‘Solidariteit in Vlaanderen onderschat’: VRT zet slotakkoord op protestweek

Als de Vlaamse regering denkt dat ze het Vlaamse middenveld uit elkaar kan spelen, dan heeft ze het mis. Meer dan 160 cultuur- en middenveldorganisaties zochten samen met de VRT warmte bij elkaar tegen het kille beleid. ‘Warm Vlaanderen is de boodschap, ijskoud is het beleid.’

“Geen vlaggen voor de camera’s houden alstublieft. Door de vlaggen kunnen onze camera’s de twee podia niet zien.” Het was een vriendelijk verzoek van een VRT-medewerker aan de honderden demonstranten op het Martelaarsplein. Na een week vol protestacties tegen de besparingen in verschillende sectoren door de Vlaamse regering, zou de openbare omroep voor het slotakkoord zorgen met optredens van onder meer Guy Swinnen, het duo Walter Zinzen en Rik Van Cauwelaert, Tom Helsen en Ketnet-wrapster Gloria Monserez. Aan de voordeur van die regering bouwden VRT-medewerkers in enkele uren tijd twee podia en een groot scherm op. Om maar te zeggen dat het aan efficiëntie niet ontbrak.

Op die vlaggen voor de camera’s geen Vlaamse leeuwen. Wel namen en letterwoorden van organisaties die niet hoog van de toren blazen met termen als solidariteit en Warm Vlaanderen, maar liever de daad bij het woord voegen. Zoals de KVG-groep, een organisatie van en voor mensen met een handicap, of FMDO vzw, een koepelorganisatie die sociaal-culturele verenigingen van mensen met een migratieachtergrond ondersteunt, of Samana, dat de levenskwaliteit van mensen met een chronische ziekte helpt verbeteren.

“Niemand begint te werken in de socio-culturele sector om rijk te worden”, zegt Peter Hannes van Samana, die met een 13-tal collega’s uit de verre Kempen naar Brussel is afgezakt. “Een warm hart zorgt ervoor dat je leert leven van een loopbaan zonder opslag. Voor mij is dat al geleden van 2009, maar ondertussen wordt alles wel duurder.” Hannes is er het hart van in dat de Vlaamse regering beslist heeft om de subsidies voor de organisatie waar hij al jaren voor werkt met 6 procent te verlagen. Niet omwille van zijn loon, maar omwille van zijn jonge collega’s. Die ziet hij steeds vaker, steeds sneller tegen een burn-out aanlopen.

Constructieve dwarsliggers

Opvallend trouwens is dat niet alleen werknemers, maar ook werkgevers in sociale en socio-culturele organisaties hun personeel en cliënten niet alleen in de koude wilden laten staan. Algemeen directeurs zoals Dirk Remy van dienstverleningscentrum Heilig Hart in Deinze en Lut Van de Vijver van Emiliani, een centrum voor mensen met een mentale handicap, ruilden hun warme bureau in voor de ijzige wind op het Martelaarsplein.

“Wij zijn constructieve dwarsliggers”, zegt Van de Vijver, die heeft uitgerekend dat de besparing van 6 procent of 700.000 euro bij Emiliani in Lokeren in drie jaar tijd het equivalent van 10 op de in totaal 220 jobs zal kosten. Ze kan initieel begrip opbrengen voor de besparingen. “Natuurlijk kunnen een aantal zaken efficiënter, maar je hebt wel een minimum aan expertise en personeel nodig om in de zorgen van cliënten te voorzien. Wij staan hier dan ook niet voor onszelf, maar voor hen.” Wie te veel moet raken aan zijn personeelsbestand, raakt uiteindelijk aan de kwaliteit van de zorg. “En dat in een tijd waar politici de mond vol hebben met woorden als inclusie en empowerment. Eigenlijk begrijp ik het niet.”

Dirk Remy van het Heilig Hart in Deinze treedt zijn collega bij. “Zorg op maat is de boodschap, maar besparingen vormen het beleid. Ik wil gerust ondernemend zijn. Maar mensen zijn dynamische wezens, onze cliënten zijn mensen. Dat zijn geen auto’s die je van de band laat rollen en klaar.” De algemeen directeur wil zeker benadrukken dat hij zich met zijn aanwezigheid niet tegen de regering keert, maar wel tegen het beleid.

De afgelopen Vuurwerk-week was strak georganiseerd. Maandag lieten organisaties die zich toelegden op gelijke kansen, integratie en etnisch-culturele minderheden van zich horen. Dinsdag was het aan welzijn, zorg en armoede en woensdag ging de aandacht naar jeugd, sociaal-cultureel volwassenenwerk en amateurkunsten. “Op de slotdag, donderdag, wilden we al die mensen samenbrengen”, zegt Sarah Scheepers van de organisatie achter Vuurwerk. “De term ‘warme samenleving’ komt meermaals voor in het regeerakkoord, maar in de praktijk zien we daar weinig van. Voor ons is het belangrijk dat we allemaal samen een vuist maken.”

VRT met slagkracht

Want dat is de grote vrees op het Martelaarsplein. Wat voor nut heeft die Vuurwerk-week nu eigenlijk gehad? Binnenkort komen de feestdagen eraan, werkt elke organisatie op een minimumbezetting en is er weinig energie over om een front te vormen. “En dat is waar deze regering op hoopt”, speelde Rik Van Cauwelaert zijn rol als politiek analist op het podium. “Zijn jullie klaar om te blijven vechten?”, vroeg VRT-presentator Marcel Vanthilt aan de toeschouwers. Het antwoord was niet mis te verstaan: “JA!”

De VRT maakte van de gelegenheid gebruik om duidelijk te maken aan de Vlaamse regering dat het solidair is met alle organisaties op het plein. Maar de openbare omroep wilde vooral nog eens bij monde van Walter Zinzen luid en duidelijk stellen: “VRT mag geen regime-zender worden”, waarop het publiek luid begon te joelen. Na de twee uur durende optredens , interviews en speeches schoven enkele vertegenwoordigers van de openbare omroep aan voor een overleg bij minister van Media Benjamin Dalle (CD&V). Die benadrukte volgens zijn woordvoerder dat de minister in een slagkrachtige VRT gelooft, maar dat ook zij zullen moeten bijdragen in de besparingen. “Dat zal in de mate van het mogelijke in dialoog gebeuren.”

Mantelzorgers, verpleegkundigen, leraren en begeleiders kregen geen enkele minister te zien. Daar maakten de organisatoren zich ook geen illusies over. “Politici vergissen zich wanneer ze denken dat dit een eindpunt is. Het is het begin”, zegt Sarah Scheepers. “Men moet niet denken dat de strategie van verdeel en heers zal werken. Wij zijn bereid om nog heel lang door te gaan.”

Bij het kabinet van Wouter Beke (CD&V), minister van Welzijn, blijft men vasthouden aan de communicatielijn van de voorbije weken. In totaal zullen de uitgaven voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding met 2 miljard stijgen: van 13 miljard in 2019, tot 15 miljard in 2024. “Het klopt dat ook onze beleidsdomeinen een bijdrage leveren aan de besparingen. We kiezen ervoor om te besparen op ondersteunende functies, zodat we de werking op het terrein zo veel mogelijk kunnen vrijwaren. Welzijn moet ook veel minder besparen dan er opnieuw wordt geïnvesteerd.”

De vraag is maar of de druk op de regering niet stilaan heel groot wordt. Of om het met de woorden van éminence grise Rik Van Cauwelaert te zeggen: “Deze regering is een stap te ver gegaan. Ze heeft heel Vlaanderen tegen zich in het harnas gejaagd.”