Playboy-baas Hugh Hefner (1926-2017): de romanticus die met 2.000 vrouwen sliep

Monroe rust sinds 1962 op de chique begraafplaats Westwood, bij Los Angeles. Haar gebalsemde lichaam ligt in een sober graf, in een muur. Toen de plek links naast haar vrijkwam, in 1992, kocht Hefner die voor 75 duizend dollar. Monroe was bloedmooi, zei hij tegen CBS Los Angeles: 'Ik ben gek op blondjes, en zij is de ultieme blondine.' Belangrijker was dat hij met dit graf zijn leven compleet wilde maken: 'Ik voel me verbonden met Marilyn, we zijn allebei geboren in 1926, en zij was de sleutel van het succes van het eerste nummer van Playboy.'

Dat nummer dateert uit 1953. Het is het jaar waarin Hefner nadrukkelijk zoekt naar een nieuw doel in het leven. Zijn baantjes bij tijdschriften als Esquire en Children's Activities bieden geen bevrediging. Hij wil een blad maken met blote vrouwen, maar dan in een stijlvolle omgeving, met aandacht voor de geneugten des levens. Bij investeerders, onder wie zijn moeder, haalt hij 8.000 dollar op.

Dan doet hij de belangrijkste aankoop van zijn leven: naaktfoto's van Marilyn Monroe. In die tijd begint zij net door te breken, en ontstaat ophef over de heruitgave van een kalender waarvoor ze vier jaar eerder naakt had geposeerd. Als Hefner leest dat de kleurenfoto's eigendom zijn van een bedrijfje in Chicago, zijn woonplaats, stapt hij meteen in zijn oude Chevrolet en rijdt hij er naartoe. Hij betaalt 500 dollar en maakt van Monroe zijn eerste centerfold en covermodel. De rest van het blad stelt hij samen aan de keukentafel, waar hij talloze teksten schrijft.

Het eerste nummer is een succes, met ruim 50.000 verkochte exemplaren. Lezers vallen massaal voor de sexy foto's en - in mindere mate - de artikelen over literatuur en lifestyle.

Perfecte timing

De timing is perfect. Amerika is in de ban van de Kinsey-rapporten. Het onderzoek van bioloog en seksuoloog Alfred Kinsey (1894-1956) naar het seksleven van mannen en vrouwen doorbreekt taboes, over over homoseksuele gevoelens en sadomasochisme. Gedrag dat relatief vaak voorkomt moet je zien als normaal, vindt Kinsey.

De rapporten, waarvan ruim 700.000 exemplaren worden verkocht, inspireren Hefner. 'Kinsey heeft het onderzoek gedaan, ik verspreidde de pamfletten met het nieuws over seksuele bevrijding, in de vorm van een maandblad', zegt hij er later over.

In de eerste Playboy beschrijft Hefner zijn ideale lezer, en misschien ook wel zichzelf: 'We houden van cocktails mixen, een voorgerecht, sfeervolle muziek draaien op de pickup en een vrouwelijke kennis uitnodigen voor een rustig gesprek over Picasso, Nietzsche, jazz en seks.'

De smoes 'Ik koop het blad alleen voor de artikelen' is niet zomaar ontstaan. Playboy publiceert exclusieve interviews met onder anderen Fidel Castro en Woody Allen, en maakt gebruik van de diensten van onder anderen John Steinbeck, Jack Kerouac, Roald Dahl, Gabriel Garcia Marquez en Vladimir Nabokov. Op een feestje bedankt Hefner bij wijze van grap zijn playmates: 'Zonder jullie zou ik een literair tijdschrift publiceren.'

Binnen twee jaar verkoopt Playboy 500.000 exemplaren per maand, eind jaren vijftig een miljoen. Hefner selecteert zelf de foto's, waarop geen ruimte is voor ordinaire seks. Hij probeert lezers het gevoel te geven dat ze lid zijn van een verfijnde herenclub. Dit werkt, in een tijd waarin de welvaart toeneemt en consumeren steeds belangrijker wordt.

Bladen maken zit er al van jongsaf aan in. Als middelbare scholier maakt Hugh Hefner het ene stripverhaal na het andere, in grote, leergebonden plakboeken. In die verhalen, vol tekeningen van zijn hand, schrijft hij over superhelden en avonturen met schoolvrienden. Hij speelt zelf ook vaak een rol.

Hefner is hoogbegaafd, hij heeft een IQ van 152, maar daar is op school weinig van te merken. Hij is vrij verlegen, en is niet populair bij de meisjes. Pas op zijn 22ste verliest Hefner zijn maagdelijkheid, aan Millie Williams, die net als hij psychologie studeert. Ze trouwen en krijgen een dochter: Christie. Het succes van het blad drijft hen in 1959 uit elkaar.

Dan vindt Hefner zichzelf opnieuw uit, als Mister Playboy, de verpersoonlijking van de levensstijl in het blad. Hij begint met televisie maken, als presentator van de talkshow Playboys penthouse, waarin hij gekleed in een smoking en lurkend aan zijn pijp praat met sterren als Ella Fitzgerad en Nat King Cole. Een jaar later opent hij vestigingen van de Playboy Bunny Club, exclusief voor leden, vol sexy serveersters met konijnenoren. Variety omschrijft de clubs als 'Disneyland voor volwassenen.'

