Popfenomeen Lizzo veegt de schoonheids­idealen aan haar ‘fine ass’

Lizzo krasselde jarenlang in de marge, maar zag met drie verzilverde Grammy-nominaties haar annus mirabilis bekroond. Al is de Amerikaanse zangeres-rapper niet de grote winnaar in dit verhaal. Dat is de wereld die een popicoon omarmt dat de schoonheids­idealen aan haar fine ass veegt.

Ze had het in 2015 al voorspeld. ‘We can take over the earth’, orakelde Lizzo op ‘B.G.S.W.’ uit haar weinig baanbrekende tweede album Big GRRRL Small World. Uit hetzelfde nummer: ‘Im’a fit right in today, let me get a seat at the front of the Grammys.’

Lizzo – Melissa Viviane Jefferson voor de Amerikaanse belastinginspectie – was aan het boarden voor een vlucht naar Kopenhagen toen ze via Face­Time de bekendmaking van de Grammy-genomineerden volgde. Lizzo’s naam werd acht keer afgeroepen, waarvan vier nominaties voor The Big Four, de top of the bill van de muziekprijzen: ‘Album of the Year’, ‘Record of the Year’, ‘Song of the Year’ en ‘Best New Artist’. Dat alle vier prijzen uiteindelijk naar – qui? – Billie Eilish gingen, was zelfs geen smet op de feestvreugde. Lizzo wordt eindelijk gezíén, gehóórd, begrepen en bedankt, en dat is de prille dertiger veel meer waard dan awards die met haar Italiaans-classicistische schouw vloeken.

De Amerikaanse zangeres-rapper-fluitist – over dat laatste later meer – heeft lang moeten wachten op een definitieve doorbraak, hoewel er in een vroeg stadium al tekenen waren van een grote toekomst. Eind 2013 doopte Time Magazine de dan 25-jarige Lizzo als artist to watch. Ze had toen net haar debuutplaat Lizzobangers uitgebracht, die vooral bij het muziekjournaille in de smaak viel. In wezen verschilt de inhoud van dat debuut weinig met de boodschap van hits als ‘Good as Hell’, ‘Truth Hurts’ en ‘Juice’, songs waarmee ze tienerharten, kaas- en wijnavonden en TikToks opvrolijkt.

Ze is een optimist tot in de kist – niet vanzelfsprekend voor een zwaarlijvige zwarte vrouw die uit alle hoeken bekritiseerd wordt. Lizzo is Lizzo’s grootste fan: zo is ze geboren en zo zal ze gaan.

Met dank aan Prince

De eerste jaren van haar leven woont Melissa Viviane Jefferson in Detroit, tot ze op haar 10de met haar ouders naar Houston verkast. In die periode groeit de wil om het ooit te maken als artiest. Ze leert dwarsfluit spelen en sluit zich aan bij de plaatselijke fanfare, al kriebelt het vooral om te performen. Ze probeert het als zangeres in verschillende gedaanten: eerst als lid van de rapgroep Cornrow Clique, later als de helft van het electro- en soulduo Lizzo & The Larva Ink.

Ze begint tussendoor een opleiding ‘music performance’ aan de Universiteit van Houston, alvorens een derde keer te verhuizen, deze keer naar Minneapolis. Daar ontpopt ze zich verder tot Lizzo – een combinatie van roepnaam Lissa en de Jay Z-song ‘Izzo’ – terwijl ze ervaring opdoet bij de r&b-groepen The Chalice en GRRRL PRTY. Het is dan en daar, in Minneapolis, dat ze zich in de kijker van wijlen Prince zingt, waarop hij haar uitnodigt als tweede stem op ‘Boy Trouble’.

Veel op de lever

Prince hoort iets in haar, hoewel Lizzo zich tot dan vooral wegsteekt. Ze heeft zich altijd beter gevoeld in groepsverband, herhaalt ze in interviews. “Ik was een onzeker persoon, omdat ik geen flauw benul had of ik voldeed aan de criteria van een popster. Ik dacht dat ik niet goed genoeg was. Ik heb altijd gedacht dat mensen mij niet wilden aankijken of luisteren naar wat ik te vertellen had.” Wat ze wél met zekerheid wist: “Er lag altijd veel op mijn lever. Ik héb iets te vertellen, daarom schrijf ik zo graag.”

