Seks, drugs, house en razzia's: het einde van de Vlaamse megadiscotheken

Niks zo Vlaams als de discotheek. Wat in de jaren 70 nog gemoedelijk ‘dancing’ heette en vaak een verbouwde villa of hoeve langs een steenweg was, werd in de jaren 90 een flitsende megatempel, met dank aan new beat, house en xtc. Maar van Atmoz over Illusion tot Cherry Moon, de voorbije jaren sloten ze één na één.

Sinds kort ligt ook de parking van La Rocca in Lier er leeg en verlaten bij, want na twintig jaar (een record in de branche!) besloot uitbater Wim Van Ouytsel dat het genoeg geweest is. Voor het eind van het jaar wil hij La Rocca tegen de grond. Op de plek langs de Antwerpsesteenweg waar gefeest werd in de meest waanzinnige decors, komt – geheel conform de tijdgeest – een winkelcentrum, met een ‘polyvalente evenementenhal’ op het dak.

Stella Artois bouwde hier in 1963 het baancafé Zimmerhof. Later werd dat dancing Forum, en in 1988, toen jij het pand kocht, werd het La Rocca.

"Ik zit al van kleins af in de horeca, mijn vader was maître d’hotel in een feestzaal in Lier. Vanaf mijn 13de draaide ik daar plaatjes op trouwfeesten. De ideale leerschool voor een dj, want op trouwfeesten leer je alle soorten publiek te bespelen. Op mijn 21ste ben ik een café begonnen.

"Eind jaren 80 kwam dancing Forum te koop, een dancing met een Romeins interieur, compleet met pilaren en zo (lacht). Ze vroegen 20 miljoen Belgische frank met inboedel of 3 miljoen zonder. Ik had net 3 miljoen frank gespaard met mijn café en kocht het leeg. Ik wou niet het zoveelste danscafé openen, met muziek van Barry White, disco of Hollandse ambiance. Ik wou avant-garde. De Boccaccio in Destelbergen was mijn grote voorbeeld. Als je daar binnenkwam, werd je echt overdonderd: die lichtgevende trappen naar de dj booth, een dansvloer vol mensen, erboven een groot terras... De sfeer was direct: wham! En wat dj Olivier Pieters daar eind jaren 80 op zondag draaide, die loodzware new beat, de vertraagde versie van de elektronische new wave, nergens anders hoorde je dat. Vrienden waarschuwden me: ‘Die elektronische muziek is maar een trend.’ (lacht)"

Niet de meest accurate voorspelling.

"Nee, maar toen leek het wel zo: Studio Brussel draaide geen elektronische muziek en Humo schreef er niet over. Dat was ook de reden waarom mensen naar La Rocca kwamen: om muziek te horen die je nergens anders hoorde. Als het op de radio werd gedraaid, mocht het bij ons niet binnen.

"Boccaccio was mijn grote voorbeeld, maar ook The Scandals in Antwerpen, een extravagante club, was een inspiratiebron. En De Molen in Sint-Katelijne-Waver, een club waar ze zogenaamde popcorn oldies draaiden."

Popcorn was de Belgische dj-scene die in de jaren 70 ontstond in discotheek De Popcorn in Vrasene. De dj’s draaiden daar soul, Motown en doowop én vertraagden die platen, wat popcorn de voorloper van de new beat maakte.

"De popcornscene was heel gay, een publiek dat je móét hebben als trendsettende discotheek. Gays feesten en brengen speciaal geklede vriendinnen mee – ze gaven couleur locale aan een boîte als La Rocca. Gasten met leren rokjes, piercings en tattoos: begin jaren 90 was dat speciaal, hè. En de vrouwen op onze dansvloer hadden vaak bijzonder weinig om het lijf, op wat latex na. Er werd ook al eens een bovenstukje thuisgelaten (lacht). De succesmix van La Rocca was: 25 procent extravagant uitgedoste klanten en 75 procent anderen, die zich kwamen vergapen aan dat speciale volk."

La Rocca stond ook bekend om z’n spectaculaire decors, waarvoor op geen frank werd gekeken.

"Bij onze Far West Party stonden er echte paarden in stallen op de parking, tijdens onze circusparty hingen er trapezeartiesten aan het plafond en liep er iemand met een zwarte panter door het publiek. Aan een ketting weliswaar, maar iedereen ging toch opzij voor dat beest (lacht).

