Na het elleboogwerk volgt het succes: Nigeriaanse muziek verovert de wereld

Laat popsterren als Beyoncé, Ed Sheeran en Justin Bieber een wishlist samenstellen van artiesten waarmee ze studiotijd willen en de kans is groot dat de lijst namen als Rema, Fireboy DML en Ckay bevat. Wie dezer dagen wil scoren, gaat in zee met de Nigeriaanse streamingkanonnen.

“Ik wíst dat ik op een dag zou doorbreken, ik wíst dat ik internationaal zou gaan”, zei Divine Ikubor, alias Rema, eerder dit jaar in The Guardian. Beschouw het niet als arrogantie; het zegt meer over de vastberadenheid die de opmars van Nigeriaanse artiesten typeert. Later deze week staat Rema in een uitverkochte La Madeleine in Brussel. Ook in Amsterdam, Londen en Parijs staan hem uitverkochte zalen te wachten.

‘Calm Down’ van Rema was een nummer 1-hit in Wallonië, Nederland en Zwitserland, in Frankrijk strandde Ikubors plakkerige liefdeslied op 3. Op Spotify klimt het nummer richting de 150 miljoen streams, op YouTube werd de bijhorende videoclip bijna 200 miljoen keer aangeklikt. Rema is het uithangbord van de nieuwe golf afrobeatsartiesten die stilaan de charts overspoelen. In dezelfde categorie maken ook Ckay, Fireboy DML en Tems brokken in streamingland, nadat Burna Boy, Mr Eazi en Wizkid afgelopen jaren het pad effenden voor hun landgenoten.

Wat de aanwezigheid van Afrikaanse popmuziek extra glans geeft, is de interesse van de wereldsterren. Wizkid was eerder al te horen op tracks van Drake en Chris Brown, maar toen hij in 2016 opdraafde op Drakes ‘One Dance’ leek dat eerder een toevalstreffer dan een profetische zet. In de laatste 12 maanden bekenden ook Ed Sheeran, Selena Gomez, Beyoncé, Justin Bieber en Madonna kleur. Nigeriaans is de smaak van het moment.

Latino

Niet zo gek lang geleden leurden de grootsten der aarde nog met latinogenres. Sinds de niet te stoppen populariteit van afrobeats – een verzamelnaam voor Afrikaanse hedendaagse popmuziek – hebben Spaanstalige acts als Bad Bunny en J. Balvin een te duchten concurrent aan Rema en co, al is de hype rond Spaanstalige muziek daarom niet over. In 2020 en 2021 was de Puerto Ricaan Bad Bunny – sinds kort het onderwerp van een keuzevak aan de San Diego State University – de meest gestreamde artiest op Spotify. Hij kampeert nog steeds in de top 10, maar dit jaar lijkt Ed Sheeran de populairste te worden.

Laat Ed Sheeran net een van de redenen zijn dat de internationale media plots massaal over afrobeats berichten. Sheeran ging vorig jaar in op de vraag van Fireboy DML om bij te dragen aan een remix van diens nummer ‘Peru’, op dat moment al een dikke internethit. De Britse wereldster had eerder al samengewerkt met Burna Boy, een van de populairdere Nigerianen in het circuit, en op Sheerans nummer ‘Bibia Be Ye Ye’ uit 2017 zijn duidelijke Afrikaanse invloeden te horen.

“‘Peru’ is een verslavend nummer waar ik geobsedeerd door ben. Vraag maar aan mijn vrouw”, vertelde Ed Sheeran in Rocket Hour, de radio- en podcastshow van Elton John over de reden waarom hij in zee ging met Fireboy DML. Met één couplet heeft Sheeran ervoor gezorgd dat plots veel mensen in de richting van Nigeria keken. “Binnen twee à vijf jaar zal afrobeats het grootste en meest gewaardeerde genre ter wereld zijn”, voorspelde Fireboy DML dit jaar in Rolling Stone.

En zo timmeren Nigerianen verder aan de weg. Ze doen dat overigens al jaren, want het is fout om te denken dat afrobeats – met een s aan het eind, en dus niet afrobeat, de erfenis van Fela Kuti – een recent fenomeen is. Aan het ontbolsteren van artiesten als Rema, Ckay en Tems gaat immers een lange geschiedenis vooraf.

Wegbereiders

Afrika wordt pas recent als een interessante muziekmarkt beschouwd. De verwaarlozing van het continent was te wijten aan de wijdverspreide armoede en de beperkte auteursrechtelijke bescherming van zijn artiesten. Bovendien maakten de hoge kosten voor breedbandinternet – wat de toegang tot digitale muziek bemoeilijkte – dat Afrikaanse landen door labels en streamingdiensten werden uitgesloten als potentiële groeimarkt.

In de jaren 70 en 80 waren Fela Kuti en Sunny King Adé dan wel de wegbereiders van de Nigeriaanse muziek. Om hun stempel te drukken verlieten zij het land, terwijl de Nigeriaanse populaire muziek nu het stadium heeft bereikt waarin de wereld naar hen toekomt, en niet langer omgekeerd. Volgens ingewijden is wat Nigeria nu overkomt het resultaat van lobbywerk van popartiesten Wizkid en Davido en singer-songwriters Tekno en Tiwa Savage sinds 2010.

