Nico Leunen, ‘fixer van Hollywood’ en eerste Belg die wordt toegelaten tot prestigieuze Amerikaanse filmassociatie

Nico Leunen is sinds vandaag de eerste Belg die toegelaten is tot de toonaangevende American Cinema Editors (ACE) gilde. Maar ook als Hollywood in nood verkeert, krijgt Leunen telefoon. Na Ryan Gosling deed ook Brad Pitt al een beroep op de diensten van de Belgische monteur.

Leunen is de allereerste Belg die toegelaten wordt in de ACE. Sinds 1950 zorgt de vereniging voor seminaries en rondetafelgesprekken over topics in de branche, en brengt ze de beste monteurs ter wereld samen. Naar aanleiding daarvan hebben we voor u deze reportage uit ons archief opgediept.

In 2019 kreeg Leunen een missie: James Grays grootse sciencefictionfilm Ad Astra uit het slop trekken. Wij volgden Leunen toen naar Los Angeles, op zijn grootste Hollywood-avontuur tot dan toe.

“Daar zit Brad meestal.” Nico Leunen zegt het alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Hij wijst naar de zwarte zitbank in de hoek van zijn montagestudio, vlak bij Hollywood Boulevard. Al weken ploft Brad Pitt er zowat elke ochtend met een kop koffie neer om op een groot tv-scherm te volgen hoe Leunen zwoegt aan Ad Astra, een ruimte-epos van regisseur James Gray (Two Lovers).

“Brad speelt de hoofdrol, maar hij produceert de film ook met zijn bedrijf Plan B”, legt Leunen uit. “Het is een dure film, dus er hangt voor hem veel van af. Daarom wou hij nauw betrokken zijn bij de montage.”

Het is eind februari, en zoals altijd is het zomer in Los Angeles. Maar daar merkt Nico Leunen weinig van. Al drie maanden lang sluit hij zich zowat elke dag op in het donker, want de tijd dringt. Ad Astra, over een astronaut die zijn verdwenen vader gaat zoeken in een verre uithoek van het zonnestelsel, werd al in de zomer van 2017 gedraaid.

Maar de montage liep lange tijd erg stroef. Grays vaste monteurs moesten nca bijna een jaar hard labeur een stap opzijzetten. “Ze vonden het moeilijk de kijker te doen meevoelen met het hoofdpersonage”, vertelt Leunen. “Daarom kreeg ik begin september 2018 telefoon van Jeremy Kleiner van Plan B: Brad Pitt wou dat ik samen met hem aan de montage kwam sleutelen.”

De fixer van Hollywood

Hoe komt een van de grootste sterren ter wereld uit bij de zoon van een eenvoudige schoenmaker uit Borgerhout? Het is het logische gevolg van het bijzondere parcours dat Leunen de afgelopen jaren reed.

Dat begon in 2014 bij niemand minder dan Ryan Gosling. De populaire acteur maakte zijn regiedebuut met het duistere sprookje Lost River, maar kwam zwaar in de problemen tijdens de montage. Toen hij van de Israëlische filmmaker Noaz Deshe te horen kreeg dat ene Nico Leunen hem eerder uit de nood had geholpen, besloot hij die rare Belg ook maar eens op te bellen. “Dat was binnenkomen met een knal, ja”, glimlacht Leunen. “De film heeft geen potten gebroken, maar ik vind hem zelf nog altijd steengoed.”

Dat vonden ze in Hollywood ook van Leunens werk. Lost River werd lange tijd beschouwd als een verloren zaak. “De studio wou de film eigenlijk niet meer uitbrengen”, zegt Leunen. Maar dankzij zijn tussenkomst schopte de film het toch tot in Cannes. Zo’n succesverhaal doet al snel de ronde. “Sindsdien sta ik in de filmwereld bekend als een ‘fixer’, iemand die een film kan ‘repareren’. Dat is een interessant profiel.”

Zijn volgende reddingsoperatie voerde hij uit bij een oude bekende: zijn maatje Felix van Groeningen, met wie hij eerder vijf langspeelfilms had gemaakt. Van Groeningen trok naar LA om zijn Engelstalige debuut Beautiful Boy te maken voor Plan B, en producent Jeremy Kleiner hoopte ook Leunen mee over de plas te krijgen.

Maar die bedankte aanvankelijk beleefd. “Dat had met de film te maken, maar ook met Hollywood: ik wilde op dat moment echt niet lang van huis weg.” Van Groeningen ging dan maar aan de slag met een Amerikaanse topmonteur. Maar toen het na vijf maanden zwoegen nog steeds niet bleek te klikken, vroeg hij Leunen opnieuw om hulp. “Toen is er iets geklikt bij mij. Ik zag Felix plots meer als een vriend in nood dan als een gewone regisseur die mij wou inhuren. Ik voelde dat ik hem moest helpen.”

Eigen keuken eerst

We zoeken even de frisse buitenlucht op. Weg van de montagestudio, op naar een zonnig terras. Terwijl om ons heen vrouwen in yoga-outfit hun allergieën bespreken – LA kan soms echt een karikatuur van zichzelf zijn – vertelt Leunen droogjes dat de zon zowat het enige is wat hij hier beter vindt dan thuis.

Hollywood was nooit zijn grote droom. “Ik kom zelf uit de experimentele film, dus artistiek ligt dat nogal ver van me af. En bovendien: ik heb twee zonen, ik zou veel liever met mijn armen om hen heen in de zetel zitten. Soms word ik ’s nachts wakker en denk ik: ‘Ben ik hun belangrijkste jaren niet aan het missen?’ Maar anderzijds: veel hoger dan dit kun je niet geraken, dus ik moest dit gewoon even doen.”