"Begin jaren 90 kwam Grace Jones vaak naar La Rocca. Een heel sympathieke vrouw. Ze is later nog getrouwd met een portier van de Carré."

De popcorndiscotheken in de jaren 70, maar ook Boccaccio en La Rocca: het was er allemaal te doen op zondag. Is uitgaan op zondag een typisch Vlaams fenomeen?

"Typisch voor Vlaanderen is zeker dat uitgaan op zondag zolang kon overeind blijven. In Nederland zijn ze veel strenger over het sluitingsuur. De zondagavond was er voor de zelfstandigen die op maandag niet moesten werken: de obers, de kappers... Maar onze zondag was in het begin geen succes, want iedereen zat toen nog in de Boccaccio. In ’91 moesten zij sluiten op zondag, en toen zijn wij in dat gat gesprongen. Maar de Boccaccio is nog altijd de meest legendarische club die we ooit hebben gehad, zonder twijfel."

Feesten op zondag

Het verhaal van de Boccaccio, de ‘tempel van de new beat’, begint in 1963. In dat jaar zag de Gentse matrassenhandelaar Robert De Maesschalck tijdens een levering in Leuven hoeveel auto’s daar voor een feestzaal geparkeerd stonden. "Ik moet ook zoiets beginnen", dacht hij en niet veel later opende hij Balmoral aan de Brusselsesteenweg in Gent. In het begin was dat een feestzaal met jukebox en orkestjes, tegen het einde van de jaren 60 een discotheek met dj’s. In 1971 kocht De Maesschalck in Destelbergen een vervallen domein uit de jaren 30 met een restaurant, een villa en een vijver. De villa met patrijspoorten richtte De Maesschalck in als discotheek. Het maritieme interieur leverde de nieuwe discotheek de bijnaam het Boothuis op. Maar de officiële naam kwam van De Maesschalcks oudste zoon Dirk, die de zaak mocht uitbaten: Boccaccio.

Robert en Dirk De Maesschalck zijn intussen overleden, dus is het Danny, de jongste zoon van de familie, die me te woord staat, in het vervallen ouderlijke appartement boven dancing Balmoral, tussen de kartonnen dozen met vergeelde 45 toerensingletjes. Tot begin dit jaar hield Danny Balmoral nog open, maar ook die discotheek is nu gesloten.

"De naam Boccaccio had niks te maken met de schrijver – mijn broer Dirk was op vakantie geweest in Spanje en had daar een discotheek gezien die zo heette (lacht). Helemaal in het begin, in de vroege jaren 70, was de Boccaccio enkel open op zondagnamiddag, van drie tot acht uur. De mensen deden toen op zondag kroegentochtjes langs kleine discotheken: iets drinken, een beetje boppen – met z’n tweeën dansen. Naarmate de jaren vorderden, schoof dat dansmoment steeds meer op richting zondagavond.

"Midden jaren 80 werd tegenover de Boccaccio een nieuwe discotheek geopend: de Carrera. Plots liep de Boccaccio leeg. Mijn vader wist wie achter de Carrera zat: frauduleuze kerels die de ene bouwonderneming na de andere failliet lieten gaan, maar er steeds met de materialen vandoor gingen. Mijn vader probeerde het gerecht ervan te overtuigen dat de Carrera gebouwd was met gestolen stenen, maar dat ging voor mijn broer Dirk niet snel genoeg. Hij heeft toen de grote stommiteit begaan om een aantal gasten de opdracht te geven een jerrycan benzine leeg te gieten aan de ingang van de Carrera. Maar de politie heeft de daders kunnen pakken, de jerrycan lag op de achterbank van hun auto. Ze wezen mijn broer én mijn vader – die er niks mee te maken had – aan als opdrachtgevers. Ze vlogen voor vier maanden de gevangenis in.

"Mijn broer was heel impulsief, mijn vader moest hem altijd intomen. Hij was een zorgenkind, letterlijk: op zijn 12de kreeg hij een klierziekte, zijn bijnieren groeiden mee met zijn nieren. Later begon ook zijn hypofyse te groeien en zat hij met een overactieve klier in zijn hals, waardoor zijn huid heel donker werd. Mijn broer was niet volgroeid, was klein en zwaar en de operaties hadden zijn buik verminkt: je begrijpt dat hij het troetelkind was van mijn vader en moeder."

