Scarlett Johansson: "Hoe meer vrouwen, hoe meer vibes"

De filmsector is in beweging. Steeds meer vrouwen maken furore als regisseur (Kathryn Bigelow, Lisa Cholodenko, Ava DuVernay) en ­producent (Reese Witherspoons productiemaatschappij Pacific Standard scoorde hits met Gone Girl en Wild, Sharmeen Obaid-Chinoy won in 2016 een Oscar voor de korte documentaire A Girl in the River: The Price of Forgiveness).

Toch worden veel vrouwelijke acteurs nog altijd aanzienlijk minder betaald dan hun mannelijke ­collega’s, en bij de Oscars spelen ze meestal een bijrolletje. Dat laatste pikt het publiek niet langer. De jury van de Academy Awards 2016 kreeg een storm van kritiek te verwerken omdat er zo weinig vrouwen en niet-blanken genomineerd werden.

Er zijn niet veel A-actrices die hoge ogen gooien door een film te dragen, maar daar komt stilaan verandering in. Scarlett Johansson oogstte veel bijval voor haar rol als buitenaards wezen dat jacht maakt op mannen in Under the Skin, en we zien haar in 2017 terug als cyborg-agente in het sf-spektakel Ghost in the Shell. Met haar personage Black Widow in The Avengers, Captain America en Iron Man II bereikte ze de supersterstatus. Volgens Box Office Mojo betaalden filmstudio’s haar tot dusver 3,3 miljard dollar uit, wat haar tot de best verdienende actrice aller tijden maakt. Toch was ze deze herfst de enige vrouw in de top 20 van de lijst.

De wereld heeft u zien opgroeien op het scherm – u begon er al op uw 10de mee. In de loop van die tijd zijn vrouwen ook meer rollen gaan vervullen in het echte leven. Zie je dat terug bij de productie van films?

Scarlett Johansson: “Er zijn meer vrouwelijke regisseurs en meer vrouwen bij de diverse teams op de set. Tien jaar geleden liepen er ­louter mannen rond in de film­studio; alleen bij de kostuums, de schmink en de kapper kwam je ­af en toe een vrouw tegen. Tegenwoordig zie je vrouwelijke camera-assistenten, cinematografen en opnametechnici.

“Ik ben momenteel bezig met Rock That Body, de debuutfilm van Lucia Aniello, en daar lopen nogal wat vrouwelijke crewleden rond. Bij de meeste andere producties die ik deed, was dat wel anders.”

Verandert dat de manier waarop u het acteren ervaart?

“Het is gewoon leuk om met een diverse groep te werken. Je hebt meer vrouwelijke energie op de set, allerlei types mensen, verschillende vibes en een meer uitgebalanceerde creatieve omgeving.”

Wat voor rollen trekt u op dit moment in uw carrière aan?

“Ik heb altijd hetzelfde principe gehanteerd om rollen te ­kiezen: ik ga voor films die ik zelf wil zien. Naarmate ik ouder word, ­wijzigt uiteraard mijn voorkeur.

“Ik ben nooit een grote fan van superheldencomics geweest, maar ik heb toegestemd voor Iron Man II (2010) omdat ik hield van wat regisseur Jon Favreau deed met het hoofdpersonage. Het leek me een boeiend vooruitzicht een Marvel-personage zoals Black Widow over meerdere films uit te bouwen.”

De rollen die u kiest zijn vaak sterk afwijkend. In Under the Skin (2013) speelt u bijvoorbeeld een buitenaards roofdier dat de ­mannelijke seksualiteit tegen hen gebruikt. Vindt u het belangrijk om zulke dingen uit te proberen?

“Ik zoek naar projecten van film­makers die het publiek een frisse ervaring willen bezorgen. Ik ben ook altijd heel competitief geweest, en een deel daarvan is dat je je grenzen verlegt: risico’s nemen en omgaan met het verlies dat dat soms oplevert.”

Als Black Widow slaagt u erin ­kwetsbaarheid over te brengen, ondanks de superkracht van het ­personage.

“Toegeven dat je kwetsbaar bent, is een heel krachtig iets. Ik heb het wel voor personages met een soort rustige kracht.Een multidimensionale persoonlijkheid is opgebouwd uit veel tegenstrijdige dingen. Zo’n personage leven inblazen, houdt in dat je die volheid erkent en vormgeeft – dat je tezelfdertijd een hele hoop dingen kunt zijn, dat het niet altijd zwart-wit is.”

Hebt u met meerdere vrouwen op de set meer flexibiliteit om alle dimensies van een personage te verkennen?

“Misschien staat het publiek tegenwoordig meer open voor zulke rijke personages en vergroot dat de ­kansen om er iets mee te doen. Mensen willen dingen zien die hun eigen ervaringen weerspiegelen. Misschien worden we als cultuur vatbaarder voor nuances en het ­volledige spectrum dat het leven biedt.

“Als je films van vijftig jaar geleden ziet, dan merk je dat de personages de dingen weerspiegelden die de mensen op de wereld projecteerden. Het was erg zwart-wit en wantrouwig of idealistisch, of wat dan ook. Dat is nu niet meer het geval.

“Titels die positief beoordeeld worden door het publiek, zijn films met geschakeerde personages, vaak ook met gebreken. Ik denk dat dat de reden is waarom Joss Whedon (schrijver en regisseur van ‘The Avengers’, red.) zo succesvol is. Hij houdt van de nuances, de kleine kantjes. Hij focust ook op de zwaktes van de personages.”

Welke ervaringen wilt u voor uw dochter ­creëren op het scherm?

“Rose is nog maar 2 jaar. Op dit moment delen we de droom dat ik ooit een Disney-prinses zal zijn, maar dat zal ­waarschijnlijk nooit gebeuren. Ik hengel al twintig jaar naar die baan, maar ­niemand bijt.”