weekendkrant
Peter Vandermeersch: "Ik heb wel één miljoen kennissen, maar weinig vrienden"
Hij heeft klappen gekregen toen hij twee jaar hoofdredacteur was van NRC. Zich eenzaam gevoeld. Maar kranten maken is zijn leven. "Wat er daarnaast nog overblijft? Weinig." Peter Vandermeersch: hard voor anderen en voor zichzelf, immens gedreven, meer Nederlander dan Belg intussen. En oh ja, in het uitgebreide interview in de weekendkrant heeft hij ook een primeurtje voor u.
'Eerlijk?' Hij heeft gevloekt tijdens de rit van Amsterdam naar Dranouter. Hij had nu liever daar gezeten in plaats van hier. De avond waarop we met Peter Vandermeersch hebben afgesproken, is vlucht MH17 net neergestort bij Grabove, in Oost-Oekraïne. Dat daarbij heel veel Nederlanders om het leven zijn gekomen, wordt naarmate de zon zakt steeds duidelijker. Dat het er 196 zijn, zal pas enkele dagen later blijken.
Moeilijk is het voor hem om nu niet op zijn redactie in Amsterdam te zijn. Maar, zegt hij bij het eerste glas wijn, de nieuwscheffen en adjunct-hoofdredacteuren van NRC hebben alles onder controle. Blijft moeilijk, delegeren en uit handen geven, maar het lukt hem steeds beter. Al was het maar omdat het moet, vertelt hij later op de avond.
Hier, in het Heuvelland, ligt zijn heimat. Drieënvijftig jaar geleden werd hij geboren in Torhout, als zoon van West-Vlaamse ouders. Maar een geboorteplek staat niet noodzakelijk gelijk aan een thuisgevoel. 's Ochtends bij het ontbijt - terwijl we vanaf de Rodeberg uitzicht hebben over het dal van Loker en de Kemmelberg - zal hij zeggen dat hij vergeten was hoe mooi het hier is. "Ik voel me heel erg aangetrokken tot deze streek. Maar tegelijkertijd voel ik de afstand. Ik heb mijn leven ondertussen in Nederland opgebouwd. Ik volg de Nederlandse politiek beter dan de Belgische, betaal er belastingen, maak er deel uit van het publieke debat, en ik woon er erg graag."
Zo graag dat u eraan denkt om Nederlander te worden en uw Belgische nationaliteit dus op te geven.
"Technisch gezien kan dat volgend jaar, dan zal ik er vijf jaar wonen. Maar wil ik het ook? Om dat te weten te komen, ga ik er een boek over schrijven."
"Ik ga met verschillende mensen praten over wat Nederland nu precies is. Met Youp van 't Hek over wat nu Nederlandse humor is, met Sergio Herman over wat de Nederlandse keuken is, met Wim Pijbes, de directeur van het Rijksmuseum, over wat Nederlandse kunst is, met Louis van Gaal over wat Nederlandse sport is, enzovoort."
"Het meest praktische voordeel aan Nederlander worden is dat je er dan kunt stemmen. Ik mag in Nederland stemmen voor de gemeente en Europa, maar niet voor de Tweede Kamer. Frustrerend, vind ik. Formeel deel uitmaken van een maatschappij waar je woont en je goed voelt, vind ik wel interessant."
West-Vlamingen zijn nochtans meestal diepgeworteld.
"Mijn vader was officier bij de rijkswacht, en telkens als hij een graad meer kreeg, moesten we verhuizen. Ik heb in Veurne gewoond, in Brugge, Aalst, Brussel, Gent. Toen ik op mijn zeventiende naar de universiteit ging, was dat mijn zevende school. Ik heb dus overal in Vlaanderen wortels, maar nergens helemaal."
"Mensen spreken vaak over dé plek waar ze zijn opgegroeid, maar bij mij zijn er dat een stuk of vijf. Misschien verklaart dat ook het gemak waarmee ik Nederlander zou kunnen worden."
Waarom precies trekt het land u zo aan?
"Ten eerste om de kwaliteit van het debat. De zwartepietendiscussie bijvoorbeeld (over de vraag of Zwarte Piet een traditie moet blijven of racistisch is, SMU/JDP), werd heel grondig gevoerd."
"Het polderen ook, het typisch Nederlandse overlegmodel. Dat is iets wat ik zelf heel erg heb moeten leren. Ik was het gewoon om top-downbeslissingen te nemen, maar bij NRC ben ik daardoor een paar keer lelijk op mijn bek gegaan."
"Hoe minder inspraak er is geweest van iedereen, hoe groter het protest. Dat is niet altijd makkelijk werken. Maar het gevoel dat je met z'n allen beslissingen neemt en verantwoordelijk bent, is ook heel fijn."
"De ernst van de journalistiek vind ik ook een heel aantrekkelijke eigenschap van Nederland. Het nadeel daarvan is dat we soms wat trager zijn dan in Vlaanderen, maar er is wel meer diepgang. En ik denk dat dat op lange termijn belangrijk zal zijn voor de media. Als ik op NRC opper om een zomeritem te brengen over waar ministers op vakantie gaan en wat ze zoal meenemen, dan is er altijd wel iemand die zegt: 'Moeten wij dat wel doen? Is dat onze taak?'"
"Het gevoel de vierde macht te zijn, de journalistiek als hoeder van de democratie, dat zit er heel diep in."
Dit is een kort fragment uit een veel langer interview dat u integraal in onze weekendbijlage DM Zomeruur terugvindt. Abonnees lezen de krant gratis digitaal.