Daarna beslisten ze een volledig nieuwe Boccaccio te bouwen. Moedig!

"Toen ze uit de cel kwamen, stond die Carrera er nog altijd. Mijn broer heeft toen beslist dat er maar één manier was om onze klanten terug te krijgen: een nieuwe discotheek bouwen. We zijn in 1985 naar Londen gegaan om inspiratie op te doen. In Watford zag mijn broer zijn grote voorbeeld: discotheek Paradise Lost, met trappen, watervallen... De nieuwe Boccaccio die in ’87 openging, was in wezen een kopie daarvan.

"Vanaf dag één hadden we met onze nieuwe Boccaccio de klanten van de Carrera afgepakt. Maar we zaten met een nieuw probleem: de muziek van onze succes-dj op zondag, Dick Van Gelder, werkte niet meer. Zijn stijl was die van de vrije radio’s: muziek aan elkaar praten, moppen tappen, disco en soul. Maar het moest nu elektronisch zijn, new wave. Toen hebben we radicaal voor nieuwe dj’s gekozen. Op zondag waren we open van 10 uur ’s avonds, tot maandagavond 6 uur. Olivier Pieters draaide eerst, Eric Beysens – die ook in La Rocca draaide – nam over op maandagochtend. Zij zijn de dj’s die de new beat in de Boccaccio hebben geïntroduceerd."

XTC! XTC! XTC!

Het is precies dertig jaar geleden dat de new beat de dansvloer van de Boccaccio in trance bracht, met jongens en meisjes die op de dramatische klanken van ‘Rock to the Beat’ een soort robotdans uitvoerden: hun benen bewogen amper, met hun armen en hoofden maakten ze theatrale slowmotionbewegingen. Het publiek van de Boccaccio was extravagant: véél gays, véél vrouwen, exhibitionisten én voyeurs. Zelfs vanuit Frankrijk en Nederland sprong men eind jaren 80 in de Golf GTI richting de Oost-Vlaamse verkavelingsgemeente Destelbergen, bij voorkeur helemaal uitgedost in newbeatuniform: T-shirts van Walter Van Beirendonck en schoenen van Dirk Bikkembergs (ook de Belgische mode van de Antwerpse Zes brak toen door), fluorescerende smileybadges, een enorme kuif in het haar en natuurlijk een wielrennersbroek.

De Boccaccio zal voor altijd verbonden blijven met die gekke mode van wielrennersbroeken. Wat is het échte verhaal daarachter?

"Mijn vader was een groot wielerliefhebber. Op een gegeven moment heeft hij met de Boccaccio een wielerploeg gesponsord. Aan de vijver achter de discotheek stond een chalet met jacuzzi, en zijn wielrenners kwamen daar op zondag weleens gebruik van maken. Toen die renners in hun koersoutfit gesignaleerd werden in de discotheek, gingen ook discotheekgangers uit in koersbroeken (lacht)."

De legende wil dat de parking vol stond met sport- en luxewagens: Ferrari’s, Lamborghini’s...

"En de Mercedessen SEC van toen... Maar de sfeer was vooral persoonlijker. Goeie klanten liepen achter de toog, travesties en coiffeurs waren ook plezante mensen. Er was toen helemaal geen agressiviteit. Je kunt je ook niet voorstellen welke omzet er werd gedraaid in de drankverkoop, de reden waarom mijn ouders in de branche waren gestapt. Maar dat veranderde toen drugs hun intrede deden. Drugs hebben de discotheken kapotgemaakt."

Volgens sommigen had house begin jaren 90 nooit kunnen doorbreken zonder xtc.

Van Ouytsel van La Rocca: "Hoe zou Woodstock eruitgezien hebben zonder lsd en marihuana? Iedere generatie, iedere muziekstijl, heeft z’n drugs. Zo beleefde ik die tijd ook: als de nieuwe hippieperiode.

"Maar je zat wél ineens met een enorm probleem. De wet zegt dat je als uitbater verantwoordelijk bent voor drugsgebruik in je zaak. Iemand die een joint rookt of een lijn coke snuift, dat kun je nog zien. Maar plots slikken je gasten xtc, pilletjes die eruitzien als een stuk kauwgom."

Begin jaren 90 ging er geen weekend voorbij zonder een drugsinval in een discotheek.

