‘Not a Game’: wéér zo’n docu over gamende freaks

Je ziet wanhopig flippende ouders de Xbox van hun kids op het plaveisel keilen. Je kijkt mee door de webcam van een kwade jonge streamer die, voor de ogen van zijn moeder, met een honkbalknuppel zijn kamer kort en klein wil slaan. In een voorbijflitsend archiefbeeld haalt voormalig Amerikaans president Donald Trump nog eens de klassieke dooddoener boven: videogames – en niet wapenbezit – zijn de oorzaak van vuurwapengeweld in de samenleving. En je denkt bij jezelf: yep, daar gaat ‘ie weer.

Het ligt deze keer niet aan de bloedeerlijke aanpak van Not a Game, een Spaanse documentaire uit 2020 die Netflix pas bij zijn docuaanbod heeft gestanst. Inmiddels haast ontegensprekelijke gedragseffecten – zoals kids die compleet opgenaaid door het huis banjeren na afloop van hun dagelijks potje Fortnite, en het altijd sluimerende risico op verslaving en lethargie - worden niet uit de weg gegaan. Maar tegelijkertijd wordt ook de onbevattelijkheid van de videogamecultuur voor de meeste Gen X’ers, en hun daaruit voortspruitende ongerustheid over het welzijn van hun tieners, prima belicht.

Het maakt van Not a Game een van de fairste, meest verhelderende docu’s die er momenteel te vinden zijn over videogames. Maar toch komt ook deze film niet verder dan waartoe de meeste andere gamedocumentaires, zoals Indie Game: the Movie, The King of Kong: A Fistful of Quarters, Minecraft: The Story of Mojang en From Bedrooms to Billions, zich beperken: het voetlicht richten op kleine fenomeentjes binnen dat veel ruimere publieke universum dat videogames vandaag innemen. De waarde van het hele medium wordt ook hier afgetoetst aan kleine subculturen binnen het brede gamerpubliek, zoals cosplayers (lui die zich op conventies verkleden als hun favoriete gamepersonage) en jonge twintigers die honderdvijftigduizend euro per jaar verdienen als eSports-atleet.

Door alweer in te zoomen op die eerder efemere aspecten van videogames – ook al worden die dingen vooral benoemd als een positieve invloed in het leven van de gamers in kwestie – blijft ook Not a Game in het vertrouwde straatje zitten: het presenteert gamers als een bende freaks, als leden van een scene. Terwijl er wereldwijd minstens enkele honderden miljoenen aardbewoners op gameconsoles, smartphones en pc’s zitten te rammelen. Zeker bij de leeftijdsgroep van prille dertigers en jonger hangt er een vanzelfsprekendheid rond videogames die je tot nu toe nog nooit aantrof in een documentaire. Dát is het fenomeen.

De beste manier om aan te geven wat videogames vandaag voor een gemiddelde speler betekenen zou eigenlijk zijn om gedurende anderhalf uur een paar camera’s op een van hen te richten. Die lenzen zouden verbetenheid registreren, nervositeit, knarsende tanden, bij momenten barse colère. Maar je zou de mondhoeken ook geregeld omhoog zien gaan. Of de gamer een betekenisvolle interactie zien aangaan met diens vrienden, ook al zijn ze niet in elkaars buurt. En goed, daar blijf je natuurlijk geen twee uur naar kijken. Maar dingen als Calls op Apple TV tonen dat er vandaag al gekkere experimenten moeten kunnen in het streamingverse.

Not a Game is te zien op Netflix.