Rihanna legt bom onder vooroordelen over zwangere lijven: ‘Door haar zwangerschap voelt ze zich sexy’

Modemagnaat en popster Rihanna legt een bom onder historische vooroordelen over zwangere lijven. Met de kleding die ze draagt – en vooral met wat ze níét draagt.

Rihanna is zwanger, en dat zullen we weten ook. Bij iedere openbare gelegenheid die de popzangeres de afgelopen tijd bezocht, was haar steeds grotere buik vol trots ontbloot. Wijde jurken en comfortabele joggingpakken zijn niet aan haar besteed; liever hult ze zich in kleine zwarte broekjes, hoge laarzen en transparante blouses.

De zangeres, die zich de laatste jaren heeft ontpopt tot een zeer succesvolle modeondernemer, staat op de nieuwste editie van de Amerikaanse Vogue in een loeistrakke jumpsuit met bijpassende handschoenen tot aan de ellebogen. Een zwangerschapsjeansbroek komt haar huis niet in, bezweert ze in het blad. Een kanten jurkje van Dior dat ze onlangs droeg, leek volgens de popster nog het meeste op traditionele zwangerschapskleding.

‘Juist door haar zwangerschap voelt ze zich sexy’

Natuurlijk is Rihanna niet de eerste beroemdheid die haar zwangerschap in volle glorie aan de wereld toont. Maar toch is haar zwangerschapsstijl als cultureel fenomeen interessant, zegt modeactivist en journalist Janice Deul. “Het toffe is dat zij zich niet laat beperken doordat ze zwanger is. Niet ondanks haar buik, maar juist door haar zwangerschap voelt ze zich sexy. Haar buik is ook de hele tijd bloot, of versierd met kettingen en parels.”

‘Er hangt nog steeds een aura van heiligheid omheen’

Nog steeds, zegt Deul, is mode voor zwangeren vrij traditioneel. Een rondje googelen levert bedekkende kleding op die belooft knieën, armen en voller geworden borsten te verhullen. “Je ziet dat modellen die zwangerschapsmode presenteren vooral zorgzaamheid uitstralen. Het is een lieflijk beeld, er hangt nog steeds een aura van heiligheid om zwangerschap heen. Als je te sexy bent, dan vinden mensen dat vaak niet gepast, om het ouderwets te zeggen.”

Het taboe op een zichtbare zwangerschap gaat ver terug, aldus kunsthistorica Marieke de Winkel. “In de jaren zeventig werd zwangerschapskleding een statussymbool. Die kleding had iets heel tegenstrijdigs: aan de ene kant moest het de zwangerschap verbergen, aan de andere kant waren het speciale modellen waardoor je gelijk zag dat een vrouw zwanger was.” In de jaren tachtig waren de pastelkleurige zwangerschapsjurken van prinses Diana een hit. “Heel kuis, hooggesloten, en sowieso niet bloot. Want bloot en zwanger hoorden absoluut niet bij elkaar.”

Liever slank op het schilderij

Zwangere vrouwen hebben hun lichaam door de eeuwen heen überhaupt liever verborgen gehouden. “Begin vorige eeuw en in de negentiende eeuw trok je je liever terug uit het publieke leven. Zwanger zijn werd toch vooral lomp en lelijk gevonden”, zegt De Winkel. In de portretkunst van de Gouden Eeuw werden veel vrouwen tijdens het eerste jaar van hun huwelijk geportretteerd. Maar de zwangere buiken, die veel van hen moeten hebben gehad, werden niet geschilderd. “Zelfs op portretten van vrouwen van wie we zeker weten dat ze in verwachting waren, is de buik weggelaten. De portretten moesten nog langer mee. Mensen wilden liever een afbeelding van zichzelf als ze slank waren.”

Een paar historische uitzonderingen zijn er ook. In genreschilderijen zoals de Brieflezende vrouw van Johannes Vermeer is een zwangere vrouw te zien in een gemakkelijk zittend jakje met strikken. En in Italië bestond de traditie van de zwangere madonna, de Madonna del Parto. De Winkel: “Eén fresco in die traditie, van Piero della Francesca, doet me wel denken aan Rihanna. Daar zie je Maria hoogzwanger, maar ze draagt een gewone jurk met rijgsels van voren en opzij die strakker en wijder kunnen. Net als Rihanna draagt deze madonna dus ook geen zwangerschapskleding, maar gewoon een wijde variant.”

Authentiek voor de dag komen

Volgens Janice Deul heeft het traditionele beeld van hoe de zwangere eruit dient te zien nog steeds zijn weerslag. “We kennen allemaal voorbeelden van vrouwen die zichzelf een beetje lijken weg te poetsen tijdens hun zwangerschap. Rihanna laat zien dat je je niet in een keurslijf van maatschappelijke verwachtingen hoeft te laten persen. Zij droeg voor haar zwangerschap ook graag dingen met glitter of die veel huid lieten zien. Ze is nog steeds dezelfde persoon en dus is haar stijl ook niet veranderd.”

Volgens Deul zit de emanciperende waarde vooral in het feit dat Rihanna zich niet laat definiëren door haar zwangerschap. “Haar zwangerschap is een onderdeel van haar identiteit, maar het bepaalt niet wie ze is.” Die authenticiteit is inspirerend: “Je hoeft echt niet per se in een doorschijnende jurk over straat als zwangere. Maar het zou leuk zijn als we ons wat vaker zouden durven laten zien, zwanger of niet. Dat kan ook als je geen stylisten en couture tot je beschikking hebt. Als we een beetje creatief zijn, kunnen we allemaal authentiek voor de dag komen.”