Woensdag 29/03/2023

Kunst

Pentekening Leonardo da Vinci ontdekt, geschatte waarde 15 miljoen euro

De Sint Sebastiaan van de hand van Leonardo da Vinci.  Beeld Tajan
De Sint Sebastiaan van de hand van Leonardo da Vinci.Beeld Tajan

In Frankrijk is een niet eerder bekende pentekening van de hand van Leonardo da Vinci (1452-1519) ontdekt in een map met 14 tekeningen die door een Fransman aan het veilinghuis Tajan in Parijs was aangeboden. Het werk van de Italiaanse kunstenaar, wetenschapper en uitvinder is volgens een expert van het veilinghuis 15 miljoen euro waard.

Michiel Kruijt

De tekening, 19,3 bij 13 centimeter groot, is een studie van de aan een boom vastgebonden heilige en martelaar Sint Sebastiaan. Op de achterkant staan twee grafische voorstellingen van Da Vinci over licht en schaduw en aantekeningen.

De vondst werd zondag onthuld in een groot stuk in The New York Times. Daarin stelt Carmen C. Bambach, curator Italiaanse en Spaanse tekeningen in het Metropolitan Museum of Art in New York, dat de toeschrijving aan Da Vinci 'onbetwistbaar' is. Zij was een van de samenstellers van een overzichtstentoonstelling met tekeningen van Da Vinci, die in 2003 in het Metropolitan Museum en in het Louvre in Parijs was te zien.

Andere experts hebben zich nog niet over de tekening kunnen uitlaten, die eigendom is van een gepensioneerde dokter uit het midden van Frankrijk van wie de naam op diens verzoek niet bekend wordt gemaakt. Hij was in maart van dit jaar met de map tekeningen het veilinghuis in Parijs binnengelopen. Toen Thaddée Prate, de expert oude tekeningen, de map doornam, viel hem de afbeelding van de heilige op, waarvan hij dacht dat die in de 16de eeuw zou kunnen zijn gemaakt. De rest van de tekeningen was niet veel waard.

Prate legde de Sint Sebastiaan voor aan de kunsthandelaar en adviseur oude tekeningen Patrick de Bayser, die vaststelde dat de studie door een linkshandige is gemaakt (Da Vinci is linkshandig) en die ook de schetsen en aantekeningen achterop ontdekte. Daarop werd de Da Vinci-kenner Bambach benaderd.

Zij schat dat de tekening is gemaakt tussen 1482 en 1485, toen Leonardo da Vinci in Milaan verbleef. Deze Sint Sebastiaan complementeert volgens haar een vergelijkbare studie in het bezit van de Hamburger Kunsthalle, waarvan de achterkant ook gevuld is met aantekeningen over optiek, een van de vele terreinen die Da Vinci bestudeerde. Een andere Sint Sebastiaan van Da Vinci bevindt zich in Musée Bonnat in de Franse stad Bayonne. Bambach liet deze twee tekeningen zien op haar overzichtstentoonstelling in 2003 en stelt dat ze samen met de nieuw ontdekte studie behoren tot de acht Sint Sebastiaans die Da Vinci opsomde in de Codex Atlanticus, een set van tekeningen en geschriften die na de dood van de kunstenaar zijn gebundeld en die zich nu in de Biblioteca Ambrosiana in Milaan bevindt.

Volgens Bambach is de nieuwe Sint Sebastiaan de eerste ontdekking van een werk op papier van Da Vinci sinds 2000, toen veilinghuis Sotheby's een schets van Hercules met daaromheen draaikolken aanbood. Die werd niet verkocht bij gebrek aan biedingen die hoog genoeg waren, maar bracht later 576 duizend euro op. Een al langer bekende tekening die in 2008 werd 'ontdekt' als een Da Vinci - het zou om een evenbeeld van Da Vinci's schilderij La Bella Principessa gaan - is volgens Bambach niet authentiek werk.

De hoogste prijs waarvoor een tekening van Da Vinci is geveild, is ruim 8 miljoen pond (toen omgerekend 13,5 miljoen euro). Dat was tijdens een veiling van Christie's in 2001. Zeven jaar eerder kocht Microsoft-oprichter Bill Gates voor 30,8 miljoen dollar (24,3 miljoen euro) bij hetzelfde veilinghuis tekenwerk van Da Vinci, maar dat ging om een heel manuscript met aantekeningen en schetsen.

Als de nieuwe Sint Sebastiaan op de internationale kunstmarkt wordt aangeboden, kan Frankrijk de exportvergunning 30 maanden opschorten om Franse musea de gelegenheid te geven het te kopen. Het Louvre heeft de tekening in oktober bestudeerd, maar zich nog niet over het werk uitgelaten.

Toen Prate de eigenaar in september meldde dat de tekening naar zijn oordeel 15 miljoen euro waard is, reageerde die kalm. "Ik ben erg blij", had hij volgens de expert van het veilinghuis gezegd. "Maar ik heb meer interesses in het leven dan alleen geld."

Nu belangrijker dan ooit: steun kwaliteitsjournalistiek.

Neem een abonnement op De Morgen


Op alle artikelen, foto's en video's op demorgen.be rust auteursrecht. Deeplinken kan, maar dan zonder dat onze content in een nieuw frame op uw website verschijnt. Graag enkel de titel van onze website en de titel van het artikel vermelden in de link. Indien u teksten, foto's of video's op een andere manier wenst over te nemen, mail dan naar info@demorgen.be.
DPG Media nv – Mediaplein 1, 2018 Antwerpen – RPR Antwerpen nr. 0432.306.234