Playboy bunnies

In 1972 komt Playboy met een Duitse editie, waarna andere landen volgen. In Amerika verkoopt Hefner 7,1 miljoen exemplaren van het novembernummer, een record.

Het geld stroomt binnen, en hij begint zich excentrieker te gedragen. Hefner vliegt de wereld over in een zwarte DC-9 met een wit Playboylogo: het bekende konijntje. Hij vestigt zich in een gothisch herenhuis uit de jaren twintig, dat hij 'The Playboy mansion' noemt. Op een landgoed van 5 hectare, vlak bij Hollywood, woont hij als een sultan, met een harem van 'Playboy bunnies'. De luxe is ongekend, met ruim 2.000 vierkante meter woonoppervlak, een dierentuin en een zwembad met onderwaterbar, bereikbaar via een brandweerpaal.

Journalist Gay Talese brengt in de mansion veel tijd door met Hefner, hij beschrijft de oprichter van Playboy als één van de weinige miljonairs die echt gelukkig is. Maar hij is wel geobsedeerd door seks. 'Hij kan niet omgaan met vrouwen die ouder zijn dan 24 jaar', zegt Talese in een interview.

De jaren tachtig zijn rampzalig voor Hefner. In een tijd waarin de ziekte AIDS om zich heen grijpt, ligt het propageren van vrije seks gevoelig. De nieuwe preutsheid, gesteund door de regering-Reagan, kost Playboy veel abonnees. 'Hef' heeft het er moeilijk mee, en hij krijgt op 59-jarige leeftijd een lichte hartaanval. Daarna treedt hij terug als bestuursvoorzitter van Playboy Enterprises, ten gunste van dochter Christie. Wel blijft Hefner hoofdredacteur van het blad.

Gek genoeg treedt hij in 1989 opnieuw in het huwelijk. Hoewel Hefner naar eigen zeggen met ruim 2.000 vrouwen seks heeft gehad, is hij volgens intimi romantisch. 'Hij gelooft niet in monogamie in de strikte zin van het woord, maar diep van binnen is Hef een romanticus', aldus biograaf Steven Watts in de Britse krant The Independent. Steeds opnieuw verliefd worden, dat zou hij leuker vinden dan seks. Zijn vele vriendinnen zien hem eerder als een zorgzame mentor - zeker als hij wat ouder is - dan als sekssymbool.

Geen intimiteit

Vrouwen in The Mansion krijgen in die tijd wekelijks 1.000 euro om van te leven, plus vergoedingen voor kleding, de kapper en tand- of borstimplantaten. Seks met Hefner is strikt gesproken niet verplicht, maar veel bewoonsters van het herenhuis hebben waarschijnlijk wel met hem geslapen, al dan niet omdat ze het gevoel hadden dat het er bij hoorde.

In 2003, na zijn tweede scheiding, promoveert Hefner Playboymodel Holly Madison (23) tot 'vriendin nummer één'. Jaren later verlaat ze hem, en schetst ze het leven in het herenhuis als comfortabel maar hard. Hefner zou voortdurend seks hebben geëist, waarbij geen enkele sprake was van intimiteit. 'Geen kusjes, niets.' Hij hield de meisjes in toom met drugs en alcohol, schrijft ze. Het grootste deel van de tijd deden ze andere dingen, zoals films kijken en domino spelen. Het huis is vorig jaar verkocht voor 100 miljoen dollar, onder de voorwaarde dat Hefner er tot zijn dood mocht blijven wonen.

Tegenwoordig is niet het blad, maar het merk de geldmachine. De Amerikaanse oplage van Playboy is gedaald van ruim 5,6 miljoen in de jaren zeventig naar grofweg 800 duizend. Talloze anderen hebben in navolging van Hefner tijdschriften met naakte vrouwen op de markt gebracht, en op internet is porno vrijelijk beschikbaar. Het bedrijf probeert nu geld te verdienen op tv en in de gokindustrie. Om het merk in stand te houden, is het belangrijk dat Hefner de geschiedenis ingaat als icoon, als een strijder voor vrije meningsuiting en seksuele vrijheid. Hij zette bijvoorbeeld als eerste een naakte zwarte vrouw op de cover van zijn blad, met de nodige ophef tot gevolg.

Toch is dat niet het hele verhaal. Hefner was een vat vol tegenstrijdigheden: een vreemdganger en een romanticus, een briljant bladenmaker die zijn tijd liever doorbracht met eenvoudige fotomodellen, een strijder voor seksuele vrijheid en een onverbeterlijke seksist. Kritiek van conservatieve moralisten boeide hem niet, kritiek van feministen trok hij zich wel aan.

Zijn dochter Christie (1952) en haar opvolger bij Playboy Enterprises hopen dat Hugh Hefner een icoon wordt als Walt Disney, een geliefd en waardevast merk. 'Dat wordt makkelijker als ik er niet meer ben', zei Hefner in 2011 in The New York Times. 'Dan is er niemand meer boos omdat ik op mijn leeftijd nog steeds seks heb.'

Marilyn Monroe heeft hij gek genoeg nooit ontmoet. Het was er nog niet van gekomen toen ze in 1962 ineens onder mysterieuze omstandigheden het leven liet. 'Ik had Marilyn heel graag willen vertellen hoe veel ze voor me heeft betekend, en nog betekent', zei hij tegen CBS. Nu hij dood is, zijn ze dichter bij elkaar dan ooit.