"In ’91 werd ik bij de toenmalige BOB geroepen, in Mechelen. Die adjudant: ‘Manneke, uw dancing, dat is een probleem. Daar worden drugs gebruikt, xtc. Ge moet andere muziek draaien.’ Ik zeg: ‘Wat wil je dan dat ik draai? Barry White en Mireille Mathieu? Dat is commerciële zelfmoord, dat doe ik niet.’ Waarop die adjudant: ‘Oké, maar dan werk je mee. Je gaat ons drugdealers leveren.’ Nu waren die drugs ook slecht voor mijn zaak, want door xtc verkochten we minder drank. Een pil kostte toen 1.000 frank (25 euro, red.), een pint 40 frank (1 euro, red.). Wie al flink wat betaald had voor xtc, was niet van plan om nog een fles champagne te bestellen, hè. Dus ik stemde toe om mee te werken. Maar toen ik naar buiten stapte, dacht ik ook: moet ik nu hun werk doen?

"Wat later kwam Telefacts een reportage draaien in La Rocca, de journalist was op de hoogte van die samenwerking met de BOB. Midden op mijn dansvloer vraagt hij me: ‘Waaruit bestaat de samenwerking met de BOB precies?’ Waarop ik, jong en onbezonnen: ‘Ze willen dat ik de kastanjes voor hen uit het vuur haal, en ik vind dat niet kunnen.’ Die quote haalde natuurlijk de uitzending, en een paar weken later hadden we onze eerste razzia. Die adjudant heeft me toen letterlijk gezegd dat die inval een vergelding was voor die uitzending: ‘Manneke, dat had je niet moeten zeggen op de televisie.’

_{Lees verder onder de afbeelding.}

"In ’92 hebben we nog een razzia gehad, en in ’93 onze laatste, deze keer door de BOB van Antwerpen. Die BOB’ers zeiden me vlakaf: ‘Wat die zeikers van Mechelen niet konden, gaan wij eens doen. Wij gaan La Rocca sluiten.’ Maar uiteindelijk hebben ze die razzia’s gestaakt, want grote vangsten leverden ze toch niet op. Iedereen gooide alles op de grond, hè. We moesten wel nog dealers aangeven, maar ook dat werden ze beu. Als we iemand vonden met vijf pillen op zak en we belden de lokale politie, zeiden ze daar op de duur: ‘Zeg, voor vijf pillen komen wij niet.’"

Danny, de Balmoral, die je tot begin dit jaar uitbaatte, stond bekend als een plek waar je overdag gewoon kon binnenlopen om lsd en xtc te kopen.

"In ’96 heb ik acht maanden in de cel gezeten. Ik was veroordeeld voor het ter beschikking stellen van een lokaal voor druggebruik. In de gevangenis kwam ik klanten tegen: ‘Maar Danny, wat doe jij hier?’ Ik zei: ‘Opdraaien voor jullie fouten.’ Met die gevangenisstraf moest ik de rekening betalen voor al die mislukte razzia’s waarbij de BOB met lege handen naar huis ging omdat de klanten hun drugs op de grond gooiden. Zo zie ik dat."

Ook de Boccaccio kwam vaak in het nieuws door razzia’s, maar die hadden meestal te maken met boze buren.

Wat wil je? Op maandagochtend liep het vol feestgangers op de parking. Buurtbewoners deden hun rolluiken omhoog en zagen soms discotheekbezoekers in hun tuin lopen. Daarom heeft de burgemeester ons in ’91 verplicht om op maandagochtend te sluiten om vijf uur. Om al dat volk op te vangen, hebben we toen de Balmoral, die al jaren leegstond, opengedaan als afterclub.

"Intussen zaten we in de Boccaccio met een liefdesbreuk. Mijn broer had voor de uitbating destijds een nv opgericht met zijn vriendin Martine. Omdat hij na zijn gevangenisstraf een tijd zijn burgerrechten kwijt was, had hij haar de meeste aandelen gegeven, 85 procent. ‘Later’ zouden ze dat wel in orde brengen. Maar Martine begon een affaire met een discotheekganger, een Italiaan uit Brussel. Mijn vader had het als eerste door en was ook haar eerste slachtoffer: ineens weigerden de portiers hem de toegang tot zijn eigen gebouw. Plots zat mijn broer zonder geld, want Martine hield geld achter en nam de sleutels van de kluizen mee. Mijn broer kreeg ook een nieuwe relatie en kwam op een dag naar me toe: ‘Ik stop met de Boccaccio, Martine heeft me mijn geld gegeven, het is goed zo.'

