Reconstructie die naar de keel grijpt: het drama van het Memorial-ziekenhuis na orkaan Katrina

Drie dagen na de orkaan Katrina viel de stroom in het ziekenhuis uit. De temperatuur liep snel op en de eerste patiënten begonnen te overlijden. Er was die eerste dag, toen Katrina leek mee te vallen, nog opgelucht gereageerd, in afwachting van hulp. De hulp kwam niet, de chaos groeide en na vijf dagen bleken er 45 patiënten te zijn overleden onder duistere omstandigheden.

We raden u Five Days at Memorial van harte - maar ook op eigen risico - aan, want de menselijke tragedie bovenop de natuurramp die Katrina en de overstroming van grote delen van New Orleans was, wordt hier indringend en soms bijna onverdraaglijk benauwend uitgewerkt.

De Amerikaanse journalist Sheri Fink won een Pulitzer met haar verslaggeving over de gebeurtenissen in het Memorial-ziekenhuis en de daaropvolgende juridische nasleep. In 2013 werden haar verhalen gebundeld in haar boek Five Days at Memorial: Life and Death in a Storm-Ravaged Hospital. De achtdelige serie werd geschreven en geregisseerd door Carlton Cuse en John Ridley, de Oscar-winnende scenarist van 12 Years a Slave en valt in twee duidelijke delen uiteen.

De eerste vijf afleveringen documenteren overtuigend de vijf dagen waarin de situatie van rampzalig naar onhoudbaar afglijdt. In de drie laatste afleveringen wordt het juridische traject dat daarop volgt gereconstrueerd, rond de centrale vraag: wie is er schuldig aan de dood van de 45 patiënten? Was er sprake van onvrijwillige euthanasie van patiënten die niet meer te redden waren, en is dat niet gewoon moord? Centrale verdachte is de charismatische en briljante chirurg Dokter Anna Pou (een sterke rol van Vera Farmiga).

Leed blijft niet abstract

De situatie in het Memorial-ziekenhuis was de pars pro toto van alles wat er misging in de nasleep van de storm, waarbij een van de grote Amerikaanse steden dagenlang geïsoleerd raakte en de hulpverlening op elk niveau faalde. Ook in het ziekenhuis, en bij de overkoepelende zorginstelling, bleek er niet of nauwelijks een noodplan, en werden de bokken van de schapen gescheiden. Five Days at Memorial is een serie als een rampenfilm waarin het leed nu eens niet abstract blijft, maar in elk pijnlijk detail wordt uitgewerkt.

De serie werkt vooral zo goed omdat de reconstructie van storm en overstroming en van de hel die het ziekenhuis al snel wordt, je naar de keel grijpt. En vervolgens omdat elk op dood en leven dilemma waar het medische personeel voor staat door de voortreffelijke acteurs voelbaar wordt gemaakt.

Sheri Fink maakte in haar onderzoek aannemelijk dat er op grote schaal werd geëuthanaseerd in de uren voor de evacuatie. Het motief van de artsen, dokter Pou voorop, die de achterblijvende patiënten niet aan hun einde wilde laten komen in een verlaten ziekenhuis, was wellicht mededogen. Het onderzoek dat volgde gaf aan hoe lastig het is om de chaos van het moment in juridische termen te vangen. Wie had de verantwoordelijkheid? Slachtoffers waren er genoeg, maar wie waren de daders? Het gebruik van archiefbeelden met president George W. Bush als dwaallicht, geeft aan dat de verantwoordelijkheid voor de dodelijke chaos in alle geledingen moet worden gezocht.

Five Days at Memorial, te zien op Apple TV Plus.