Zaterdag 10/06/2023

kunstenfestivaldesarts

‘Penelope Sleeps’: op het einde verlang je naar de slachting die Odysseus onder de vrijers van Penelope aanrichtte ★★☆☆☆

Penelope sleeps Beeld © Werner Strouven
Penelope sleepsBeeld © Werner Strouven


Het klinkt interessant: een opera als een essay, geïnspireerd door de Odyssee maar dan met Penelope als centraal personage. Maar Mette Edvardsen en Matteo Fargion laten het idee verzanden in anekdotiek en simplisme.

Stephan Moens

Om te beginnen het essay. Penelope slaapt: de vrouwelijke stem heeft lang gezwegen. Of niet? In het midden van de voorstelling gaat het plots over tapijtweven. O ja, Penelope zat toch elke dag te weven om dan ’s nachts weer alles los te trekken? Maar hier gaat het over een bepaald tapijt. Het heet We leven op een ster. Dat is van Hannah Ryggen, de Noorse antifasciste van wie in 1937 een werk op de wereldtentoonstelling in Parijs werd tentoongesteld naast Picasso’s Guernica. Het werd beschadigd in de bomaanslag die Anders Breivik uitvoerde net voordat hij zijn slachting op Utoya aanrichtte. O ja, er is altijd een vrouwelijke stem geweest, luid en duidelijk, en zij werd gefêteerd én vergeten én aangevallen. Waarschijnlijk is dat de boodschap die Edvardsen voor ons in petto heeft.

Maar die boodschap komt niet aan. Het volstaat niet ze te omringen met een mengeling van persoonlijke anekdotiek (een verhaal over een spin in de logeerkamer, een brief over een kunstenaarsresidentie op Antarctica, een ontmoeting met een man die eindigt met een doodgereden kat, een andere met een alleen reizend kind op een vliegtuig) en eerder theoretische maar ook licht humoristische bespiegelingen, bijvoorbeeld over het Homerische epitheton ornans, het ‘vaste’ adjectief bij een woord, zoals ‘de roze-vingerige dageraad’.

Penelope sleeps. Beeld © Werner Strouven
Penelope sleeps.Beeld © Werner Strouven

Het volstaat niet om dat te doen in een afwisseling van gereciteerde teksten en psalmodiërende aria’s voorzien van simplistische muziek van Matteo Fargion (‘minimalistisch’ zou de minimalisten oneer aandoen). Het volstaat zelfs niet dat die aria’s met haarscherpe intonatie en heldere stem gezongen worden door de uitstekende jonge sopraan Angela Hicks. Zo’n boodschap vraagt engagement, misschien zelfs strijdlust, geen halfzacht gedoe.

Het feit dat de drie spelers, Edvardsen, Fargion en Hicks de hele avond meestal liggend (Penelope slaapt!), soms kruipend en soms half zittend spreken en zingen, scherpt misschien de concentratie aan, maar herinnert je er ook aan dat je zelf nogal ongemakkelijk zit op kussens en te lage tribunes.

Penelope sleeps. Beeld © Werner Strouven
Penelope sleeps.Beeld © Werner Strouven

Naar het einde toe begint de voorstelling te zeuren met overbodige tussenspelen zoals een eindeloze chromatisch dalende vocalise op ‘Ah’ en een nog eindelozere herhaling van de non-tekst ‘I’m not sorry’ op een dalende kwart, zoals in barokke lamento’s. Zulke darlings horen vermoord. Net zoals je op het einde begint te verlangen naar de slachting die Odysseus onder de vrijers van Penelope aanrichtte. Maar dat is waarschijnlijk een verfoeilijke mannelijke gedachte.

Nog voorstellingen in het Kaaitheater tot 14 mei en op 16 juni in Kunstencentrum Buda in Kortrijk. Ook in het buitenland.

Nu belangrijker dan ooit: steun kwaliteitsjournalistiek.

Neem een abonnement op De Morgen


Op alle artikelen, foto's en video's op demorgen.be rust auteursrecht. Deeplinken kan, maar dan zonder dat onze content in een nieuw frame op uw website verschijnt. Graag enkel de titel van onze website en de titel van het artikel vermelden in de link. Indien u teksten, foto's of video's op een andere manier wenst over te nemen, mail dan naar info@demorgen.be.
DPG Media nv – Mediaplein 1, 2018 Antwerpen – RPR Antwerpen nr. 0432.306.234