Platenlabel Bonzai wordt 25: van boompje tot bomberjack

"Tsá-tsa-tsa-tsáááá... Booooooonzáááái!” Wie kan die muzikale epilepsieaanval níét spontaan voor de geest halen? Op retro-evenementen, foute feestjes en danstempels blijft ‘Bonzai Channel One’ van Thunderball tot op vandaag een van de bekendste floorfillers – én een legendarisch begrip in de geschiedenis van Bonzai. “Alleen al op basis van die song is Bonzai zoveel méér dan dance voor dertigplussers”, knikt B., veteraan van het nachtleven en zelfverklaarde 'Fanzai'. “Ofwel ga je totaal door het lint wanneer de dj die track oplegt, ofwel ben je een party pooper die zijn maagdelijkheid aan de toog wil verlengen”, grinnikt hij.

Als inwoner van de stad die het platenlabel van gangmakers Marnik Braeckevelt en Christian Pieters voortbracht, maakte deze Deurnenaar de hoogdagen van Bonzai en de gouden tijden van de megadancings mee van dichtbij – inclusief de excessen met partydrugs, waardoor hij zijn naam vandaag bij voorkeur beperkt ziet tot een initiaal. In de herinnering van B. stond werkelijk iederéén destijds met de pupillen wagenwijd open te dansen, maar net zo goed hield iedereen de oren net zo strak gespitst. “We waren volledig begaaid, maar elke week deden we een handvol ontdekkingen. Bonzai werd op den duur een soort cult: in de Cherry Moon droeg iedereen shirts en mutsen met dat logo van een Japans boompje."

Plaatje als een ander

Jan Vervloet, die met Thunderball bovengenoemde classic schreef, vindt het grappig dat die single altijd zo populair is gebleven. “Zelfs bij de jeugd van vandaag is die song gegarandeerd een succes. Voor mij was het nochtans een plaatje als een ander: ik maakte er bij wijze van spreken één per dag. Toen ik de clip in het weekend op MTV zag – toen nog dé muziekzender bij uitstek – was ik compleet verrast! Bedenk dat dit soort muziek taboe was op de radio, hè. Vaak zagen we een song pas na een paar maanden in de top 50 binnenkomen. Geen idee dus hoe ik de succesformule moet verklaren. (lacht) Voor de pillenpakkers in de discotheek was ‘Channel One’ blijkbaar wel een speciale trip: omdat ik drie stemmen over elkaar plakte, flipten heel wat ravers daarop. Ik herinner me ook wel dat toen alles mocht en kon op de dansvloer, want elke sound klonk nieuw. Toegegeven: zo ingewikkeld was ‘Channel One’ ook niet om te spelen, hè. Je kunt dat nummertje bij wijze van spreken met één vinger op je synthesizer tokkelen.”

Met draaitafelaars als M.I.K.E./Push, Yves Deruyter, Zolex, Bountyhunter, DJ Ghost en Franky Jones werd Bonzai een heus fenomeen. “Op Studio Brussel geloofden ze dat Seattle het mekka van de muziek was, met alle grungegroepjes die ze grijs draaiden. Maar in het nachtleven was Bonzai het walhalla”, gelooft B. "Elke maand hoorde ik mijn eigen ‘Smells Like Teen Spirit’ in de discotheek. Mensen kunnen daarmee lachen – dat déden ze toen ook in mijn gezicht – maar de geschiedenis heeft me toch maar mooi gelijk gegeven. Neem nu ‘Universal Nation’ van Push: je moet al een onverkwikkelijk muurbloempje zijn om de dansvloer níét op te zoeken wanneer die song weerklinkt.” Die track schopte het doorheen de jaren effectief van een simpel B-kantje tot hymne én de nummer één van The Greatest Switch, waar de song zich behaaglijk nestelde naast Laurent Garnier, Underworld of Daft Punk.

Onbeschrijflijke sfeer

Die song bekroonde zowat de gloriejaren van Bonzai. Die vonden eigenlijk al hun aanvang, begin jaren negentig. Toen werd new beat ten grave gedragen, maar lang bleven de Belgische beatbonzen niet bij de pakken neerzitten. Luidruchtig veroverde het platenlabel Bonzai Records de wereld vanuit Deurne met harde trance. “Mijn favoriete uitvalsbasis om die muziek te ontdekken? De Cherry Moon in Lokeren natuurlijk. Al was élke megakeet of Vlaamse steenwegdancing op den duur goed. De sfeer die er tijdens de hoogdagen van Bonzai in de discotheken hing, is niet te beschrijven. Ik wil niet overdreven nostalgisch klinken, maar er was een enorm samenhorigheidsgevoel dat je je vandaag niet meer kunt voorstellen in het uitgaansleven. Het feestje begon meestal op vrijdagavond, en ging door tot zondagochtend – zelfs tot op de parking van de clubs." (lacht) Maar de liefde voor Bonzai ging ook verder dan een weekend. “Maandag stond ik vaak al in de platenwinkel om de songs te kopen die ik dat weekend had ontdekt.”

