Theaterrecensie'Red - The Sorrows of Belgium III: Holy War'
‘Red’ over de aanslagen in maart 2016: op zoek naar de mens achter de wreedheid ★★★☆☆
Hoe benader je een nationaal trauma dat zo vers in het geheugen ligt als de aanslagen van 2016? In Red - The Sorrows of Belgium III: Holy War zoeken Luk Perceval en NTGent naar de oorsprong van geweld.
Voor de derde keer prikt Luk Perceval in een niet zo rooskleurige episode uit onze vaderlandse geschiedenis. Met zijn trilogie The Sorrows of Belgium legt de regisseur het verleden onder een kritische loep, speurend naar wat we eruit kunnen leren. “We moeten onze eigen geschiedenis blijven vertellen aan elkaar als een mantra, een herinnering aan de gruwel waartoe we in staat zijn”, zegt Perceval. Met Black reflecteerde hij op de kolonisatie van Congo en in Yellow liet hij zijn licht schijnen op de collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog.
In Red, de laatste band van de Belgische driekleur, bezint hij zich over de aanslagen van 22 maart 2016 en de nasleep daarvan. Teruggekeerde Syrië-strijders lieten spijkerbommen ontploffen op Zaventem en in metrostation Maalbeek, waarbij 35 doden en 340 gewonden vielen. Er werd een klopjacht ingezet op de terroristen en iedereen die aan hen gelinkt kon worden. Het trauma nestelde zich diep in de ziel van de natie.
Brokstukken
Perceval bevolkt de scène met negen acteurs die eenzelvig en in gedachten verzonken over het podium zwerven. De grote biljarttafel die in Yellow de spil van de actie vormde, bepaalt opnieuw het scènebeeld maar is hier een ander lot beschoren: we zien haar uit elkaar gespat, versteend op het moment van explosie. De brokstukken hangen roerloos in de lucht als een ontploffing die tot stilstand is gebracht. Het is een indrukwekkend beeld waar de acteurs wezenloos tussen- en onderdoor lopen. Flarden van gedachten klinken op, losse zinnen en mijmeringen die je slechts moeizaam aan de afzonderlijke personages kan linken.
Het zijn getuigenissen van levens die allemaal door de aanslagen geraakt en veranderd zullen worden. Op de voorgrond zit Farid, wiens zoon Younes verdacht wordt van de aanslagen. Aan het begin wordt hij onderworpen aan een agressief verhoor, maar de man hult zich in zwijgen. Later zal hij vertellen hoe zijn zoon hem ontglipte en zich door de propaganda van IS liet verleiden.
Het is een gewaagd standpunt dat Perceval inneemt, provocatief maar ook menselijk. Alle verhalen moeten worden gehoord. Ook daders van de grootste gruwel hebben een geschiedenis. Om te weten hoe geweld ontstaat, hoe het groeit en waar het zich mee voedt, is het belangrijk om ook naar hun verhalen te luisteren en de mens te blijven zien achter de wreedheid.
De veelheid aan stemmen die Perceval laat opklinken, mist echter haar effect. In plaats van een weloverwogen meditatie over geweld, terreur en racisme, is Red een bij tijden tergend verwarrend pandemonium van tegen elkaar op botsende hartenkreten. De voorstelling mist focus en probeert te veel verhalen een plek te geven, waardoor uiteindelijk geen enkel echt weet te beklijven.
Tot 4 juni in NTGent.