Door de proactieve jacht op succes beschikten ze al over een behoorlijke fanbasis nog voor de voelsprieten van talentenscouts van platenlabels een signaal gaven. “Je had rond die periode artiesten die een half jaar tot een jaar naar Amerika en het Verenigd Koninkrijk trokken om aan hun muziek te werken”, aldus Sipho Dlamini in The Guardian, het hoofd van Universal Music in Zuid-Afrika en Sub-Sahara-Afrika. De resultaten bleven niet uit: D’Banj tekende bij het label van Kanye West en was in 2012 de eerste afrobeatsartiest ooit die binnenkwam in de UK Top 10.

Na Kanye West beginnen zoals eerder vermeld ook Drake en Chris Brown aan afrobeats te snuffelen. Wizkid was in 2017 de allereerste Afrikaanse artiest ooit die in zijn eentje de Royal Albert Hall in Londen uitverkocht, in 2019 schopten Mr Eazi en Burna Boy het zelfs tot de affiche van het Coachella festival. Burna Boy apprecieerde echter niet dat zijn naam op de affiche in kleine letters stond. “I am an African giant”, foeterde hij, waarna de Nigeriaan zijn daaropvolgende plaat toepasselijk African Giant noemde.

Nog in 2019 lanceert Universal Music de tak Def Jam Africa, toegespitst op Afrikaanse talenten. Een jaar later zouden zowel Wizkid als Burna Boy in de prijzen vallen tijdens de Grammy’s. En zo werd het arme continent plots toch een potentieel lucratieve markt.

Remixes

Het ellebogenwerk van iemand als Burna Boy liet toe dat ook anderen zich konden ontwikkelen en opwerken. De laatste duw in de rug kreeg de huidige Nigeriaanse popgeneratie van het internet. “Cd’s lieten niet toe dat je viraal ging maar nu heb je als muziekconsument de streamingdienst maar voor het kiezen. En dan zijn er nog Instagram, TikTok en Snapchat, dankbare platformen om je muziek de wereld te laten rondreizen”, zei Ckay, bekend van de hitsingle ‘Love Nwantiti’, recent in Knack Focus.

In het geval van Ckay gaat het over hallucinante streamingstatistieken. De oogst nadat 10 miljoen TikTokkers een snippet van ‘Love Nwantiti’ gebruikten: meer dan 1 miljard streams op Spotify en als eerste Afrikaanse artiest ooit opgenomen in de Pop Star Power Rankings van Bloomberg, een lijst van ’s werelds meest invloedrijke artiesten, tussen wereldsterren als Billie Eilish en Dua Lipa. Volgens het weekblad Time is hij één van de next generation leaders van 2022.

Je zou voor minder blasé worden, maar Ckay, Rema en Fireboy DML spreken in interviews zelden over hun succes, wel over het succes. Ze beschouwen afrobeats – meer dan een verzamelnaam voor al wat Afrikaans is en catchy klinkt – als een gemeenschap. “Wat anderen en mij overkomt, is het resultaat van een collectieve prestatie, van de jaren vijftig tot nu”, zei Ckay nog in Knack Focus. “Als morgen een nieuwe jonge Nigeriaanse ster opstaat, zal zijn succes de vrucht zijn van wat Fela Kuti, King Sunny Adé, Burna Boy, vele anderen en ik betekenen en betekend hebben.”

Op de Britse site Complex zei Rema, nadat Selena Gomez een remix had gemaakt van zijn nummer ‘Calm Down’, iets gelijkaardig: “Van plek naar plek kunnen reizen is iets groots voor mij, mijn generatie en afrobeats als genre. Ik speel gewoon een rol in deze hele beweging.” De Nigerianen spelen het vooral slim, met gerichte samenwerkingen met andere artiesten.

‘Love Nwantiti’ van Ckay haalde dan wel meer dan 1 miljard streams op Spotify – de optelsom van de verschillende versies die van het nummer circuleren. Een versie – ze noemen het zelf een remix – van de Marokkaanse DJ ElGrandeToto gaf het nummer een gigantische boost in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, net zoals de remixes met artiesten uit Frankrijk, Zuid-Afrika en meer veel teweegbrachten op die specifieke markten.

Negen maanden nadat Wizkid en Tems samen ‘Essence’ uitbrachten, een hit in Engeland, kreeg het nummer een remix met Justin Bieber. Zo kwam het nummer een tweede keer in de aandacht, deze keer bij een andere doelgroep, wat een agressieve maar slimme vorm van promotie is.

Meer exposure: dat is wat het ook Fireboy DML beoogde door met Ed Sheeran in de studio te duiken. Hetzelfde gaat op voor de match tussen Selena Gomez en Rema. Het is voor alle partijen een win-winsituatie. Justin Bieber was onlangs te gast op ‘Attention’ van Omah Lay, de volgende Nigeriaan die een grote toekomst wordt voorspeld: niet alleen vinden zo diens fans de weg naar Biebers catalogus, ook kan die laatste later claimen dat hij al vroeg het talent van Omah Lay heeft erkend.

Dat Madonna dan weer aan Fireboy DML vroeg om haar ‘Frozen’ te remixen is eerder een krampachtige manier om haar houdbaarheidsdatum te verlengen. Maar dat Beyoncé voor haar laatste worp Renaissance aan de Nigeriaanse soulstem Tems dacht, of de reden dat Burna Boy eerder dit jaar de eerste Nigeriaan werd die Madison Square Garden in New York uitverkocht, heeft vooral te maken met talent. Bakken talent.

Rema speelt op 13/10 in La Madeleine, Brussel. Ckay speelt op 16/11 in Botanique, Brussel.