B. was geen uitzondering, herinnert Bjorn Wendelen zich. Hij werkte jarenlang als platenverkoper in de Bonzai Records-winkel in Deurne, en verdiende als DJ Ghost zelf zijn sporen als resident in Cherry Moon op zaterdag (acht jaar lang) en club H20 op vrijdag (negen jaar lang). “Wanneer ravers losgingen op de set van een bepaalde dj, kochten ze vaak een cassette in de discotheek, waar al die plaatjes op stonden. Daar trokken ze dan mee naar het werk of school. De Bonzai-tracks die ze op de cassette ontdekten, kwamen ze uiteindelijk bij ons kopen – eerst op vinyl, dan op cd. Het gebeurde soms dat mensen letterlijk stonden aan te schuiven voor een plaat in onze winkel. Op die manier wisten we metéén of we een hit te pakken hadden. Zelfs vanuit de buurlanden kwamen mensen afgezakt naar Deurne. Ik durf zelfs te zeggen dat ons succes nog groter was bij Duitsers dan hier. Ook Tiësto, Armin van Buuren, Da Hool en nog zoveel andere grote namen kwamen hier trouwens regelmatig over de vloer. Voor hen maakte ik speciaal platenpakketjes.”

Meer shirts dan platen

Nog opmerkelijker was dat geen énkel dancelabel ter wereld zoveel T-shirts met het eigen logo heeft gesleten als Bonzai. “Ik durf er zelfs mijn hand voor in het vuur te steken dat we meer shirts dan platen hebben verkocht”, lacht Wendelen. “Het was ook een dankbaar en herkenbaar logo, hè.” Merchandising met die Japanse miniatuurboom groeide in geen tijd uit tot een gegeerd kleinood: van datzelfde Japan over de Verenigde Staten tot in Australië vond het merk een markt. Het gevolg liet zich helaas raden: van Blankenberge tot Tokio floreerde ineens ook de zwarte markt van namaakspullen. De kans dat je een nepshirt bezit, is groter dan de kans dat je een authentiek product in handen zou hebben.

Al nuanceert Wendelen dat verhaal: “Er is inderdaad jacht gevoerd op nepproducten, maar eigenlijk heb ik daar heel weinig van gemerkt. Je maakte jezelf dan ook hopeloos belachelijk met fake merchandise: in die tijd kon je nep héél makkelijk onderscheiden. Het boompje werd vaak miserabel gekopieerd. (lacht) Om zoiets te dragen: nee, dat was not done.”

De Bonzai-manie ging ook vér. In 1994 las je bijvoorbeeld in de krant dat een jonge kerel op een warme lenteavond brutaal was overvallen. Geld of een peperduur horloge kon de dief niet boeien. Het enige waar de smiecht in geïnteresseerd bleek, was het T-shirt van zijn slachtoffer. Volgens een regionale krant die over de aanranding berichtte, was er "nochtans niets speciaals met dat shirt aan de hand. Er stond alleen maar een boompje en het woord 'bonzai' op".

Dat verhaal weerspiegelt die tijdgeest perfect, knikt Wendelen. “Bonzai mocht dan wereldwijd een publiek vinden, we bleven underground. We waren enorm bekend in het nachtleven van Berlijn tot in Tokio, maar ons succes bleef overdag onder de radar van de mainstreammedia. Dat stak niet, hoor: namen als Bonzai en Cherry Moon hebben wereldwijd deuren voor me geopend als dj.”

Bonzai-acts als Thunderball, Yves Deruyter, Bountyhunter, M.I.K.E of Dave Davis sleten op hun beurt miljoenen cd's, waardoor ze een bloeiende carrière konden uitbouwen. De snoeiharde trance van het label Bonzai veroverde tussen 1992 en 2000 dan ook heel de wereld.

Zware deuken

De kiem voor dat succes werd gelegd in discotheken als Cherry Moon, La Rocca, Illusion, Boccaccio, Extreme, At The Villa of Zillion. Maar het hoogtepunt van Bonzai beleefde Wendelen zelf op de Love Parade in Berlijn: “Bonzai had zijn eigen truck in de optocht, en we werden omringd door een miljoen mensen. Ik zie die waanzinnige beelden nog steeds voor me: denk aan massahysterie terwijl de hits van Bonzai door de speakers klinken in de straten van Berlijn. (lacht) Zoiets maak ik wellicht nooit meer mee. Dat waren echt de gloriedagen van het label.”

Rond de eeuwwisseling werd Bonzai evenwel bruusk geremd in zijn groei. Plots kreeg het label een serie zware deuken te verduren. “De vinylperiode zie ik als een toptijd”, zegt Wendelen. “Maar zelfs toen de cd opkwam, bleven we goed verkopen. Vooral de compilaties deden het goed, singles nauwelijks tot niets. Maar plots ontstond er een overkill aan compilaties, die allemaal min of meer dezelfde songs boden. Bovendien werd er niets aan piraterij gedaan, waardoor er massaal illegaal gedownload werd en de cd-verkoop kelderde. Ineens zaten we met een enorme productiekost, en bleven heel wat mix-cd’s stof verzamelen in de magazijnen.”

