Nieuwe expo Nick Andrews: ‘Als ik goed bezig ben, hoor ik mijn doeken’

‘Ode to Joy’, de nieuwe tentoonstelling van schilder Nick Andrews in Antwerpen, is een ‘ode aan kleur, kunst en samenzijn’ volgens schrijver Jeroen Olyslaegers. Wie zijn wij om hem tegen te spreken?

Er heerst een gezellige drukte in de oudste galerie van het land, wanneer ik enkele dagen voor de opening kom aankloppen. Er wordt gestofzuigd, galeriehouder Adriaan Raemdonck begeleidt de brouwer naar binnen, Fred Bervoets schuifelt wat rond en beoordeelt mee of de laatste doeken wel goed hangen. Het zoemt er van gelukzalige bedrijvigheid.

Het is alweer Nick Andrews’ (49) twaalfde tentoonstelling in De Zwarte Panter. Zijn stijl, virtuoos en kleurrijk, was in zijn beginjaren niet salonfähig, maar de tijd is wijselijk van gedachten veranderd. Zijn aanhang groeit – onder anderen de genoemde Jeroen Olyslaegers en Luc Tuymans zijn fan – en zijn creaties zijn sterker dan ooit.

Ik mag de expo voorproeven en Andrews heeft daar een heel parcours voor in gedachten: “De tentoonstelling is opgebouwd als een wandeling. Elke ruimte heeft haar eigen persoonlijkheid. In een concert heb je ook afwisselend uptempo en tragere nummers. Dat is een soort regie die ik maak.” Hij toont me om te beginnen de schetsen waarin de kiem voor veel ander werk is gelegd. Andrews: “Ik begin elke dag gewoon wat te droedelen. Voor mij is dat ideaal om de sappen aan het stromen te krijgen. Af en toe moet ik freestylen of jammen.”

De in Londen geboren, en in zijn jonge jaren naar hier uitgeweken schilder spreekt snel en gejaagd tijdens onze wandeling, alsof hij aan het schilderen is, hier een toets toevoegend, daar een gedachte met een doekje wegvegend om met een nieuw penseel een andere nuance toe te voegen. Het is dezelfde koortsige energie waarmee hij zich op zijn werk smijt, soms letterlijk: op één van de werken is nog een voetafdruk te zien, ergens onder wat verf zijn de contouren van een sigarettenpeuk te herkennen. Andrews: “Schilderen is bij mij allesomvattend. Alle zintuigen worden ervoor in stelling gebracht. Ik moet het materiaal voelen. Ik heb het ook vaak over klank en ritme in verband met mijn doeken. Als ik goed bezig ben, hoor ik mijn doeken.”

Hunkering naar vrijheid en feest

De inspiratie kan van overal komen: bij het ene schilderij is Vélazquez de aanleiding, bij een ander een scène uit een film van Fellini. Voor een en hetzelfde doek hoor ik hem zowel Jimi Hendrix als Ingres als invloed noemen. Andrews: “Alles kan, zolang het maar past binnen het plastisch avontuur of de reis die ik maak. Ik beschouw mezelf in zekere zin als de verslaggever van die zoektocht.”

Dat verslag maakt hij uitsluitend in primaire kleuren. “Dat is ontstaan toen ik in 1996 naar Cuba reisde. In mijn rugzak had ik alleen de primaire kleuren bij me en dat is blijven plakken. Nu, met die kleuren kan je alles maken. Dat zijn mijn do-re-mi’s.” Hij heeft er een heel herkenbare taal mee gecreëerd die levendig en levenslustig overkomt, als een symfonie, een ware Ode to Joy. Andrews: “Historicus Simon Schama heeft ooit een televisiereeks gemaakt over de romantici. Daarin gebruikte hij de frase ‘it was an ode to joy’. Ik vond dat meteen heel mooi. En ja, mijn werk heeft een uitbundigheid, door de kleuren, al steek ik er soms ook graag een weerhaakje in. Maar ik vond de weerhaakjes nu niet van toepassing.”

Ode to Joy verwijst voor Andrews ook naar de coronaperiode die hopelijk stilaan haar scherpste gif heeft verloren. Hij wilde ‘de mens laten zien in zijn hunkering naar vrijheid en feest.’ Andrews: “Ik ben nu 49, maar ik herinner me nog goed hoe ik me voelde toen ik 17 was. Ik zie ook hoe mijn neven en nichten of mijn studenten omgaan met deze tijd. Ik begrijp hun hunkering volkomen. Je bent maar één keer zeventien.”

Er zit een groot besef van vergankelijkheid in het werk van Andrews. En bij het verglijden van de tijd komen ook gevoelens van melancholie kijken. “Dat heb ik al van jongs af aan. Als kind ging ik vaak voor twee weken naar Engeland mijn grootouders bezoeken. Dat was ook altijd een soort komen en gaan, een pendelen tussen twee werelden. Ik herinner me goed hoe ik dan zat te mijmeren bij alweer een nieuw vertrek.”

Champagne Charlie

Het heeft hem het leven leren koesteren. In de korte tijd die we krijgen, moet de champagne knallen. Andrews: “Eén van de terugkerende personages in mijn werk is Champagne Charlie. Dat zeggen ze in Engeland over iemand die van rags to riches (arm naar rijk, red.) gaat en terug. Het is een beetje mijn alter ego. Als er gefeest wordt, dan ga ik wel tot aan het gaatje. (lacht) Ik heb een eenzaam beroep, maar als ik dan buitenkom, is de ontlading groot. Ik heb ook Engelse roots en mijn grootmoeder was Iers. Misschien is het dus wel genetisch bepaald.” (lacht)

Vandaag drinken we water, want er moet nog gewerkt worden. We zetten ons nog even op de binnenkoer, naast een werk van beeldhouwster Nadia Naveau dat Andrews beschilderd heeft. Naveau is Andrews’ levenspartner. Andrews: “We beïnvloeden elkaar constant. We hebben dagelijks ons babbeltje en nemen daar onze tijd voor. We hebben altijd een goede, intense, opbouwende relatie gehad. Haar mening is heel belangrijk voor mij. Zij geeft ook les op de academie. Op dinsdag fietsen we er samen heen. (lacht) Op zulke momenten is het leven schoon.”

Nick Andrews. Ode to Joy, Galerie De Zwarte Panter, Hoogstraat 70-74, Antwerpen, van 18 september tot 7 november.