"Tegen ’92 zette niemand van ons nog een voet in de Boccaccio: we mochten niet meer binnen. Martine was de bazin, haar vriend Sergio de nieuwe uitbater. Een heel ander beleid, ook de muziek was agressiever: trance. Op een maandagochtend is er toen bij ons in de Balmoral een gemaskerde bende met baseballknuppels binnengevallen, ze hebben mijn vader lelijk toegetakeld. We hebben nooit geweten wie de daders waren, maar ik weet zeker dat het een vergelding was vanuit de Boccaccio. De discotheek die we zélf uit de grond gestampt hadden! En toen speelde mijn broer zijn impulsiviteit weer op: uit wraak stapte hij naar het gerecht en vertelde hij hen over het zwarte geld van Martine. In ’93 moest de Boccaccio sluiten. Maar mijn broer heeft toen niet alleen zijn ex, maar ook zichzelf aan de galg gepraat, want hij had nog altijd die 15 procent van de aandelen, hè. In ’97 is hij samen met haar veroordeeld tot een monsterboete van 200 miljoen Belgische frank."

Zalige Zunday

Een paar jaar na de sluiting van de Boccaccio dook er een nieuwe en veel beruchtere discotheek op, de Zillion. Met een aquarium vol schaars geklede danseressen en een dansvloer die tijdens de climax in de dj-set enkele centimeters naar beneden schoot, confettikanonnen, lasers en special effects gold de Antwerpse discotheek van 1997 tot 2002 als het bizarre orgelpunt van de Vlaamse discotheekhype. Schimmige BV’s en modellen schurkten er gezellig aan tegen pornomakers Dennis Black Magic en Eddy Lipstick, maar ook Georgische maffiosi van het Falconplein en Marokkaanse carjackers uit Borgerhout vonden hun weg naar de dancing. Met muzikale vernieuwing had de Zillion niks te maken, het was meer een soort pretpark voor volwassenen van bedenkelijk allooi. Het typisch Vlaamse fenomeen van uitgaan op zondag beleefde er z’n trieste ‘hoogtepunt’ met de Zundays: één zondag per maand kon je er terecht voor live porno on stage. De Zillion was de climax en het verval van het Vlaamse discotheekwezen in één, gerund door de tengere Frank Verstraeten.

Van Ouytsel: "De Zillion was voor mij een grote concurrent. Ineens zag ik mijn inkomsten met 30 procent zakken. La Rocca-klanten werden Zillionisten. Ik kon ook niet op tegen het geld van Frank Verstraeten, die net had gecasht met de verkoop van zijn computerbedrijf Infobrix. Alles aan de Zillion was over the top, niemand kon daar tegenop."

Het stond onlangs nog in de krant: D’Ardennen-regisseur Robin Pront bereidt een film voor over de Zillion, met Matteo Simoni in de rol van Dennis Black Magic. Wie speelt straks Frank Verstraeten en de rist BV’s en babes die zich rond de millenniumwissel zo graag in de vipruimtes van de Zillion ophielden? Het is een even groot mysterie als hoe het tegenwoordig gaat met de echte Frank Verstraeten, na talrijke vervolgingen en veroordelingen. Of toch niet: Verstraeten is nog steeds actief in de dancewereld, maar dan achter de schermen: zijn bedrijf Pixelscreen levert led-apparatuur aan onder meer Tomorrowland.

Waarom ben je ooit met de Zillion begonnen?

"Uit rancune. Ik werd eens geweigerd aan de ingang van een discotheek en dacht: ‘Oké, dan begin ik er gewoon zelf één.’ Maar het hele verhaal van de Zillion hou ik voor de film van Robin. Tot dan geef ik geen enkel interview."

Grootheidswaanzin, wraakacties, gedoe met vrouwen en zwarte kassa’s: zowel de Zillion als de Boccaccio gingen ten onder aan die cocktail. Gerechtelijke problemen blijken bij de stiel van discotheekuitbater te horen.

Ook naar het zwarte geld van La Rocca werd in 2007 een onderzoek geopend: in vijf jaar tijd heb je zo’n 9 miljoen euro in het zwart verdiend, bijna de helft van je omzet. In 2014 ben je in beroep veroordeeld tot 30 maanden effectief.