Dat betekende meteen ook de doodsteek voor het moederbedrijf Lightning Records. Een herstructurering en naamsverandering drong zich op: Bonzai Records ging verder als Bonzai Music. Rond 2005 legde het label zich ook noodgedwongen toe op de verkoop van onlinemuziek.

Heropleving

Inmiddels is Bonzai evenwel aan een heropleving toe. En niet alleen op retro-feesten en oldschool-evenementen. Volgens het label pikt de nieuwe generatie ook aan. Op festivals als Tomorrowland krijgt het label al jaren een eigen podium, en ook op I Love The Nineties, waarbij Bonzai eigenlijk voor een nostalgisch hoogtepunt moet zorgen, blijkt ook de jongere generatie brood te lusten van de spijkerharde trance. “Ik had het zelf nooit voor werkelijkheid gehouden, maar tegenwoordig zie je dat oud en jong gelijk verdeeld is”, zegt Wendelen verguld. “Vroeger waren die retropodia bedoeld om oudere generaties te betrekken bij festivals, maar omdat zo veel retrotracks in een nieuw jasje werden gestoken, is die muur geslecht.”

Dat merkte Vervloet ook. “Van de heropleving van Bonzai geniet ik eigenlijk méér”, zegt hij. “Indertijd besefte ik de weerklank van mijn muziek niet goed, maar op Tomorrowland zag ik echt hoe ‘Bonzai Channel One’ nog steeds leeft.”

Benieuwd of je je bomberjack en bonsaiboompje nog steeds met trots kan dragen? Deze zomer geeft Tomorrowland het label opnieuw een eigen podium, en in november wordt een kwarteeuw Bonzai gevierd in de Antwerpse Waagnatie. Binnenkort wordt ook een speciaal evenement op een groot festival aangekondigd. Waarom? Their style is much better.

Tomorrowland: Bonzai Stage, zaterdag 22 juli met Airwave, Bonzai All Stars, Bountyhunter, DJ Ghost, Franky Jones, Franky Kloeck, Jan Vervloet, Push (live), Talla 2XLC, Yves Deruyter. Hosted by MC Pyro

25 Years Bonzai, zaterdag 18 november in de Waagnatie, Antwerpen

***

Bonzai goes boom!

Piepjonge raveteefjes en bomberjacks die hun kennis over Bonzai willen bijspijkeren, helpen we graag op weg met de meest essentiële classics.

'Bonzai Channel One' van Thunderball (1993)

De grootste ravehit van dat jaar. Vooral in België, Duitsland, Nederland en Italië is deze song een regelrechte classic. Jan Vervloet, de ene helft van het duo Thunderball, zou later opnieuw een wereldberoemde dancetrack schrijven met 'Afflitto' van Fiocco.

'The First Rebirth' van Jones & Stephenson (1993)

Een absolute classic uit het Bonzai-tijdperk, omdat zowel hardcore-dj's als trance-dj's deze snelle track onder de naald schoven. De hippe Berliners van Modeselektor coverden het nummer een paar jaar geleden nog.

‘Cafe del Mar’ van Energy 52 (1993)

De song werd vernoemd naar Café del Mar op Ibiza, een populaire toeristenattractie die bekendstaat om zijn uitzicht op de zonsondergang én zijn gelijknamige lounge-compilaties. De direct herkenbare melodie leverde niet meteen een hit op, maar dat veranderde in 1997. Toen werd de trance-track onder handen genomen door Three 'N One. De song werd een zomerhit, en sindsdien een hymne voor eeuwig en een dag.

'Meet Her at the Love Parade' van Da Hool (1997)

Het grootste commerciële succes van Bonzai. In Frankrijk, België en Nederland alléén al wisselde de single zo'n anderhalf miljoen keer van eigenaar. De Duitse dj Hooligan – alias Da Hool – besliste om de verkoop daarbuiten zélf in handen te nemen, en sleet nog een paar miljoen exemplaren. Meesterzet!

'The Rebel' van Yves Deruyter (1997)

Dj Yves Deruyter werd in de jaren negentig bedacht met een goddelijke status. Met de hits 'Rave City' en 'Calling Earth' plaveide hij de weg voor zijn grootste succes. 'The Rebel' bleek zijn 'Smells Like Teen Spirit'. Of zoals Linde Merckpoel vorig jaar zei, toen die track tijdens de ochtendspits voor een lawine aan berichtjes zorgde op Studio Brussel: “Twintig jaar oud, en nog steeds een bangelijke schijf."

'Universal Nation' van Push (1998)

In het trancemilieu verkreeg deze song zo'n epische status dat ze ook weleens kortweg 'The Anthem' wordt genoemd. Tiësto gebruikte het nummer voor de opening van zijn concert Innercity, wat volgens hem "de doorbraak tot het grote publiek" bezorgde. In The Greatest Switch kreeg dit B-kantje ook eerherstel, toen het het tot nummer één schopte.