‘Obi-Wan Kenobi’ luidt het eerherstel voor de ‘Star Wars’-prequels in

Meteen nadat tientallen miljoenen kijkers de eerste trailer voor nieuwe Star Wars-serie Obi-Wan Kenobi hadden gezien, werd een shot eruit – waarin het door Ewan McGregor vertolkte hoofdpersonage een piepjonge Luke Skywalker vanuit de verte bespiedt door een verrekijker - opgewaardeerd tot een ironische socialemediameme met inmiddels tientallen varianten. Onder meer taferelen uit Bojack Horseman, Twin Peaks, Trainspotting en McGregor zelf in The Graham Norton Show vallen op Kenobi’s lens. Dan weet je dat de liefde van het publiek overweldigend is.

Het zesdelige Obi-Wan Kenobi, waarvan de twee eerste afleveringen vrijdag op Disney+ landden, begint tien jaar na het punt waar de ‘prequeltrilogie’ uit de ruimtesaga zeventien jaar geleden was geëindigd: met Kenobi’s ballingschap op de onder Star Wars-fans welbekende woestijnplaneet Tatooine. En de reeks luidt ook, zo hintte een tweede trailer, de terugkeer van Hayden Christensen in als de inmiddels tot booswicht Darth Vader getransformeerde Anakin Skywalker.

Mildere perceptie

Had Star Wars-productiehuis Lucasfilm deze zelfde reeks nog maar tien jaar eerder op televisie gebracht, dan was de hype over dat alles niet half zo groot geweest. Toen de door bedenker George Lucas zelf geregisseerde The Phantom Menace (1999), Attack of the Clones (2002) en Revenge of the Sith (2005) naar de bioscoop kwamen, werden die films vrijwel meteen neergesabeld door de meeste critici én een flink deel van het publiek. Ze bleven diep in de schaduw van de drie eerste films uit de cyclus, die tussen 1977 en 1983 verschenen, en ook de meeste Star Wars-films die sinds 2012 onder de vleugels van mediaconglomeraat Disney werden gemaakt kregen veel meer bijval. De prequels, zo luidde jarenlang de algemene teneur erover, waren kinderachtig, overdreven complex, en schabouwelijk geregisseerd.

Lucasfilm heeft nu echter meerdere nieuwe producties op stapel staan die zich afspelen in het tijdperk uit de Star Wars-mythologie dat de prequeltrilogie belicht. Naast Obi-Wan Kenobi is het Franse videogamehuis Quantic Dream (bekend van videogamedrama Heavy Rain) bezig aan de game Star Wars: Eclipse, vol visuele referenties aan The Phantom Menace, en op Disney+ loopt sinds vorig jaar de nieuwe animatiereeks The Bad Batch, die net als Obi-Wan meteen volgt op de gebeurtenissen uit het slot van de prequels. De negatieve perceptie over die films lijkt met de jaren te zijn gemilderd, in die mate zelfs dat Disney een onbediend publiek heeft ontdekt in kijkers die ze wél konden pruimen. “Het is echt heerlijk om nu zo’n nieuwe relatie met die films te hebben”, zei ook Ewan McGregor vorige week tijdens een rodelopermoment dat Disney rond de serie had georganiseerd in Los Angeles.

Verschil in perceptie

“Zo slecht waren die prequels helemaal niet”, haast ook Tim Veekhoven, medeoprichter van Belgische Star Wars-fanclub Teekay-421, zich om dat bij te treden. “Het feit dat ze zo verguisd werden toen ze destijds in de bioscoop kwamen, heeft vooral te maken met de verwachtingen die een groot deel van de bioscoopbezoekers toen koesterde. Diegenen die de originele trilogie nog in de cinema hadden gezien waren ondertussen al wat ouder, en keerden vaak om nostalgische redenen terug naar de cinemazaal. Maar de oude films vertelden een eenvoudiger heldenverhaal, en bedenker George Lucas wilde met zijn prequels de wereld van Star Wars heel bewust wat meer opentrekken. De prequels hadden een complexere vertelling, over een democratie die vervalt naar een dictatuur. Dat schiep een wat negatieve perceptie onder die oudere kijkers: zij kregen niet het mythische verhaal dat ze gewend waren. Waar dan nog eens bijkwam dat de prequels het zwaar te verduren kregen van de critici, die hun filmische kwaliteiten veel minder vonden. Maar dat andere deel van het publiek, de kinderen en jongeren uit die tijd, hield er wél collectief van. Alleen hadden die toen nog niet de luide stem die ze vandaag hebben, want sociale media waren nog niet wijdverbreid.”

Millennial-dingetje

De perceptie van de prequels loopt grotendeels over een generationele breuklijn heen, denkt Veekhoven. Er zaten zestien jaar tussen Return of the Jedi (1983), de laatste film van de oude reeks, en The Phantom Menace (1999), de eerste van de drie prequels. De tienjarige die ooit de eerstgenoemde zag, was dus al een gevorderde twintiger ten tijde van de tweede. Tegelijkertijd groeide de millennialgeneratie net op met de prequeltrilogie. Een pretiener die destijds Revenge of the Sith (2005) zag in de cinema neigt vandaag naar de dertig. En krijgt dus daar eerder nostalgische gevoelens bij dan bij de oude exploten van Luke Skywalker en Han Solo. Ook George Lucas zelf vertelde destijds dat hij de prequels niet in de eerste plaats had gemaakt voor het oude Star Wars-publiek, maar voor de kinderen en jongeren van die tijd, de PlayStation-generatie.

“Mensen van jullie leeftijd, jullie generatie, hebben we destijds nooit gehoord”, zei ook McGregor op die rode loper. “Die mensen zijn echt gek op die films, maar het heeft vijftien jaar geduurd voordat we dat wisten.”