Daar was ook zijn lief, de Vlaamse regisseuse Fien Troch (Home), het mee eens. Ook al zet de afwezigheid van Leunen tijdelijk een rem op haar eigen creativiteit.

“Eind augustus had ik een voorstel van Jeremy Kleiner geweigerd – het bleek om Vice te gaan (de Dick Cheney-biopic van Adam McKay, waarvan de montage uiteindelijk een Oscarnominatie kreeg, LT). Hij wilde dat ik een paar weken naar LA kwam om de montage in een nieuwe richting te duwen. Maar wij waren op dat moment in volle voorbereiding van onze verhuizing, en ik moest echt dringend mijn keuken afwerken. Dat ik voor die keuken zo’n prestigieus project liet schieten, vond zelfs Fien toch wat overdreven. (lacht) Ik heb snel aan Jeremy laten weten dat ik vanaf begin september wél beschikbaar was.”

En zo kwam begin september de vraag of Leunen de knoop van Ad Astra wou komen ontwarren. “Ik heb nog even getwijfeld, maar toegegeven: als Brad Pitt himself vraagt of je naar Hollywood wilt komen, zou het toch op het randje van snobisme zijn om dat te weigeren. (lacht)”

Psychiatrisch kabinet

Het is vrijdagavond, we wachten in Leunens huurappartement op een bende vrienden en een lading pizza’s. In afwachting daarvan toont hij op zijn laptop de e-mail die zijn Ad Astra-avontuur definitief lanceerde.

“Ik had begin oktober vanuit België een eerste montage van Ad Astra gemaakt, in alle vrijheid. Daarna heeft het zeven lange weken geduurd voor ik te horen kreeg of ik naar LA moest of niet.”

Toen kwam het verlossende bericht van Brad Pitt himself: de acteur-producent is zwaar onder de indruk van de poëtische draai die Leunen aan de film heeft gegeven. Zijn woorden zijn warm en gevoelig. Je zou voor minder de oceaan oversteken.

“Die e-mail heb ik wel even aan mijn ouders en aan Fien laten lezen”, glimlacht Leunen. “Maar tegelijk moet ik dat ook relativeren: als monteur is je ego je ergste vijand. Uiteindelijk werk je toch aan de film van iemand anders. Je mag nooit je eigen visie belangrijker vinden dan die van de regisseur.”

Ook in het echt bleek Brad Pitt de hartelijkheid zelve. “Hij stelt je meteen op je gemak. De eerste keer dat hij me zag, riep hij: ‘Is dat de enige echte Nico Leunen, in levenden lijve?!’ (lacht) Hij is een heel lieve, grappige man. Ik heb me al vaak een breuk gelachen met hem.”

De montagekamer is dan ook een ideale locatie om iemand te leren kennen, vindt Leunen. “Je zit hele dagen samen in een kleine ruimte na te denken over de psychologie van filmpersonages. Voor je het weet, begin je ook zelf je hart op tafel te leggen. Een montagekamer is een soort psychiatrisch kabinet. Als het klikt, word je heel snel een vertrouwenspersoon.”

Al is er voor hechte vriendschap geen tijd. “Brad zegt al lang dat we samen eens met de moto moeten gaan rijden. Maar momenteel heeft hij te veel aan zijn hoofd met deze film.”

Ad Astra heeft namelijk een budget van 110 miljoen dollar, waar nog een fortuin aan promotiekosten bij komt. Dat creëert enige zenuwachtigheid bij de studiobonzen. “De film is twee jaar geleden gedraaid, toen het filmlandschap nog anders was. De prominente aanwezigheid van Netflix heeft intussen tot veel stress en paniek geleid. Vandaag zou een film van een arthouseregisseur als James Gray wellicht nooit zo’n groot budget krijgen.”

Applausvervanging

Een half jaar later. Het is een bewolkte donderdagnamiddag in Molenbeek. Nico Leunen zet koffie in de keuken – de keuken die dus belangrijker was dan Adam McKay.

“Het is surreëel wat ik in Hollywood heb meegemaakt”, zegt hij. “Maar ik ben tevreden.” Sinds Leunen weer naar huis vertrok, heeft monteur Hank Corwin (Vice, The Tree of Life) de montage van Ad Astra nog een laatste keer herwerkt. “Dat is niet abnormaal. Brad heeft mij naar LA gehaald om het proces te deblokkeren, en om de film eens vanuit een Europese, meer edgy invalshoek te bekijken. Maar de inzet is hoog bij een dure film als deze. Het is een groot organisme met verschillende meningen en belangen.”

Dat zijn naam, ondanks in totaal zes maanden hard werken in LA, niet prominent op de generiek zal staan, vindt hij niet erg. “Het voelt alsof ik in de finale van de Champions League heb mogen spelen. Ik heb niet de volledige 90 minuten meegedaan, maar ik heb wel een applausvervanging gekregen. Van Brad Pitt zelf.”

De toekomst oogt rooskleurig, weet Leunen. “Alles ligt nu erg open. Bij Plan B ben ik een household name geworden. Wie weet, bellen ze me volgende keer wel vanaf het begin, in plaats van pas halverwege het proces om de boel te komen repareren. Dat zou ik interessant vinden, want uiteindelijk wil je weleens echt je stempel kunnen drukken.”

En Brad Pitt, die mag sowieso een telefoontje van Leunen verwachten als hij nog eens naar LA moet. “We hebben geen tijd meer gehad om samen met de moto te gaan rijden. Maar volgende keer hangt hij eraan! (lacht)”