatten van de Volksunie passeren de revue.

Schrik

Ivan De Vadder hanteerde een paar jaar geleden een gelijkaardige aanpak in De Coulissen van de Wetstraat. Maar een kopie daarvan is Wissel van de macht niet geworden, vindt Van de Looverbosch. “Ik heb mijn eigen ding gedaan. Alleen qua onderwerpkeuze is er rekening gehouden met het programma van Ivan. Het heeft geen zin twee keer hetzelfde verhaal te vertellen.”

Zevenentwintig toppolitici namen voor de camera van Van de Looverbosch plaats. Van de onvermijdelijke Bart De Wever, over Inge Vervotte en Didier Reynders tot Yves Leterme. Slechts één iemand weigerde. Herman Van Rompuy vond al dat spitwerk in het verleden te gevaarlijk. De getuigen die Van de Looverbosch opriep, wisten dat ze gevoelige materie voor de voeten zouden krijgen. Toch twijfelden ze niet, of nauwelijks, om hun verhaal te doen. “Ik was alleen bang dat ik me niet alles meer zou kunnen herinneren”, vertelt Inge Vervotte, ten tijde van het kartel met N-VA een van de sterkhouders bij CD&V. Schrik om dingen te vertellen die, ook nu nog gevolgen kunnen hebben, had ze niet. “Omdat er ondertussen al wel wat tijd is overgegaan”, zegt Vervotte. “En omdat wat ik nu zeg geen enkel politiek gewicht meer heeft.”

Ook Ludo Sannen was meteen bereid te komen vertellen over de eerste regeringsdeelname van de groenen. Ook al haalde dat dan herinneringen op aan een donkere periode voor zijn partij. “Ik heb geen schroom daarover te vertellen. Misschien werkt het wel therapeutisch. Ik ben ook al een tijdje weg uit de politiek. Die afstand maakt het makkelijker. Ik kan me inbeelden dat een programma als dit voor een politicus die nog in de Wetstraat rondloopt moeilijker ligt.”

Toch was ook Ben Weyts (N-VA), minister in de huidige Vlaamse regering, meteen bereid om Van de Looverbosch te vertellen hoe hij het kartel tussen CD&V en N-VA had beleefd. “Ik heb gewoon de waarheid verteld.” Overleg met de partijvoorzitter – in dezelfde aflevering duikt immers ook Bart De Wever op – is er niet geweest. “Mochten we al hebben geprobeerd onze verhalen op elkaar af te stemmen, dan waren we zeker door de mand gevallen.” De reden voor die openhartigheid is, net zoals bij de andere getuigen, de afstand. In het geval van Weyts niet in de ruimte, wel in de tijd. Het hele kartelverhaal ligt ondertussen meer dan tien jaar achter ons. “Dat maakt het makkelijker praten. Voor eenzelfde getuigenis over een recenter dossier had ik meteen gepast.”

Wissel van de macht, vanaf 31 januari op Canvas