Nog niet uitgereikt en er is al gezeur: zit er eigenlijk iemand te wachten op de Kastaars?

Vijf jaar nadat de Vlaamse Televisiesterren een roemloze dood gestorven zijn, hebben we nu de Kastaars. Tijdens een groots opgezette show op drie zenders worden die nieuwe televisieprijzen zaterdagavond feestelijk uitgereikt. Maar is dat wel een goed idee?

“Ik begrijp echt niet wat ze met die Kastaars willen bereiken. Waarom zou je een lijk als dat van de Vlaamse Televisiesterren in godsnaam nog willen reanimeren?” Een korte rondvraag in de Vlaamse tv-sector leert al snel dat niet iedereen even enthousiast is over de gloednieuwe televisieprijzen. Niet geheel onlogisch, gezien de voorgeschiedenis. De Kastaars zijn de opvolgers van de Vlaamse Televisiesterren. Met hetzelfde nobele doel: de verwezenlijkingen van de Vlaamse audiovisuele sector in de kijker zetten.

Alleen is in het verleden gebleken dat het niet zo makkelijk is om die missie in praktijk te brengen. “Het is met dat soort prijzen altijd hetzelfde. Of het nu de Oscars, de Golden Globes, de Televisiesterren of de Kastaars zijn: er zal altijd gezeur zijn over de manier waarop ze uitgereikt worden”, klinkt het bij het hoofd van een Vlaams productiehuis, dat net als de andere tv-makers liever anoniem bleef.

Het was ook dat gezeur dat tot de val van de Televisiesterren leidde. Zo’n ster kon je immers enkel winnen op voorspraak van de Televisieacademie, een uitgebreide verzameling van Vlaamse tv-professionals die onder elkaar moesten uitmaken wie het podium op mocht. Niet meteen objectief en transparant dus. Met alle gevolgen van dien.

“Woestijnvis mocht tijdens zo’n avond altijd wel met een paar van die sterren naar huis”, vertelt een ex-medewerker van het productiehuis. “Tot het jaar waarin we met VIER zijn gestart en daarmee de hele sector nerveus maakten. Toen wonnen we plots niks meer. Terwijl we nog altijd hetzelfde soort programma’s maakten. Dan weet je genoeg.” Bij de VRT voelden ze zich dan weer benadeeld toen bleek dat Het journaal plots niet meer genomineerd was in de categorie ‘beste informatieprogramma’. En toen de organisatoren beslisten om enkel nog en petit comité over de sterren te beslissen, stuurden de VTM-gezichten collectief hun kat.

Avondje zelfverheerlijking

De Kastaars willen beter doen en lieten de nominaties bepalen door een panel van 2.000 Vlamingen, die volgens onderzoeksbureau iVOX een afspiegeling zijn van de hele populatie. De tien titels die zij per categorie het vaakst noemden, haalden de shortlist. Daarna mocht het grote publiek – de voorbije weken brachten in totaal 168.000 mensen hun stem uit – bepalen wie zaterdagavond uiteindelijk wint.

Transparant is het alvast, en ook een aanpak die door afgunst of zenderpolitiek gestuurd stemgedrag uitsluit. Maar ook nu is er kritiek. Op de genomineerden in de categorie ‘populairste podcast’ bijvoorbeeld. Hoewel dat een genre is waar veel onafhankelijke mediamakers aan de slag zijn – denk maar aan De volksjury, Mosselen om half twee of Drie boeken – duikt bij de genomineerden enkel Alex Agnew en zijn Welcome to the AA als onafhankelijke op. Alle andere genomineerden zijn producties van de grote Vlaamse mediabedrijven.

Dat is een gevolg van de stemprocedure waarbij het iVOX-panel zich moest baseren op de programmalijsten die de organiserende mediabedrijven zelf aanleverden. En waar dus bijna uitsluitend hun eigen producties op te vinden waren. De panelleden konden die lijsten ook zelf aanvullen, maar dat is nauwelijks gebeurd. Daarmee dreigt de uitreiking van de Kastaars te verzanden in een avondje zelfverheerlijking, waar vooral de organiserende mediabedrijven in de prijzen vallen.

Stem van het volk

En dat is niet de enige opmerking. Door het grote publiek te laten beslissen kom je automatisch bij de programma’s aan de top van de kijkcijfertabellen terecht. Titels als The Masked Singer, De mol en Reizen Waes dus. Met De ideale wereld als enige buitenbeentje in de categorie tv-programma. Het zorgt er ook voor dat soaps als Thuis en Familie voor de overwinning strijden in de categorie fictiereeks.

Een gemiste kans, liet Joris Hessels vorig weekend in De Zondag weten. “Ik mis de kleinere, kwetsbare programma’s.” Van dat pijnpunt zijn ze zich ook bij de organisatie bewust. Daarom riepen ze een juryprijs in het leven, die dat soort programma’s wel kan belonen. Bovendien kun je een Kastaar slechts één keer winnen. Dat moet op termijn voor meer variatie in de nominaties zorgen. Ondanks die puntjes van kritiek vinden de meeste mediamakers het wel een goed idee om het publiek te laten beslissen. “De kijker heeft tenslotte altijd gelijk”, klinkt het.

Over het nut van zulke televisieprijzen lopen de meningen veel verder uiteen. Waar de ene zo’n prijzenregen de perfecte gelegenheid vindt om het beste wat het afgelopen jaar te zien en te horen was nog eens in de verf te zetten, ziet de andere de meerwaarde niet.

“Televisiezenders en radiostations zetten hun producties toch elke dag in de kijker?”, klinkt het bij een van de koele minnaars van de Kastaars. “Bovendien levert zo’n awardshow nooit goede televisie op.” Het weze duidelijk: zolang er prijzen zijn, zal er gediscussieerd worden. “En dat is eigenlijk al reden genoeg om ze uit te reiken”, vindt een voorstander. “We willen toch aandacht voor de sector? Wel, door de discussie over de Kastaars hebben we die ruimschoots gekregen, nog voor de eerste prijs is uitgereikt.”

De Kastaars, zaterdagavond om 20 uur op Eén, VTM en Play4.