Olivier Theyskens: "Ik plak niet graag een etiket op mijn eigen stijl, maar ik ben inderdaad licht romantisch"

1. Wollen jurk met sleep en hoge split, ingezet stuk kant en borduurwerk in adermotief met laarzen van pythonleer (Olivier Theyskens A/W 1998-99).

Deze zwarte wollen jurk is typerend voor het werk van Olivier Theyskens (40): lang, theatraal, romantisch. Toen hij in de jaren negentig begon, was hij de enige die mode met een gothic tintje liet zien en zijn werk sloeg in als een bom. Deze jurk komt uit zijn tweede collectie. De eerste liet hij in 1997 zien, in een verlaten pakhuis in Parijs. Dankzij de Victoriaans geïnspireerde prinsessenjurken, scherp gesneden jasjes en uitdagende hotpants die hij toen presenteerde, gold hij al op zijn twintigste, nog voordat hij was afgestudeerd, als dé nieuwe Belgische modebelofte.

Theyskens stopte na anderhalf jaar met zijn studie aan de modeafdeling van het prestigieuze opleidingsinstituut École nationale supérieure des arts visuels de La Cambre in Brussel. Hij had het idee dat hij meer kon leren als hij voor zichzelf zou werken en hij wilde zijn ouders niet langer wilde belasten met studiekosten. "Ik was jong en zorgeloos, een diploma leek me niet zo belangrijk." Hij behoort samen met ontwerpers als Raf Simons (Calvin Klein), Anthony Vaccarello (Yves Saint Laurent) en Kris Van Assche (Dior Homme) tot de tweede generatie Belgische ontwerpers. Ze maakten naam in het kielzog van onder meer Dries Van Noten, Walter Van Beirendonck en Ann Demeulemeester.

2. Gele jurk met korset en lange mouwen in dubbelzijdig zijdesatijn met haak-en-oogsluiting (Olivier Theykens S/S 1999).

Van Theyskens zelf had de enkellange, wijd uitlopende, kanariegele jurk die Madonna in 1998 droeg tijdens de uitreiking van Oscars niet per se in het museum hoeven staan. Maar een expositie over het werk van deze ontwerper zonder de jurk die hem in één klap bij een groot publiek op de kaart zette, vond curator Karen Van Godtsenhoven zoiets als het oeuvre van Jean-Paul Gaultier laten zien zonder de bekende puntige beha. Dat doe je niet. Dus werd de jurk op het laatste moment vanuit het depot van Madonna in Los Angeles naar het museum in Antwerpen getransporteerd.

Leuk om te weten: de jurk is afgewerkt met maar liefst zevenhonderd haken en ogen. En Madonna liet op aanraden van Theyskens, die vond dat het geel niet goed zou passen bij haar blonde haar, speciaal voor deze jurk haar lokken zwart verven. "Dat zo'n grote ster een van mijn jurken droeg, heeft zeker geholpen om een paar jurken meer te verkopen", aldus Theyskens. Maar het is niet genoeg geweest: in 2002 hield hij het voor gezien met zijn eigen merk. De crisis hakte erin. Bovendien werd hij steeds vaker benaderd voor andere banen.

3. Avondjurk en jas van bedrukte zijde met stroken kant en suède handschoenen (Rochas, A/W 2003-04).

Voor zijn eerste collectie voor het Franse modehuis Rochas nam Theyskens de lichtroze doos en het zwarte kant van de fles van het parfum Femme als uitgangspunt: deze jurk is daar een goed voorbeeld van. Voor de ontwerper kwam het telefoontje van Procter & Gamble, met de vraag of hij creatief directeur van Rochas wilde worden, precies op het goede moment. 3Ik had vijf jaar crazy hard work achter de rug en ik vond het tijd om ervaring op te doen bij een gevestigd merk in Parijs", zegt Theyskens.

Rochas was op dat moment een ingeslapen modemerk: sinds de dood van oprichter Marcel Rochas in 1955 werd er geen kleding meer gemaakt. Omdat merken als Nina Ricci en Lanvin net opnieuw waren begonnen met een kledingcollectie, leek het Procter & Gamble een goed idee om ook de modeafdeling van Rochas nieuw leven in te blazen. Dat werd geen succes: in 2006 trok de eigenaar de stekker er alweer uit. Eeuwig zonde, volgens Theyskens. Volgens hem had Rochas zo in de top vijf van modehuizen kunnen komen. Het had alleen meer tijd nodig. Maar Procter & Gamble had geen ervaring met het opbouwen van een modemerk en vond zo'n langetermijninvestering te riskant.

4. Rode jas in weefsel van zijdejacquard met opgevulde schouders en bustierjurk met een korte sleep en schoenen zonder hak in satijn (Nina Ricci, A/W 2009-10) .

Deze rode jurk heeft Theyskens gemaakt voor Nina Ricci, het modemerk waar hij aan de slag ging na zijn vertrek bij Rochas. 3Nina Ricci leek me een uitdaging, omdat het wat minder damesachtig is dan Rochas. Maar ik wist meteen dat ik daar niet voor altijd zou zitten", zegt hij. Deze jurk was te zien tijdens zijn laatste show van het merk, in maart 2009 in Parijs. Daar liet hij midden in de financiële crisis een sprookjesachtig en gewaagd modebeeld zien, met rokken die aan de voorkant kort en aan de achterkant lang waren en jasjes met brede schouders.