Dat laatste is intussen bewezen. Eerst met de ­debuutplaat Lizzobangers, later met Big GRRRL Small World en nu met haar derde langspeler Cuz I Love You, waaraan ze drie Grammy’s te danken heeft. Vakblad Rolling Stone vatte de essentie van het 31-jarige positivity-icoon samen in veertien welgemikte woorden: ‘Lizzo wants you to love yourself the way Lizzo has learned to love Lizzo’.

Melissa Viviane Jefferson heeft niet zelden gehoord dat ze dit, dat, zus of zo was. “Mijn songs voelen vrolijk aan, maar ze komen vanuit een donkere plek”, vertelde ze in gesprek met Elle.

Lizzo heeft uren, dagen, misschien zelfs maanden doorgebracht in de krochten van haar geest. Ze heeft het nooit makkelijk gehad om haar gevoelens te uiten, vertelt ze, zeker niet tijdens haar jeugd. Maar zo gesloten ze ooit was, zo open is ze door de jaren heen geworden; zowel over haar lichamelijke als geestelijke gezondheid. Lizzo dissecteert die bekommernissen in songteksten, maar ook op sociale media. In juni 2019 deelde ze op Instagram dat ze zich depressief voelde, waarop tienduizenden fans haar liefdevolle berichten stuurden. “Ik heb geleerd dat openlijk over je gevoelens praten levens kan redden”, zei ze toen.

Body shamers

“This is the beginning of making music that moves people again, the beginning of making music that liberates people”, stamelde Melissa Viviane Jefferson op de Grammy’s, nadat ze ‘Best Pop Solo Performance’ had gewonnen. Ze heeft nooit anders dan dat gedaan, maar toch beleefde ze pas in 2019 haar boerenjaar.

Het carrièrepad van Lizzo liep via verlaten grindwegen, zeker in tijden waarin je in een vingerknip wereldfaam kan verkrijgen. In 2019 brak ze door met een nummer uit 2017, nadat het bewuste ‘Truth Hurts’ viraal ging na een scène in de Netflix-film Someone Great. Die successingle leverde haar buiten faam ook twee klachten op wegens plagiaat.

Eén: het producersduo Justin en Jeremiah Raisen beweert dat het ‘Truth Hurts’ mee heeft geschreven, terwijl Lizzo ontkent. De zaak komt later voor de rechtbank. En twee: de populaire songtekst ‘I just took a DNA test, turns out I’m 100% that bitch’ zou gebaseerd zijn op een tweet van ene Mina Lioness uit februari 2017. Lizzo bekende en kende Lioness een writer’s credit toe.

Het is een constante in het leven van de klassiek fluitist die een popster werd: verantwoording. Nadat Lizzo in drie categorieën op de Grammy’s een maatje te groot was voor de concurrentie, ging het vooral dáárover bij body shamers op sociale media. Op Buzzfeed ging personal trainer en tv-figuur Jillian Michaels zelfs héél ver: “Why are we celebrating her body? Why does it matter? Why aren’t we celebrating her music? Because it isn’t gonna be awesome if she gets diabetes.”

En dat terwijl Lizzo haar zwaarlijvigheid nooit heeft gebruikt om medeleven op te roepen. Integendeel, ze inspireert mensen – en artiesten – om vrede te nemen met zichzelf.

An ‘A’ in self-esteem

De in Brussel wonende Parijse zangeres Yseult heeft dankzij Lizzo de kracht gevonden om haar schaamte overboord te gooien. In de videoclip van ‘Noir’ geeft ze zich, geïnspireerd door de Amerikaanse popster, letterlijk bloot. Lizzo verkoopt geen zelfmedelijden, ze promoot eigenliefde. ‘I’m a very picky girl, and yes you can call me mama / I got an A in self-esteem, so save the drama for Obama’, spuwde ze op ‘En Love’ uit het album Big GRRRL Small World.

Is het normaal dat een Grammy-winnares zichzelf moet verantwoorden nadat ze beschuldigd wordt van zelfverheerlijking? Ook de Australische rapper Azealia Banks was hard voor de prijswinnende artiest. “She’s making a fool of her black self for a white American public”, zei ze.

Waarop Lizzo antwoordde: “Als zwarte vrouw maak ik muziek vanuit het standpunt van een zwarte vrouw. Ik hoop dat luisteraars een goed gevoel overhouden aan mijn songs, en ik hoop via deze weg eigenliefde te vinden. That message I want to go directly to black women, big black women, black trans women. Over en uit.”

Lizzo belichaamt datgene wat élke artiest zichzelf toe-eigent: puurheid. Zij mág dat, maar niet iedereen heet Lizzo.