Op het dak van de wereld: het laatste concert van The Beatles werd een van de meest memorabele optredens ooit

Het dakconcert van The Beatles ging de geschiedenis in als een van de meest memorabele optredens ooit. Dit weekend kun je in Kinepolis voor het eerst op IMAX kijken naar het allerlaatste wapenfeit op een podium van John, Paul, George en Ringo.

Een concert kun je pas écht legendarisch noemen als de opnames als tijdcapsule dienen. Jimi Hendrix die in 1969 ‘The Star-Spangled Banner’ aan gort rijt op zijn gitaar voor gedrogeerde hippies in Woodstock? Het zegt veel over de intergenerationele spanning in Amerika tijdens de Vietnam-oorlog. De achttienjarige zwarte jongen die in dat jaar door Hells Angels doodgestoken werd tijdens een concert van The Rolling Stones luidde dan weer het einde in van een tijdperk vol peace & love.

Datzelfde 1969 begon met een even cruciaal moment in de muziekgeschiedenis, toen The Beatles op 30 januari onaangekondigd het dak beklommen van het Apple Corps-hoofdkantoor in Londen. Het zou de laatste keer zijn dat de Fab Four samen optraden: een jaar later zijn de ego’s zo sterk van elkaar vervreemd dat de groep uit Liverpool implodeert. Dankzij regisseur Peter Jackson is dit machtige slotakkoord van The Beatles in de bijtende winterwind eindelijk integraal te zien.

Bloody noise

“Fuck it… let’s go do it”, breekt John Lennon een discussie af, vlak voor het concert. Tot dan blijven groep en entourage weifelen of ze dit guerrillaconcert wel moeten spelen. Weten zij veel dat de onvoorspelbaarheid van hun gig de toon zal zetten voor de rest van 1969, waarin live-optredens getekend worden door chaos en plagerige kat-en-muisspelletjes met de ordehandhaving.

Het zou overigens niet de laatste keer zijn dat Lennon die dag voor een klinkend bon mot zorgt. “I hope we passed the audition”, grapt hij gortdroog voor het oog van tientallen camera’s en alle toevallige passanten in lunchpauze. Tegen dan heeft zich ook een massa fans verzameld in de straat, tot groot ­ongenoegen van de Metropolitan Police.

Agent Ken Wharfe klopt dienst bij Piccadilly Circus wanneer hij een oudere brigadier schuimbekkend aan de lijn krijgt: “Kun je die bloody noise horen, jongen? Maak daar komaf mee.” Maar Wharfe is een fan en kan er zich niet toe bewegen het optreden te stoppen, of het volume zelfs maar een kwartslag naar beneden te draaien.

“Ik denk ook dat er een rel was uitgebroken als we hen hadden gestopt. Ik was stomverbaasd te zien hoeveel mensen er op de daken stonden, ver voorbij Bond Street, bij de Royal Academy.” Op de oude beelden zie je nogal wat heren met hoeden en pijpen, maar er hangt wel degelijk een feeststemming in de straten en op de daken. Op dat moment spelen The Beatles op het dak van de wereld.

Mama houdt er niet van

Twee andere, piepjonge agenten nemen het nauwer met de wet en dwingen producer George Martin - die meteen krijtwit wegtrekt - de deur naar het dak te openen, wil hij een gewapende inval en arrestatie vermijden. Omdat het concert gefilmd wordt, denkt een geluidstechnieker van EMI dat het wel geinig zou zijn om de Fab Four in de boeien afgevoerd te zien worden.

Ook Paul McCartney kan zijn ondeugende kwajongensblik node verbergen wanneer de bobby’s verschijnen. Dit is exact wat hij eerder die maand voor ogen had toen hij voorstelde om van hun eerste publieke concert in tijden een rebelse schelmenstreek te maken. De timing is bovendien perfect: terwijl de flikken de trappen oplopen, speelt de band ‘Don’t Let Me Down’. En wanneer ze op het dak staan, is ‘Get Back’ ingezet. Waarop Macca improviseert: “You’ve been playing on the roofs again, and you know your momma doesn’t like it / She’s going to have you arrested!”

Volgens de overlevering legde de politie het dakconcert van The Beatles aan banden. Maar de integrale film toont een genuanceerd beeld. Een negentienjarige agent zie je met schuchtere blos op de wangen zenuwachtig sabbelen op het lintje van zijn politiehelm. Wanneer een roadie gevraagd wordt de versterker van George Harrison uit te schakelen, zet de Stille Beatle die doodleuk weer aan.

“Nu we de politie op beeld hebben, kunnen we zeggen dat we door hen van het dak moesten”, monkelt Harrison opgelucht. De rest van de groep is even blij, want Lennons vingers zijn verkleumd na drie kwartier op het gebouw. Nu hoeven ze geen gezichtsverlies te lijden.

Publiciteit en reuring

Hun plagerige verzetje zou heel wat copycats baren in de volgende decennia. “Een dakconcert heeft meteen iconische waarde dankzij The Beatles in Savile Row”, vertelde Bent Van Looy ons eens. “Het geluid op zo’n hoog dak is bovendien heerlijk droog, omdat de muziek niet kan terugkaatsen tegen muren. De klank wordt er als het ware etherisch.”

De rooftop guerrilla gig van The Beatles werd ook talloze keren geïmiteerd als hommage. Het belangrijkste eresaluut kwam wellicht van U2. In de lente van 1997 toog het Ierse viertal naar het dak van een slijterij in Los Angeles om er de clip van ‘Where the Streets Have No Name’ op te nemen. De groep hoopte op publiciteit én een beetje reuring, zoals bij de Fab Four.

Het plan liep gesmeerd toen lokale radiostations in een mum van tijd duizend toeschouwers op de been brachten. Ook de politie was snel ter plaatse en probeerde de stroom af te sluiten om de veiligheid te waarborgen. De band had daar evenwel rekening mee gehouden en een noodgenerator op het dak geplaatst. De prijs voor zoveel Xerox-rebellie? U2 kreeg een Grammy Award voor de videoclip.

The Beatles: Get Back - The Rooftop Concert is op 11/2, 12/2 en 13/2 exclusief te zien in IMAX, in Kinepolis Antwerpen en Brussel.

The Beatles: Get Back kun je bekijken op Disney+.