Zijn beeld deed het geweldig op de catwalk en in de pers, maar de verkoopcijfers bleven achter. Dus besloot het Spaanse moederbedrijf Puig om Theyskens na twee jaar in te ruilen voor een ontwerper met een wat minder bewerkelijk en theatraal handschrift. Zo stond hij voor de tweede keer in vijf jaar op straat. Daarmee werd hij symbool voor de veranderende bedrijfscultuur in de modewereld, waarin instapproducten als handtassen en parfum steeds belangrijker worden. Anna Wintour, de invloedrijke hoofdredacteur van modeblad Vogue en van meet af aan een liefhebber, schreef dat zijn vertrek bij Ricci haar deed vermoeden dat "in het huidige economische klimaat de vitale rol van artistiek talent wordt afgeremd."

5. Wollen blazer en broek en bustiertop in satijn (Theory, S/S 2011).

"Omdat de Amerikaanse modementaliteit heel anders is dan de Franse en met name sportieve kleding veel belangrijker is, kon ik voor het Amerikaanse merk Theory hele andere ontwerpen maken. Minder jurken, meer broeken en pakken. Dat vond ik uitdagend en leuk om te doen", zegt Theyskens, die in 2010 Parijs voor New York verruilde. Wat begon als een eenmalige samenwerking, groeide al na één seizoen uit tot een vast dienstverband: in 2010 werd Theyskens officieel aangesteld als creatief directeur. Dit pak is onderdeel van de eerste collectie die hij in dienst van Theory maakte.

Het is typerend voor zijn werk voor dat merk: een combinatie van Parijse chic en sportief minimalisme. "Ik heb voor Theory gekozen omdat ik wilde weten hoe het er in het middensegment aan toeging. Ik wilde kleren maken die mijn vriendinnen ook zouden kunnen betalen, in plaats van me alleen maar bezig te houden met gelegenheidskleding voor een select groepje. Bovendien was het een dynamisch bedrijf met goede cijfers: ik kwam er niet om een probleem op te lossen, maar om de stijl te verbeteren. Ik kon goed overweg met eigenaar Andrew Rosen. Toch ben ik in 2014 vertrokken, want ik kon er niet alles in kwijt."

6. Trouwjurk van wit zijdesatijn voor Nellie Diamond (Olivier Theyskens, 2014) .

Na zijn vertrek werkte Theyskens drie maanden lang stilletjes aan een trouwjurk voor de steenrijke Nell Diamond, een Amerikaanse zakenvrouw en vriendin van Theyskens. De witte met veren en lovertjes bezette strapless extravaganza met bijna vijf meter lange sleep is bij uitstek een jurk om mee te pronken. Tijdens de bruiloft van Diamond en Teddy Wasserman was een complete kamer afgehuurd in Hôtel du Cap-Eden-Roc, een peperduur hotel aan de Franse Côte d'Azur, waarin de jurk rechtop kon staan zodat de onderrokken niet al voor de plechtigheid hun vorm zouden verliezen. In het museum heeft de jurk ook een eigen ruimte, bovenaan drie brede witte treden. Er zit continu een bewaker bij, om te voorkomen dat bezoekers in de verleiding komen en de jurk aanraken.

"Nell benaderde mij op een goed moment. Ik was net weg bij Theory en ik had mezelf een jaar pauze gegeven. Ik was vertrokken omdat ik terug wilde naar het ambacht, naar de Italiaanse ateliers waarmee ik eerder contact had en die de tijd nemen om bewerkelijke producten te maken. Voor mij was het werken aan deze jurk de opmaat naar de herlancering van mijn eigen merk in 2016."

7. Manteljurk met dubbele kraag in geruit wolweefsel met gestippelde zijden onderjurk en leren enkellaarsjes met haak-en-oogsluiting (Olivier Theyskens, S/S 2017) .

In deze jurk komt alles samen: het romantische werk waarmee Theyskens begon, maar ook het praktische en sportieve handschrift dat hij zich eigen heeft gemaakt bij Theory. "Ik plak niet graag een etiket op mijn eigen stijl, maar ik ben inderdaad licht romantisch en ik hou van mooie jurken. Het maakt me niet uit of dat trendy is of niet." Theyskens werkt samen met zakelijk leider Maximiliano Nicolelli, die eerder werkte voor luxeconcern LVMH, ontwerper Esteban Cortazar en lingeriemerk La Perla. De modewereld is de afgelopen twintig jaar van een redelijk gesloten en elitair bolwerk veranderd in een massale en globale industrie waarin grote beursgenoteerde ondernemingen zoals LVMH en Kering het voor het zeggen hebben.

Maar Theyskens en Nicolelli zijn onafhankelijk van grote geldschieters en houden vast aan een klassieke - je kunt ook zeggen: conservatieve - aanpak. Twee collecties per jaar en een selectieve distributie. Na drie shows in Parijs ligt zijn kleding in de betere boetieks tussen merken als Gucci en Céline. Waarom gaat het dit keer wel lukken? "We zijn nu klein en winstgevend, dat vind ik al heel wat. Maar het gaat niet alleen om het feit of het wel of niet lukt. Het allerbelangrijkste is dat ik dit altijd al wilde doen en dat ik geloof in wat ik maak."

Tot 15/4 in het MoMu, Antwerpen.