Van Ouytsel: "Ik ben in cassatie gegaan en daar hebben ze geoordeeld dat mijn proces opnieuw gevoerd moet worden. Daar wacht ik nog altijd op. Ze wilden met dat onderzoek een voorbeeld stellen, om de horeca af te schrikken. Ik geef toe dat ik in het zwart heb gewerkt, zoals iederéén toen. Maar om mijn zaak draaiende te houden: om personeel een deel in het zwart te betalen, en om zwart ingekochte drank te betalen. Dat hebben organisatoren van die pop-upevents tegenwoordig goed gezien, zij moeten zich op kalme avonden niet blauw betalen aan personeel."

De ondergang

Waarmee we aanbeland zijn bij hét pijnpunt: de pop-upevents en themafeestjes op wisselende locaties, die volgens trendwatchers de doodsteek gaven aan de discotheken. Want verwende millennials willen alles, behalve ieder weekend in dezelfde auto richting dezelfde discotheek trekken.

Geven jonge mensen hun geld vandaag liever uit aan etentjes in plaats van aan nachten vol drugs en drank?

Lina Juvens (marktonderzoeker bij Trendwolves) "Een Amerikaans onderzoek uit 2017 toont aan dat millennials beduidend meer uitgeven aan restaurants dan hun ouders. Maar ze gaan natuurlijk ook nog veel uit. Kijk naar de Overpoortstraat in Gent, de cafés daar zitten iedere week overvol. Alleen is het aanbod véél groter dan vroeger, met veel tijdelijke invullingen ook: veel evenementen in leegstaande panden. Het moet het liefst steeds iets anders zijn.

"We merken ook twee tegenstrijdige trends: aan de ene kant heb je iets als Tomorrowland, met al z’n beleving, zotter kan het niet. En aan de andere kant is er een beweging waar het meer gaat over de muziek, zoals bij de Kompass Club in Gent. Door Netflix is het ook geen schande meer om een weekendje thuis te blijven, en door de Ryanairs en Easyjets van deze wereld kunnen jonge mensen goedkoop op citytrip. Maar wie een citytrip maakt, let de rest van de maand wel op z’n geld."

Is Tomorrowland niet dé grote schuldige van de teloorgang van de Vlaamse discotheken?

Van Ouytsel: "Nee, alle festivals gingen op een gegeven moment steeds meer dance programmeren: onze zomerperiodes werden daardoor slechter en slechter. En er kwamen meer alcoholcontroles. Hét grote kantelmoment was de crisis van 2008: de mensen begonnen meer op hun geld te letten, de drankverkoop daalde. Een alleenstaande die 25 jaar geleden van school kwam en ging werken, kon alleen gaan wonen, zich een auto permitteren én in het weekend uitgaan. Dat kan nu niet meer: de huurprijzen zijn gestegen en de lonen gedaald – de levensstandaard ligt nu veel lager."

_{Lees verder onder de afbeelding.}

De Maesschalck: "Het digitale tijdperk heeft ook veel kapotgemaakt, mensen hebben geen geduld meer. Kwamen ze binnen en het was kalm, dan begonnen ze meteen op hun telefoon uit te zoeken waar er wél volk was. En weg waren ze. Het ligt dus niet aan Tomorrowland, al ben ik wel een beetje jaloers op de samenwerking tussen het festival en de gemeente Boom. Wij zagen de burgemeester alleen als hij weer eens een razzia kwam doen (lacht)."

Danny, wat is er geworden van je broer Dirk, de man die in 1987 de Boccaccio bouwde en daarmee de blauwdruk leverde voor alle grote Vlaamse discotheken?

De Maesschalck: "Hij is drie jaar geleden gestorven, alleen, in het appartement boven de Balmoral waar we als kind samen zijn opgegroeid. Zijn zwakke gezondheid heeft hem uiteindelijk ingehaald. Hij heeft die monsterboete van de Boccaccio ook nooit betaald, hij soupeerde alles op. Ik was soms kwaad op hem, ja. Maar ik denk dat hij door die aantasting van zijn hypofyse zo was, zo wispelturig. Mijn broer was de man van de grote ideeën, maar hij is nooit gelukkig geweest."

_{Copyright Humo}