Prince-producer Morris Hayes: ‘Er waren eigenlijk vijf Princes. Nooit wist je met welke je te maken zou krijgen’

Vijf jaar na zijn dood is een nieuw album van Prince uitgekomen. Welcome 2 America bevat twaalf nummers die in 2010 zijn opgenomen en nooit werden uitgebracht. Waarom in godsnaam, daar heeft ook Morris Hayes, producer van de legendarische popster, het raden naar: ‘We hebben het er later wel eens over, zei Prince’.

Hij nam een heel album op. Repeteerde elk nummer uitvoerig met zijn band The New Power Generation. Ging op wereldtournee en speelde vervolgens niet één nummer van dat nieuwe album. Sterker nog, Welcome 2 America is pas op 30 juli, elf jaar nadat het is gemaakt en vijf jaar na de dood van Prince, uitgekomen. En dat is bijzonder, want Welcome 2 America is daarmee het eerste echt nieuwe album dat na de dood van de Amerikaanse popster (1958-2016) verschijnt.

Waarom nu? Morris Hayes (58), die met tussenpozen van 1992 tot 2012 toetsenist was in The New Power Generation en die van 2005 tot 2012 als muzikaal leider fungeerde als Prince’ rechterhand, weet het niet. “Ik heb hem indertijd weleens gevraagd waarom hij die plaat niet uitbracht en dan zei hij iets vaags als: ‘We hebben er later nog wel eens over.’”

Hayes kan er alleen maar een slag naar slaan. “Als er een probleem opdook, was Prince het type dat liever de boel opblies dan een compromis te zoeken. Ik heb eens meegemaakt dat hij erachter kwam dat een van zijn toetsenisten twee data van een geboekte tournee niet kon meespelen. Meteen ontsloeg hij de man en nam iemand anders aan die wel voor de volle honderd procent kon meedraaien. Het kan best dat hij om een dergelijk detail de release van de plaat toen heeft afgeblazen.”

Hayes zal de drieste daadkracht van zijn voormalige baas niet veroordelen. Hij was de toetsenist die destijds bij The New Power Generation werd aangenomen. En als producer van Welcome 2 America is hij ook de persoon die het dichtst bij Prince heeft gestaan tijdens de totstandkoming van het album.

“Die beslissing om de plaat te releasen kwam van de curatoren van The Vault (de veelbesproken kluis waarin Prince duizenden onuitgebrachte liedjes heeft liggen, red.). Zij vlooien alle muziek uit om te kijken hoe de muzikale puzzelstukjes in de tijdlijn van zijn carrière passen. Ik vermoed dat ze verbaasd waren over de actualiteitswaarde van de teksten en om die reden de plaat nu wilden uitbrengen.”

Hayes heeft het dan met name over het titelnummer ‘Welcome 2 America’, met observaties als “de waarheid is de nieuwe minderheid”, zes jaar voor het aantreden van president Trump. Prince levert ook kritiek op de invloed van technologiebedrijven als Apple en Google. De aanklacht wordt afgesloten met Princes conclusie over de staat van zijn thuisland: land of the free, home of the slave.

Wat was uw rol bij het maken van de plaat?

“Prince gaf me carte blanche als producer. Alle liedjes die hij aanbracht hadden een kale opzet. Drums, bas, gitaar, zang, hier en daar wat toetsen, that’s it. Hij zei dat ik de boel moest overproduceren, dan kon hij daarna alles wat hem niet beviel weer weghalen. Ik ben toch vrij terughoudend geweest in het arrangeren. Alleen bij ‘Born 2 Die’ heb ik flink uitgepakt.”

Net als ‘Born 2 Die’ staan de twee eerste nummers, ‘Welcome 2 America’ en ‘Running Game’, bol van het sociale commentaar. Weet u welke richting Prince op wilde met dit album?

“Hij klonk in elk geval veel uitgesprokener dan op de albums die hij daarvoor had gemaakt, misschien wel meer dan in zijn hele carrière. Het was een van de redenen waarom ik er als producer niet te veel toeters en bellen aan wilde hangen: ik wilde niet afleiden van wat hij wilde zeggen. Maar als je het hele album beluistert, merk je gaandeweg dat hij daar niet in blijft steken. Hij zei op een gegeven moment zelfs dat we te veel liedjes in mineur hadden. Toen is er een lichtvoetig nummer als ‘Hot Summer’ bij gekomen. Verder was Prince niet iemand die zich uitliet over zijn beweegredenen.”

Hij is altijd een raadsel gebleven. U heeft hem zo’n twintig jaar van dichtbij meegemaakt. Hoe was hij als werkgever?

“Er zijn eigenlijk vijf Princes. Nummer één is de Prince uit (de film, red.) Purple Rain. Toen ik hem voor het eerst ontmoette, dacht ik: mijn god, hij is echt zo. Ik was nog nooit iemand tegengekomen die helemaal samenviel met zijn filmrol. Nummer twee was de monsterlijke bandleider die verwachtte dat je midden in de nacht kwam jammen als hij daar zin in had. Nummer drie was de grappenmaker. Vier de trieste en gewonde Prince en vijf de zachtmoedige filantroop die jou zijn laatste cent zou geven. Het probleem was dat je nooit van tevoren wist met welke Prince je te maken zou krijgen. Ik heb geleerd om me bij elke ontmoeting even op de vlakte te houden en hem eerst het woord te laten doen. Daarna briefte ik mijn collega-muzikanten: ‘Vandaag hebben we te maken met nummer twee. Wees op je hoede!’”

Hij was ook een mentor voor u. Wat is belangrijkste dat u van hem hebt geleerd?

“Dat een fout pas een fout is als je stopt. Als je verstart met paniek in je ogen, dan pas zegt het publiek: oeh, kijk, die heeft een probleem. Ik heb eens meegemaakt dat mijn keyboard uitviel tijdens een concert en ik wist niet wat ik moest doen. Na de show kwam Prince naar me toe en zei: ‘Je had dat kreng in de fik moeten steken, in elkaar moeten rossen. Maakt niet uit wat, als je er maar een show van had gemaakt.’

“Muzikaal werkt het net zo. Tijdens een jamsessie speelde ik ooit een solo met een valse noot. Ik wilde die solo later rechtzetten, maar Prince liet de blazerssectie er een ander akkoord overheen spelen, zodat het in die context weer klopte. Ik zei: ‘Man, dat ging helemaal verkeerd.’ Prince zei toen: ‘Dat ging helemaal niet verkeerd, het ging de andere kant op. En de andere kant opgaan is soms veel spannender.’”

Welcome 2 America is nu uit bij Sony.