Theaterrecensie
Slapstick of tragedie? Olympique Dramatique verslikt zich met 'Risjaar Drei' in Shakespeare
Vierhonderd jaar nadat Shakespeare Richard III boven de doopvont hield, spreekt diens bloeddorst nog altijd tot de verbeelding. In een tijd waarin plat despotisme op toenemend succes mag rekenen, werpt de tekst van de bard een huiveringwekkend spiegelbeeld op. Helaas biedt dat in Risjaar Drei van Olympique Dramatique geen garantie op een beklijvende voorstelling.
Ontdaan van coulissen benut Olympique Dramatique in Risjaar Drei de maximale grootte van het podium van de Bourla. Boven de diepe, donkere ruimte hangt een vervaarlijk tienpotige spin, als een omen boven de speelvloer. Peter Van den Begin strompelt als Risjaar door een dikke laag houtskool, terwijl hij het publiek in sappig Antwerps zijn gruwelijke plannen toevertrouwt.
Richard III is het laatste deel van Shakespeares historische drama’s over het Engelse koningshuis. Nadat de mismaakte geweldenaar Richard, samen met zijn broers, een bloederig einde heeft gemaakt aan het koningschap van de Lancasters, blijkt de vrede van korte duur. Richard zet zijn zinnen op de troon en daarbij moeten dit keer ook zijn eigen bloedverwanten het ontgelden. Sluw als hij is, ontdoet hij zich - één voor één - van elk familielid dat zijn doel in de weg staat. House of Cards is er niets tegen.
Maar waar Frank Underwood de kijker blijft fascineren met zijn geperverteerde, maar tegelijk vreemdsoortig aantrekkelijke persoonlijkheid, gaat Risjaar Drei al gauw vervelen. Niettegenstaande Van den Begin er na zijn uiteindelijke kroning in slaagt om dan toch iets meer ambiguïteit aan zijn personage te geven, zien we in het gros van het stuk een Risjaar met slechts twee kleuren. De ene keer is hij inslecht, de andere keer vervalt hij in uitvergroot komisch spel.
De rest van de personages is in hetzelfde bedje ziek, waardoor zelfs de meest tragische momenten letterlijk overschreeuwd worden. Het Echt Antwaarps Theater is nooit veraf. Alleen Jan Decleir toont heel even dat het anders kan, als hij - uit de zaal - het podium opspringt in de rol van Margaretha. Plots zien we hoe één personage een griezelig breed spectrum aan eigenschappen – van moederlijkheid tot puur geweld – in zich kan verenigen.
Ironisch wel dat de enige twee vrouwen uit de cast het zelf met oninteressante rollen moeten stellen, hoewel ze de mannen moeiteloos van het podium spelen. Na haar sterke intro mag Sanne Samina Hanssen nauwelijks meer zijn dan een veredelde paspop. En dat Mieke De Groote en passant – lachen, gieren, brullen – ook nog eens in de borsten geknepen wordt, maakt het plaatje compleet. Van hedendaagse makers mag men toch verwachten dat ze de man-vrouwverhouding uit klassiek repertoire op zijn minst creatief bevragen?
Naast een eervolle vermelding voor enkele mooi uitgepuurde muzikale intermezzi, gaat de grootste pluim voor de productie ongetwijfeld naar scenograaf Stef Stessel. De loodzware ijzeren buizen die samengebonden boven het podium de dreigende spinnenkop vormen, verworden op het einde tot een roodgloeiende kroon die dramatisch uiteenspat, wanneer Risjaars koninkrijk ten einde is. Samen met de verkoolde, onstabiele, speelvloer weet Stessel daarmee de dreiging van het despotisme te vatten.
Maar die beeldende vondsten kunnen het grootste manco van Risjaar Drei niet verhullen. Bij het verlaten van de zaal moet je je de vraag stellen waarin nu precies de toegevoegde waarde van deze voorstelling schuilt. Een echt antwoord is er niet. Wie vooraf hoopte dat Shakespeares Richard III de aanleiding was om voorbij de waan van de dag te reflecteren over hedendaags dictatorschap en machtswellust, bleef op zijn honger zitten. De vluchtige verwijzing naar Trumps ‘fake news’ was in elk geval weinig bevredigend.
Zo fascinerend als Shakespeares Richard III is, zo licht weegt deze Risjaar Drei.
Nog tot 19/2 in Toneelhuis, Antwerpen. Nadien op tournee door Vlaanderen en Nederland. toneelhuis.be
